Kompleks vila iz austrougarskog perioda u Petrakijinoj ulici

Vile u Petrakijinoj ulici u Sarajevu nalaze se u opštini Stari Grad, u Sarajevu, Bosna i Hercegovina.[1] Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika, na sjednici održanoj 10. do 16. marta 2009. godine, donijela je odluku da se vile proglase za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.[2] Ovu odluku Komisija je donijela u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Martin Cherry, Amra Hadžimuhamedović, Dubravko Lovrenović (predsjedavajući) i Ljiljana Ševo.

Vila Mandić
Vila Hermine Radisch

Nacionalni spomenik čini kompleks od 4 vile i predstavlja najočuvaniju cjelinu vila iz austrougarskog perioda u Sarajevu. Posjeduju historijsku i dokumentarnu vrijednost, koje predstavljaju izvor saznanja o načinu gradnje i života u Sarajevu, s početka XX vijeka. [3] Ova graditeljska cjelina ima i veliku ambijentalnu, i umjetničko-estetsku vrijednost, s obzirom na to da su, tada najveći projektantski autoriteti u Bosni i Hercegovini, gradili jedinstvene objekte, u stilskom i oblikovnom smislu.[4]

Vila Mandić, izgrađena je po projektu arhitekte Karla Paržika, koji je u duhu historicizma projektovao stambeni objekat po uzoru na luksuzne evropske vile iz istog perioda. Vila je u dobrom konstruktivnom stanju. Tokom 2018. god izvršena je rekonstrukcija i vila će ponovo postati Muzej XIV zimskih olimpijskih igara u Sarajevu.

Vila Heinricha Reitera, izgrađena je po projektu koji je potpisan od strane Karla Paržika. Ipak, najvjerovatnije se radi o projektu tada mladog Rudolfa Teniesa. Danas se vila Heinricha Reitera nalazi u dobrom konstruktivnom stanju. Na gornjim etažama je poslovni prostor, a u objektu nalazi se diplomatsko predstavništvo Velike Britanije.

Vila Hermine Radisch, izgrađena je po projektu koji nije u cjelini sačuvan, a sačuvani dio nije potpisan. Središnji dio objekta – loža, balkon, tročlani zaglavni kamen na lukovima prozora, zatim željezna vrata i ograda, vrlo su bliski Vancaševom izrazu. Floralna polja od keramike mogla bi biti plod saradnje sa, tada mladim, Rudolfom Teniesom.

Vila Forstratha Miklaua projektovana je od strane Rudolfa Teniesa.

Izgrađene su u periodu 1903. i 1904. godine. Kvalitetom izrade, veličinom i brižljivo projektovanim arhitektonskim detaljima izdvajale su se od sličnih ostvarenja iz austrougarskog perioda nastalih u Sarajevu. [5].

Literatura

uredi
  • Alija Bejtić -Ulice i trgovi Sarajeva. Sarajevo: Muzej grada Sarajeva 1973. Godine

Reference

uredi
  1. „Alija Bejtić: Ulice i trgovi Sarajeva – Topografija, geneza, topinimi”. Muzej grada Sarajeva, Sarajevo, 1973. Arhivirano iz originala na datum 2019-05-02. Pristupljeno 13. 9. 2016. 
  2. „Vile u Petrakijinoj ulici u Sarajevu”. kons.gov.ba. Arhivirano iz originala na datum 2020-06-29. Pristupljeno 13. 9. 2016. 
  3. „Amir Pašić: Arhitektura Bosne i Hercegovine, Austrougarski period (1878-1918)”. Univerzitet u Sarajevu Filozofski fakultet Odsjek za historiju, Sarajevo. 2014. Pristupljeno 10. 9. 2017. 
  4. „Spasojević Arhitektura stambenih palata austrougarskog perioda u Sarajevu-”. RABIC Sarajevo, 1999. Pristupljeno 9. 2. 2017. 
  5. „Nedžad Kurto: ARHITEKTURA BIH- Razvoj bosanskog stila”. Kulturno naslijeđe, Sarajevo. Pristupljeno 9. 2. 2017. 

Vanjski linkovi

uredi