Kanem-Bornu
| ||||||||||||||||||||||||||||||||
Kanem–Bornu (arapski: إمبراطورية كانيم - برنو) bilo je afričko trgovačko carstvo kojim je vladala Dinastija Sef koja je od 9. vijeka do 19. vijeka vladala krajevima oko Jezera Čad.
Teritorij te imperije nije bio uvijek isti, uglavnom je obuhvaćao današnji južni Čad, sjever]]ni Kamerun, sjeveroistočnu Nigeriju, istočni Niger i južnu Libiju.[1]
Historija uredi
Kanem-Bornu je vjerojatno osnovan sredinom 9. vijeka, a njegova prva prijestolnica bila je u Njimi, koja se nalazila sjeveroistočno od Jezera Čad. Krajem 11. vijeka njihov tadašnji kralj (mai) Umme (kasnije poznat kao Ibn Abd al-Jalil) prihvatio je Islam, pa je od tad Kanem-Bornu islamska država. Zbog njegova položaja služio je kao centralni punkt za trgovinu između Sjeverna Afrika, doline Nila i Jezera Čad i krajeva Supsaharske Afrike.[1]
Krajem 14. vijeka pleme Bilala natjeralo je Dinastiju Sef da napusti prijestolnicu Njimi, pa su se oni preselili u Ngazargamu (u današnjoj Nigeriji), zapadno od Jezera Čad. Tamo su ostali i nakon što su Njimi ponovno zauzeli početkom 16. vijeka.[1]
Kanem-Bornu (kasnije zvan jednostavno Bornu) je svoj zlatni period imao u 16. vijeku, kad su njime vladali sposobni vladari; Muḥamed Dunama, Abd Alah, i naročito Idris Alaoma (vladao oko 1571.-1603.).
Početkom 19. vijeka nigerijsko pleme Fulbe počelo se buniti protiv vladara Kanem-Bornua, tvrdivši da oni nemaju nikakvo pravo da vladaju krajevima zapadno od Jezera Čad u kom žive Hause. Oni su negdje oko 1808. istjerali tadašnjeg vladara (maia) - Aḥmada iz njegove prijestolnice Ngazargamu. Ahmad ih je uspio istjerati uz pomoć lidera plemena Kanenbu - Muḥameda al-Kanamija, koji je odtada iz sjene vladao imperijem, koji više nije imao nekadašnju snagu. Dinastija Sef izumrla je 1846.[1]
Izvori uredi
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 „Kanem-Bornu, historical empire Africa” (engleski). Encyclopaedia Britannica. Pristupljeno 26.08.2020.
