Livonsko bratstvo mača
Livonsko bratstvo mača (latinski: Fratres Militiae Christi, njemački: Schwertbrüderorden) znani i kao Vitezovi mača, Livonski red ili Livonski vitezovi, bio je križarski viteški red koji su između 1202. - 1237. uspješno osvajili i pokrstili Livoniju (veći dio današnje Estonije i Latvije).[1]
| Livonsko bratstvo mača | ||
|---|---|---|
|
| ||
| Segment | Katolička crkva | |
| Lokacija osnivanja | Terra Mariana (Estonija, Latvija) | |
| Komandanti | ||
| Komandant | Veliki majstor | |
| Angažman | ||
| Bitke | Livonski križarski rat | |
Historija uredi
Nakon što su njemački trgovci iz Lübecka i Bremena sredinom 12. vijeka osnovali trgovačke punktove po zemljama oko ušća rijeke Zapadne Dvine, u taj kraj ušli su i njemački misionari. Zbog tog je 1202. treći livonski biskup - Albert od Rige, uz dopuštenje pape Inocenta III, osnovao - Livonsko bratstvo mača, kao stalnu vojničku organizaciju u Livoniji radi zaštite crkvenih osvajanja i prisilnog pokrštavanja domorodačkih poganskih plemena na kršćanstvo.[1]
Red je posvećen od pape Inocenta III 1204., nakon što je usvojilo pravila Vitezova templara. Ime Bratstvo mača vitezi su dobili jer su im bijeli ogrtači bili ukrašeni crvenim križevima i mačevima. Nihovi vitezi morali su biti plemićkog porijekla, i zavjetovati se na poslušnost, siromaštvo i celibat. Živjeli su po lokalnim zamcima, u svakom od njih vladalo je vlastito vijeće i vojni komandant, kog je birao Veliki majstor reda. Sam Veliki majstor reda, kog je izabirala viteška skupština, imao je doživotni mandat, on je na svojim godišnjim sjednicama izabirao sve ostale funkcionere reda. Pored vitezova, članovi reda bili su i vojnici, zanatlije i svećenici.[1]
Do 1206. Livonsko bratstvo mača se čvrsto etablirao kao dominantna sila u zemlji Livonaca, ugrofinskog naroda koji je živio pored ušća rijeka Zapadne Dvine i Gauje. Pored tog već je do 1217. pokorio ne samo susjedna latvijska plemena sjeverno od Zapadne Dvine već i južnu Estoniju. Tad je započeo osvajanje zemalja južno od Zapadne Dvine, ali je naišao na snažan otpor njihovih stanovnika, Kurša i Zemgala.[1] U septembru 1236., dok se vojska Bratstva mača, teško opterećena plijenom, vraćala kroz Zemgaliju nakon kampanje na litavsku Žemajtiju, združene snage Zemgala i Žemajta nanijele su im katastrofalan poraz u Bitci kod Saule, ubivši Velikog majstora Volkwina i efikasno skršili vojnu moć vitezova Bratstva mača.[1] Nakon tog su Red kritizirali kako car Svetog Rimskog Carstva tako i sam papa zbog neselektivne upotrebe brutalnih metoda protiv pogana, već i onih već pokrštenih. Red se u to vrijeme više brinuo da zgrne što više vlastititih feudalnih domena, nego da se bavi evangelizacijom pokrštenih i njihovom ljubavi za crkvu. Zbog tog ih je papa 1237. prisilio da se raspuste i reorganiziraju kao podred Teutonskog viteškeg reda, čija je glavna baza bila u Pruskoj i čiji je Veliki majstor od tada imenovao provincijskog vladara (Landmeistera) Livonije.[1]
Livonski vitezovi nastavili su osvajanje Livonije i ponovno vladali regijom kao autonomni - Livonski red, sve do 1525. kad je Livonija podijeljena, i red konačno raspušten 1561.[1]
