Kraljevina Dalmacija
Kraljevina Dalmacija je bila austrijska krunska kraljevina unutar Habsburške Monarhije i Austro-Ugarske Monarhija od 1815. do 1918. godine. Glavni grad je bio Zadar.
Kraljevina Dalmacija Königreich Dalmatien Regno di Dalmazia Краљевина Далмација Kraljevina Dalmacija | |
---|---|
Status | bivša krunska zemlja u sastavu Austro-Ugarske |
Službeni jezici | hrvatski dalmatski jezik |
Etničke skupine (1880.) | 371,565 Hrvati 78,714 Srbi |
Religija | 496,966 rimokatolici 96,279 pravoslavci |
Demonim(i) | Dalmatinci |
krunska zemlja | |
Površina | |
• | 12,831 km2 |
Stanovništvo | |
• Procjena za 1910. | 645,666 |
ISO 3166 kod | [[ISO 3166-2:Šablon:ISO 3166 kod|Šablon:ISO 3166 kod]] |
Prošlost
urediKraljevina Dalmacija formirana je od teritorija koje je Habsburška monarhija uspjela osvojiti od francuske imperije 1815. godine. Kraljevina je ostala u sastavu Habsburške monarhije kao posebna jedinica do 1918. godine, kada većina teritorije, osim Zadra i ostrva Lastovo, ulazi u sastav Države Slovenaca, Hrvata i Srba, kasnije Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca (1929. godine preimenovana u Kraljevina Jugoslavija).
Demografska struktura
urediAustrijski popis iz 1900. godine, navodi sljedeće podatke u Kraljevini Dalmaciji:
Religije
urediRimokatolički nadbiskup je imao sjedište u Zadru (Zadru) dok su kotorska, hvarska, raguska (dubrovačka), šibenička i splitska dioceze bile biskupije. Na čelu pravoslavnog stanovništva bio je episkop u Zadru tj. zadarski episkop (biskup).
Upotreba slovenske liturgije napisane u Glagoljici, stara privilegija koje su imali stari rimokatolici iz Dalmacije i Hrvatske, prouzrokovala je mnogo problema početkom 10-og vijeka. Postojala je “bojazan” da bi glagoljičke liturgije potpuno uklonile latinske, posebno na sjeverim ostrvima i izvan većih gradova gdje je slovenski elemenat bio veoma jak. Tako je 1904-te godine Vatikan zabranio upotrebu Glagoljice na proslavama Ćirila i Metodija pod izgovorom da ugrožava jedinstvo rimokatolicizma. Nekoliko godina kasnije, arhiepiskop Rajčević iz Zadra, diskutujući “glagoljički spor”, označio je katoličkom sveštenstvu (kleru) pokret kao “inovaciju od strane Panslavizma” da se odvoji od latinskog Rima.
Guverneri
uredi- Franjo Tomašić (1813-1831)
- Venceslav Lilienberg (Wenzeslau Lilienberg Water) (1831-1841)
- Ivan August Turski (I A Turszky) (1841-1847)
- Matija Rukavina (1847)
- Josip Jelačić (1848-1859)
- Lazar Mamula (1859-1865)
- Franjo Filipović (1865-1868)
- Ivan Vagner (Ivan Wagner) (1868-1869)
- Gotfrid (Gottfried) Auersperg (1869)
- Julius Fluk (J F von Leidenkron) (1869-1870)
- Gavrilo Rodić (1870-1881)
- Stjepan Jovanović (1882-1885)
- Ludovik Komaro (Comaro) (1885-1886)
- Dragutin Blažeković (1886-1890)
- Emil David (1890-1902)
- Erasmus Handel (1902-1905)
- Nikola Nardeli (Nikola Nardelli) (1905-1911)
- Mario Atems (Mario Attems) (1911-1918)
Povezano
urediVanjske veze
uredi- Njemački protektorati (de)
- Mapa (en)