Bakar(II) oksid
Bakar(II) oksid ili kupri oksid (CuO) je viši oksid bakra. U obliku minerala poznat je kao tenorit.
| Bakar(II) oksid | |||
|---|---|---|---|
| |||
| IUPAC ime |
| ||
| Drugi nazivi | Kupri oksid | ||
| Identifikacija | |||
| CAS registarski broj | 1317-38-0 
| ||
| PubChem[1][2] | 14829 | ||
| ChemSpider[3] | 144499
| ||
| UNII | V1XJQ704R4
| ||
| RTECS registarski broj toksičnosti | GL7900000 | ||
| Jmol-3D slike | Slika 1 Slika 2 | ||
| |||
| |||
| Svojstva | |||
| Molekulska formula | CuO | ||
| Molarna masa | 79,545 g/mol | ||
| Agregatno stanje | crni do smeđeg praha | ||
| Gustina | 6,315 g/cm3 | ||
| Tačka topljenja |
1326 °C, 1599 K, 2419 °F | ||
| Tačka ključanja |
2000 °C, 2273 K, 3632 °F | ||
| Rastvorljivost u vodi | nerastvoran | ||
| Rastvorljivost | rastvoran u amonijum hloridu, kalijum cijanidu nerastvoran u alkoholu, amonijum hidroksidu, amonijum karbonatu | ||
| Energijska barijera | 1,2 eV | ||
| Indeks prelamanja (nD) | 2,63 | ||
| Struktura | |||
| Kristalna rešetka/struktura | monoklinična, mS8[4] | ||
| Kristalografska grupa | C2/c, #15 | ||
| Konstanta rešetke | a = 4,6837, b = 3;4226, c = 5;1288 | ||
| Konstanta rešetke | α = 90°, β = 99,54°, γ = 90° | ||
| Termohemija | |||
| Standardna entalpija stvaranja jedinjenja ΔfH |
−156 kJ·mol−1 | ||
| Standardna molarna entropija S |
43 J·mol−1·K−1 | ||
| Opasnost | |||
| Podaci o bezbednosti prilikom rukovanja (MSDS) | Fischer Scientific | ||
| EU-klasifikacija | Štetan (Xn) Opasan za životnu sredinu (N) | ||
| EU-indeks | Nije na listi | ||
| NFPA 704 |
 0
2
1
| ||
| Tačka paljenja | Nezapaljiv | ||
| Srodna jedinjenja | |||
| Drugi anjoni | Bakar(II) sulfid | ||
| Drugi katjoni | Nikl(II) oksid Cink oksid | ||
| Srodna jedinjenja | Bakar(I) oksid | ||
|
Ukoliko nije drugačije napomenuto, podaci se odnose na standardno stanje (25 °C, 100 kPa) materijala | |||
| Infobox references | |||
Hemija uredi
Bakar(II) oksid je crni čvrst materijal sa jonskom strukturom. On se topi iznad 1200 °C uz delimičan gubitak kiseonika. On se može formirati zagrevanjem bakra na vazduhu:
- 2 Cu + O2 → 2 CuO
Ovde se on formira zajedno sa bakar(I) oksidom kao sporednim proizvodom; tako da je bolje da se priprema zagrevanjem bakar(II) nitrata, bakar(II) hidroksida ili bakar(II) karbonata:
- 2 Cu(NO3)2 → 2 CuO + 4 NO2 + O2
- Cu(OH)2 (s) → CuO (s) + H2O (l)
- CuCO3 → CuO + CO2
Bakar(II) oksid je amfoterni oksid, te se rastvara u mineralnim kiselima kao što su hlorovodonična kiselina, sumporna kiselina ili azotna kiselina, čime se formiraju odgovarajuće bakar(II) sali:
- CuO + 2 HNO3 → Cu(NO3)2 + H2O
- CuO + 2 HCl → CuCl2 + H2O
- CuO + H2SO4 → CuSO4 + H2O
On reaguje sa koncentrovanim alkalijama da formira odgovarajuće kupratne soli:
- 2 XOH + CuO + H2O → X2[Cu(OH)4]
On se može redukovati do metalnog bakra koristeći vodonik ili ugljen monoksid:
- CuO + H2 → Cu + H2O
- CuO + CO → Cu + CO2
Laboratorijski metod za pripremu bakar(II) oksida je elektroliza vode koja sadrži natrijum bikarbonat na umerenom naponu sa bakarnom anodom. Sakupi se proizvedena smeša bakar hidroksida, baznog bakar karbonata i bakar karbonata i zagreva se.
Reference uredi
- ↑ Li Q, Cheng T, Wang Y, Bryant SH (2010). „PubChem as a public resource for drug discovery.”. Drug Discov Today 15 (23-24): 1052-7. DOI:10.1016/j.drudis.2010.10.003. PMID 20970519.
- ↑ Evan E. Bolton, Yanli Wang, Paul A. Thiessen, Stephen H. Bryant (2008). „Chapter 12 PubChem: Integrated Platform of Small Molecules and Biological Activities”. Annual Reports in Computational Chemistry 4: 217-241. DOI:10.1016/S1574-1400(08)00012-1.
- ↑ Hettne KM, Williams AJ, van Mulligen EM, Kleinjans J, Tkachenko V, Kors JA. (2010). „Automatic vs. manual curation of a multi-source chemical dictionary: the impact on text mining”. J Cheminform 2 (1): 3. DOI:10.1186/1758-2946-2-3. PMID 20331846.
- ↑ The effect of hydrostatic pressure on the ambient temperature structure of CuO, Forsyth J.B., Hull S., J. Phys.: Condens. Matter 3 (1991) 5257-5261 , DOI:10.1088/0953-8984/3/28/001
