Kukavica (planina)
Kukavica je planinski masiv ograničen sa istoka Južnom Moravom, sa zapada Vučjankom, sa severa Leskovačkom poljem, dok na južnoj strani prelazi u brdsko-planinsko područje Grdeličke klisure. Administrativno je u Pčinjskom i Jablaničkom okrugu, opština Vladičin Han, jugoistočna Srbija. Najbliža mesta su Vladičin Han, Grdelica i Vučje. Planinski masiv Kukavice pripada Rodopskom planinskom sistemu, sa najvišim vrhom Vlajna na 1.442 m nadmorske visine, dok na južnim padinama postoji nekoliko vrhova visine do 1.400 metara.[1]
Geološka podloga pretežno je sačinjena od gnajsa u fazi raspadanja, nastalih metamorfozom sitnozrnih klastita. Matični supstrat čine pretežno kristalasti škriljci, a zemljišta pripadaju razvojnoj seriji na kiselim i silikatnim stijenama. Najzastupljeniji tip zemljišta su kisela smeđa zemljišta, profila A-(V)-S.
Na prostoru planine javlja se više tipova različitih i raznovrsnih staništa mnogobrojnih vrsta faune i flore. U vegetacijskom pojasu od oko 500 m, odnosno visinskom dijapazonu od 670 m do 1200 m n.v. promjena orografskih i edafskih karakteristika uslovila je pojavu više različitih zajednica htastovih, bukovih i četinarskih šuma koje imaju ekološku vrijednost i biološku stabilnost. Listopadno drveće je samoniklo, dok su četinari veštački pošumljeni.
| Strogi rezervat prirode Kukavica | |
|---|---|
IUCN kategorija Ia (strogi rezervat prirode) | |
 | |
| Lokacija | Pčinjski i Jablanički okrug |
| Najbliži grad | Vladičin Han,  Srbija |
| Površina | 0,75 km² (0 mi² ) |
| Osnivanje | 1980. Rješenjem o zaštiti strogog rezervata prirode „Kukavica“, skupštine opštine Vladičin Han br. 021-26/80-4 iz 1980. godine, stavljena je pod zaštitu čista sastojina bukve (Fagus moesiaca) 2014. Uredba o proglašenju strogog rezervata prirode „Kukavica“, 05 broj 110-11526/2014 („Službeni glasnik Republike Srbije“ 107/2014). |
| Upravljačko tijelo | Javno preduzeće za gazdovanje šumama „Srbijašume“ |
Vode uredi
Prostor Kukavice bogat je slivovima Kukavičke, Jabukovačke, Rdovske, Letovičke, Jastrebačke i Bistričke reke. Severnom stranom planine probija se brza i bistra reka Vučjanka, koja je usekla u stenje kanjon, dubok 300 metara. Njeno korito puno je vodopada, slapova i virova, od kojih su najpoznatiji Đokini virovi (u blizini Vučja). Reka izvire na oko 1.100 metara nadmorske visine, duga je 18 kilometara i ulazeći u leskovačku kotlinu uliva se u reku Veternicu. Kanjon Vučjanke je dugačak 2 kilometra, usečen između vrhova Kitka (988 metara) i Samaric (619 metara). Na izlazu iz kanjona, na levoj obali, nalazi se HE Vučije, podignuta 1903. godine. Hidroelektrana Vučje je druga hidroelektrana podignuta u Srbiji. Baš te vode ispiraju i odnose puteve i mnoga sela su većim delom godine nedostupna običnim vozilom.
Strogi rezervat prirode Kukavica uredi
Strogi rezervat prirode Kukavica proglašen je 1980. god, na predlog Republičkog zavoda za zaštitu prirode. Nalazi se na istočnoj padini planine. Predstavlja očuvanu zajednicu mezijske bukve (Fagetum moesiacae serbicum Rud.) prašumskog tipa. U jugoistočnoj Srbiji je jedan od retkih netaknutih prirodnih šumskih ekosistema potpunog sklopa, povoljnih stanišnih uslova, sa vitkim stablima bukve starosti oko 140 godina.[2] Očuvanost sastojine prašumske strukture u rezervatu osnova je za očuvanje geofonda bukve i njenih zajednica.
Na području je uspostavlјen režim zaštite I stepena na kojem se sprovodi zaštita kojom se omogućavaju procesi prirodne sukcesije i očuvanje staništa i životnih zajednica u uslovima divlјine. Pored zabrane i ograničenja koje su regulisane propisima kojima se uređuje zaštita prirode, zabranjuje se i promjena namjene zaštićenog područja.
Reference uredi
- ↑ „Strogi rezervat prirode Kukavica”. Zavod za zaštitu prirode Srbije. Arhivirano iz originala na datum 2022-01-04. Pristupljeno 9. 10. 2021.
- ↑ „Zaštićena područja u Srbiji”. WDPA - www.protectedplanet.net. Pristupljeno 10.10. 2021.
