Joseph Burstyn, Inc. v. Wilson

Joseph Burstyn, Inc. v. Wilson je presuda koju je istoimenom sporu američki Vrhovni sud donio 26. maja 1952. godine i kojom su stvoreni uvjeti za značajno ublažavanje dotadašnjih standarda filmske cenzure u SAD.

Spor je nastao zahvaljujući L'amore, italijanskom omnibus filmu Roberta Rossellinija, čiji je segment pod naslovom Miracolo (sh. Čudo) sadržavao segment u kome skitnica, lažno se izdajući za Svetog Josipa, seksualno iskorištava slaboumnu seljanku. Taj je film u novembru 1950. godine u New Yorku prikazao nezavisni distributer Joseph Burstyn. Sadržaj filma je, pak, izazvao žestoke reakcije konzervativnih katoličkih krugova okupljenih u Nacionalnu legiju pristojnosti. Ona je film proglasila bogohulnim i zahtijevala njegovu zabranu. Tom su zahtjevu udovoljile vlasti države New York, odnosno Ministarstvo obrazovanja koje je 16. februara 1951. godine donijelo rješenje o zabrani prikazivanja.

Burstyn je sa zabranama već imao iskustva, kao i sa uspješnom sudskom parnicom kojom je ishodio dozvolu za prikazivanje francuskog filma Remous 1939. godine. I u ovom slučaju je pokrenuo spor, ustvrdivši da odluka njujorških vlasti predstavlja povredu američkog Ustava, odnosno Prvog amandmana koji jamči slobodu izražavanja. Dotadašnja sudska praksa u SAD je, međutim, držala da se Prvi amandman ne odnosi na filmsku djelatnost, a za što je kao presedan služila presuda Vrhovnog suda u slučaju Mutual Film Corp. v. Industrial Commission of Ohio iz 1915. godine.

Burstyn je izgubio parnice na nižim sudovima, koji su dali za pravo njujorškim cenzorima, ali se žalio sve do Vrhovnog suda. Tamošnjim sucima je, pak, najviše u oči zapala odredba Zakona o obrazovanju Države New York, na kome su se temeljile ovlasti cenzora da zabranjuju filmove; prema njoj se film morao zabranjivati ukoliko je njihov sadržaj bio "opscen, nepristojan, nemoralan, neljudski ili bogohulan". Oni su na kraju zaključili da je zakon nespojiv sa načelima Prvog amandmanima, te su Burstynu dali dozvolu za prikazivanje, a zakon proglasili neustavnim i neprimjenjivim. Time je ne samo oborena presuda iz 1915. godine, nego ustanovljeno načelo prema kome film kao djelatnost uživa zaštitu Prvog amandmana.

Tako je stvoren presedan koji će sa vremenom koristiti brojni drugi sineasti, odnosno koji će tokom sljedećih godina i decenija omogućiti naglu liberalizaciju sadržaja kako u američkim filmovima tako i na repertoaru američkih kino-dvorana.

Vanjske veze

uredi
  •  Tekst Joseph Burstyn, Inc v. Wilson , 343 U.S. 495 (1952) je dostupan na:  Findlaw  Justia  BC  (en)