Komitet javnog spasa
Komitet javnog spasa (francuski: Comité de salut public) bila je de facto izvršna vlast u Prvoj Republici tokom Jakobinske diktature, jednom od perioda Francuske revolucije. Komitet javnog spasa osnovan je u ožujku 1793. godine i ponovo restrukturiran u srpnju 1793. godine. Komitet javnog spasa naslijedio je dotadašnji Komitet opće obrane (formiran u siječnju 1793.) i preuzeo je ulogu zaštitnika novonastale republike od vanjskih napada i unutrašnjih nemira. Kao ratna mjera, Komitet je — izvorno sasatavljen od devet, kasnije od dvanaest članova — dobio široke vojne, sudske i legislativne ovlasti. Komitet je izvorno formiran kao upravno tijelo koje bi nadgledalo i poticalo rad izvršnih tijela Konventa i ministara imenovanih od strane Konventa. Kada se Komitet odlučio suočiti s opasnošću koalicije europskih zemalja i kontrarevolucionarnih snaga, postao je sve moćniji i moćniji.
U srpnju 1793., nakon poraza umjerenih republikanaca (Žirondinaca) u Konventu, prominentni Jakobinci — Maximilien Robespierre, Saint-Just i Georges Danton — postaju članovi Komiteta. Moć Komiteta bila je na vrhuncu između kolovoza 1793. i srpnja 1794., kada je predsjednik bio Robespierre. U prosincu 1793., Konvent je formalno prenio izvršne ovlasti na Komitet, a Robespierre je de facto uveo diktaturu.
Robespierre i Komiter doživljavaju svoj krah u srpnju 1794. godine, kada dolazi do reakcije na jakobinski teror. Robespierre je pogubljen, a Termidorska revolucija dovela je do konačnog kraha Komiteta javnoga spasa, koji je 1795. godine konačno i ukinut.
Sastav uredi
Komitet je izvorno imao devet članova koje je izabrao Nacionalni konvent na jednomjesečni mandat, s tim da nisu postojala ograničenja u broju mandata. Prvi članovi prisegli su 6. travnja 1793., a oni su, redom izbora:
- Bertrand Barère de Vieuzac, zastupnik za Hautes-Pyrénées (uhapšen, izbjegao giljotinu i pobjegao iz zemlje)
- Jean-François Delmas, zastupnik za Haute-Garonne
- Jean-Jacques Bréard, zastupnik za Charente-Inférieure
- Pierre-Joseph Cambon, zastupnik za Hérault (prisiljen na skrivanje)
- Georges Danton, zastupnik za Pariz (giljotiniran)
- Jean-Antoine Debry, zastupnik za Aisne, kasnije ga zamijenio Robert Lindet, zastupnik za Eure nakon ostavke
- Louis-Bernard Guyton-Morveau, zastupnik za Côte d'Or
- Jean-Baptiste Treilhard, zastupnik za Seine-at-Oise
- Jean-François Delacroix, zastupnik za Eure-at-Loir (giljotiniran)
Nakon što je 27. srpnja 1793. Robespierre izabran u Komitet, isti je povećao broj članova s devet na dvanaest.
- Maximilien Robespierre, zastupnik za Pariz (giljotiniran)
- Bertrand Barère de Vieuzac, zastupnik za Hautes-Pyrénées (uhapšen)
- Jean-Baptiste Robert Lindet, zastupnik za Eure (denunciran i izveden pred sud)
- André Jeanbon Saint André, zastupnik za Lot (uhapšen, ali pušten)
- Georges Couthon, zastupnik za Puy-at-Dôme (giljotiniran)
- Marie-Jean Hérault de Séchelles, zastupnik za Seine-at-Oise (giljotiniran)
- Pierre-Louis Prieur, zastupnik za Marne
- Louis Antoine Léon de Saint-Just, zastupnik za Aisne (giljotiniran)
- Lazare Nicolas Marguerite Carnot, zastupnik za Pas-de-Calais
- Claude-Antoine Prieur-Duvernois, zastupnik za Côte-d'Or
- Jacques Nicolas Billaud-Varenne, zastupnik za Pariz (uhapšen i protjeran)
- Jean-Marie Collot d'Herbois, zastupnik za Pariz (arrested and deported)
Izvori uredi
- Belloc, Hillaire. Danton: A Study. New York: Charles Scribner's Sons, 1899.
- Furet, François. Revolutionary France, 1770-1880. Oxford: Blackwell Publishing, 1992.
- Palmer, R.R. Twelve Who Ruled (1941, ISBN 0-691-05119-4)
- Palmer, R.R. "Fifty Years of the Committee of Public Safety,"
- 'Journal of Modern History (1941) 13#3 pp. 375-397 in JSTOR
- Schama, Simon. Citizens: A Chronicle of the French Revolution. New York: Alfred A. Knopf, 1989.
- Scurr, Ruth. Fatal Purity: Robespierre and the French Revolution. New York: Owl Books, 2006.