Kongresi KPJ-SKJ
Kongresi Saveza komunista Jugoslavije (do 1952. godine Komunistička partija Jugoslavije) bili su skupovi na kojima su se sastajali delegati partijskih organizacija i odlučivali o politici i programu Saveza komunista Jugoslavije. Na kongresima su birani članovi Centralnog komiteta (ranije do 1926. godine Centralno partijsko veće), članovi Izvršnog komiteta (do 1952. godine Politički biro), kao i članovi Predsedništva SKJ. Pored kongresa SKJ, održavani su i kongresi republičkih i pokrajinskih organizacija Saveza komunusta.
U svojoj istoriji SKJ je od 1919. do 1990. godine imao ukupno 14 kongresa (13 redovnih i 1 vanredni). Od ukupno 14 kongresa, samo četiri su održana pre Drugog svetskog rata i dolaska KPJ na vlast. Od ta četiri predratna kongresa, dva su održana ilegalno u inostranstvu, pošto je KPJ u Kraljevini Jugoslaviji delovala kako ilegalna partija, jer je 1920. godine bila zabranjena.
U periodu od Četvrtog (održan 1928) do Petog kongresa (održan 1948) prošlo je ukupno dvadeset godina, pa su u tom periodu održavane razne partijske konferencije, koje su imale značaj kongresa. Od tih partijskih konferencija najznačajnija je Peta zemaljska konferencija, održana oktobra 1940. godine u Zagrebu.
Poslednji vanredni kongres Saveza komunsita Jugoslavije održan je januara 1990. godine i na njemu je došlo do sukoba između vladajućih struktura republičkih organizacija SKJ što je prouzrokovalo raspad Saveza komunista. Republičke organizacije SKJ nastavile su posle ovog kongresa da deluju samostalno, a ubrzo potom su se reformisale i promenile imena (vidi Političke partije nastale raspadom SKJ).
Kongresi KPJ i SKJ uredi
| kongres | datum održavanja | mesto održavanja |
|---|---|---|
| Prvi kongres | 20. - 23. april 1919. | Beograd |
| Drugi kongres | 20. - 25. jun. 1920. | Vukovar |
| Treći kongres | 14. - 22. maj 1926. | Beč, Austrija |
| Četvrti kongres | 5. - 16. novembar 1928. | Drezden, Nemačka |
| Peti kongres | 21. - 28. jul 1948. | Beograd |
| Šesti kongres | 2. - 7. novembar 1952. | Zagreb |
| Sedmi kongres | 22. - 26. april 1958. | Ljubljana |
| Osmi kongres | 7. - 13. novembar 1964. | Beograd |
| Deveti kongres | 11. - 15. mart 1969. | Beograd |
| Deseti kongres | 27. - 30. maj 1974. | Beograd |
| Jedanaesti kongres | 20. - 23. jun 1978. | Beograd |
| Dvanaesti kongres | 26. - 29. jun 1982. | Beograd |
| Trinaesti kongres | 25. - 28. jun 1986. | Beograd |
| Četrnaesti (vanredni) kongres | 20. - 22. januar 1990. | Beograd |
Literatura uredi
- Pregled Istorije Saveza komunista Jugoslavije. „Institut za izučavanje radničkog pokreta“, Beograd 1963. godina.
- Hronologija Radničkog pokreta i SKJ 1919-1979. „Institut za savremenu istoriju“ Beograd i „Narodna knjiga“ Beograd, 1980. godina.
- Istorija Saveza komunista Jugoslavije. Izdavački centar „Komunist“ Beograd, „Narodna knjiga“ Beograd i „Rad“ Beograd, 1985. godina.