Lérida
Lérida (katalonski: Lleida) je grad od 137,327 stanovnika[1] na sjeveroistoku Španjolske.[2] Lérida je i administrativni centar Provincije Lérida i katalonske comarce Segrià.[2]
Lérida
| |
|---|---|
.jpg) | |
| Koordinate: 41°37′N 0°38′E / 41.617°N 0.633°E | |
| Država |  Španjolska
|
| Autonomna zajednica | Katalonija |
| Pokrajina | Lérida |
| Specijalni okrug (comarca) | Segrià |
| Vlast | |
| - gradonačelnik | Àngel Ros |
| Površina | |
| - Ukupna | 212 km²[1] |
| Visina | 155 metar[1] |
| Stanovništvo (2017.) | |
| - Grad | 137,327 [1] |
| - Gustoća | 647.7 stan / km²[1] |
| Vremenska zona | UTC+1 (UTC+2) |
| Poštanski broj | 25001-25007 |
| Pozivni broj | 973 |
| Karta | |
  Lérida Pozicija Léride u Španjolskoj | |
Geografske karakteristike uredi
Lérida leži na nadmorskoj visini od 155 metara[1] u dolini rijeke Segre. nedaleko od njena ušća u Cinco i Ebro.[2] Udaljena je tridesetak km od aragonske granice ali punih 166 km od Barcelone.
Historija uredi
Legendarne vođe toga kraja bili su Indíbil i Mandoni, koji su ga branili od Kartažana i Rimljana. Rimljani su 205. zauzeli grad koji je postao poznat kao Ilerda. Rimski kroničari opisivali su Ilerdu kao utvrđeni grad sa kamenim mostom, koji je za cara Augusta dobio status municipija. Ilerdu su krajem 3. vijeka razorili Vizigotii.[3]
Između 716.-719. - Leridu su zauzeli Saraceni, koji su njome vladali četiri vijeka[3], sve do 1149. kad ju je za rekonkviste oslobodio Ramon Berenguer IV Aragonski.[2] Vrlo brzo nakon tog - 1150. Lerida je dobila status grada.[3]Kralj Jaime II osnovao je 1300. generalni studij, nukleus budućeg univerziteta koji je do kraja 15. vijeka bio najviša obrazovna ustanova Krune Aragona. Od 1382. gradska vlast stoluje u romaničkoj palači Sanaüja.[3]
15. vijek bio je period kad su podignuta značajna arhitektonska djela koja su potrajala do današnjih vremena, kao što je gotički hospicij sv. Marije, u kom je sve do 1942. bio smješten Historijski institut Léride.[3] Sljedeća dva vijek bila su obilježena recesijom, stanje su pogoršali ratovi i boleštine, kulminacija je bila za Segadorskog ustanka (1640-1652). Kad je Filip V. ušao u Leridu, zatekao je u ruševinama. Njegovim dekretima zvanim Novi planovi 1714. Lérida je izgubila svoju samoupravu, univerzitet, a stara katedrala zatvorena je 1797. i pretvorena u kasarnu.[3] Tokom 18. vijeka grad se oporavio. Za vladavine Carlosa III izgrađena je nova katedrala. Početkom 19. vijeka Lerida je pretrpjela novu napoleonsku invaziju.[3]
Novo doba za Lérideu počelo je od druge polovice 19. vijeka, kad je 1860. željeznička pruga stigla do grada, a 1865. arhitekt Josep Fontseré napravio je prvi moderni urbanistički plan.[3] Početak 20. vijeka donio je ponovno rađanje katalonske države nakon osnivanja Katalonske zajednice (Mancomunitat de Catalunya), ali je grad za Građanskog rata (1936.-1939.) ponovno teško stradao, pa je 1940. spao na 40.000 stanovnika.[3]
Danas se Lérida jako prošila nakon što su izgrađeni novi mostovi; 1973. (Pont Nou), 1993. (Pont de la Universitat), 1995. (Pont de Pardinyes) i 2010. (Pont de Príncep de Viana).[3]
Urbana ekspanzija i gradnja novih objekata obilježili su početak 21. vijek.[3]
Privreda uredi
Lérida je poznata u Španjolskoj kao stočarsko - voćarski kraj. Zbog tog se i njezina privreda bazira na poljoprivredi, odnosno na prehrambenoj industriji (mlinovi, pivovara) uz nešto metalurgije, trgovine i usluga.[2]
Znamenitosti uredi
Najveća znamenitost i zaštitni znak grada je stara katedrala (Seu d'Urgell), podignuta u bizantsko-gotičkom stilu sa maurskim dodatcima. Njena gradnja započela je 1203. a posvećena je 1278., od 1707. se više ne koristi u vjerske svrhe, a danas je proglašena nacionalnim spomenikom.[2]
Od ostalih značajnih građevina treba spomenuti novu katedralu ( 1761.- 81.); crkvu San Lorenzo iz 14. vijeka, palaču La Pahería sa fasadom iz 13. vijeka i zamak La Alcazaba, podignut 1149. koji dominira starim gradom.[2]
Gradovi pobratimi uredi
Izvori uredi
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 „Spain: Cataluña” (engleski). City population. Pristupljeno 6. 06. 2018.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 „Lleida” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 6. 6. 2018.
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 „Història de Lleida ” (španjolski). Turisme de Lleida. Arhivirano iz originala na datum 2018-05-24. Pristupljeno 6. 06. 2018.
Vanjske veze uredi
- Lleida (es)