Kajtazovića nišani
Kajtazovića nišani[1] nalaze se u naselju Donja Lučka, opština Cazin, Bosna i Hercegovina. Nalaze se na parceli u neposrednoj blizini puta koji iz Cazina vodi prema Velikoj Kladuši, u prostoru ograđenom drvenom ogradom. Marta 2006. proglašeni su za nacionalni spomenik BiH.[2] Svi nišani postavljeni su od 1913. do 1950. godine članovima porodice Kajtazović, čiji korijeni datiraju još prije dolaska Osmanlija na ove prostore.[3]
Postojanje ovakvih grupacija nišana nije rijetkost u ovome dijelu Bosne i Hercegovine. U Bosanskoj Krajini ih nazivaju nišanima krajputašima. Ovi spomenici su podizani najčešće uz glavne prometnice, o čemu govori samo njihovo ime. Kod ovakvih memorijalnih mjesta pokojnici su nerijetko sahranjivani na nekom drugome mjestu.
U ograđenome prostoru nalazi se 16 nišana od kojih je osam muških i osam ženskih. Tradicija sahranjivanja, odnosno postavljanja nadgrobnika koji pripadaju porodici Kajtazovića u ovoj parceli, nastavlja se. Ornamentika nišana u Donjoj Lučkoj je vrlo bogata. Osobit utisak ostavljaju muški nišani čija visina prelazi 3 metra. Osnovica nišana ima dimenzije oko 40x40 cm. U donjoj zoni nišani su ukrašeni dekoracijama sa mnoštvom biljnih motiva. U sredini kompozicije obično se nalazi ibrik u čijem središtu je manja, najčešće osmougaona rozeta. Na srednjem dijelu nišana se nalazi natpis na turskome jeziku. Ovaj dio je pravougaon i završen je oblikom polukružnoga luka. Utisnut je u masu kamena oko 3 cm.
Zona iznad natpisa je dekorirana polumjesecima sa jednom ili više zvijezda. Svi nišani imaju približno jednake bogato ukrašene turbane, karakteristične za ovaj dio Bosne i Hercegovine. Na bridovima nišana, kao i ispod turbana javlja se ukras u vidu tordirane vrpce.
Nišani su djelo lokalnih majstora koji su kroz stoljeća razvili karakterističan tip nišana. Njihov utjecaj je vidljiv i na teritorijima koji se prostiru istočno od područja Bosanske krajine. Izrađeni su od bihacita, kamena koji se veoma lako obrađuje.
Reference uredi
- ↑ "Nišan" u smislu "nadgrobnog kamena postavljenog po islamskim propisima": Hrvatski jezični portal, s.v. "nišan, 4".
- ↑ „Kajtazovića nišani, Donja Lučka, grobljanska cjelina”. Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine. Pristupljeno 18. 12. 2020.[mrtav link]
- ↑ „Kajtazovića nišani su nacionalni spomenik”. MIZ Cazin. Pristupljeno 18. 12. 2020.[mrtav link]
Literatura uredi
- Mehmed Mujezinović, Islamska epigrafika u BiH, knjiga III, Sarajevo 1998
