Aritomo Yamagata
- Ovo je japansko ime; porodično ime je Yamagata.
Princ Yamagata Aritomo (山縣 有朋? 14. jun 1838 – 1. februar 1922), također poznat kao Yamagata Kyōsuke,[1] bio je japanski vojskovođa i državnik, poznat po izuzetno značajnoj ulozi koju je imao za vrijeme Meiji restauracije zbog koje ga se često navodi kao jednim od tvoraca moderne japanske države. Posebno se istakao u stvaranju japanske carske vojske, te se smatra zaslužnim za japanske pobjede u ratovima sa Kinom i Rusijom, a smatra ga se i jednim od duhovnih otaca japanskog militarizma.
| Yamagata Aritomo | |
|---|---|
| 山縣 有朋 | |
 | |
| predsjednik japanskog Tajnog savjeta | |
| Na položaju 26. oktobar 1909 – 1. februar 1922 | |
| Monarh | |
| Prethodi | Itō Hirobumi |
| Slijedi | Kiyoura Keigo |
| Na položaju 21. decembar 1905 – 14. jun 1909 | |
| Prethodi | Itō Hirobumi |
| Slijedi | Itō Hirobumi |
| Na položaju 11. mart 1893 – 12. decembar 1893 | |
| Prethodi | Oki Takato |
| Slijedi | Kuroda Kiyotaka |
| 3. premijer Japana | |
| Na položaju 8. novembar 1898 – 19. oktobar 1900 | |
| Monarh | Meiji |
| Prethodi | Ōkuma Shigenobu |
| Slijedi | Itō Hirobumi |
| Na položaju 24. decembar 1889 – 6. maj 1891 | |
| Prethodi | Sanjō Sanetomi (v.d.) |
| Slijedi | Matsukata Masayoshi |
| načelnik japanskog Carskog generalštaba | |
| Na položaju 24. decembar 1878 – 4. septembar 1882 | |
| Monarh | Meiji |
| Prethodi | položaj ustanovljen |
| Slijedi | Ōyama Iwao |
| Na položaju 13. februar 1884 – 22. decembar 1885 | |
| Prethodi | Ōyama Iwao |
| Slijedi | Princ Arisugawa Taruhito |
| Na položaju 20. jun 1904 – 20. decembar 1905 | |
| Prethodi | Ōyama Iwao |
| Slijedi | Ōyama Iwao |
| Lični detalji | |
| Rođenje | 14. 6. 1838. Kawashima, Japan |
| Smrt | 1. 2. 1922. (dob: 83) Odawara, Japan |
| Politička stranka | nezavisni |
| Vojna služba | |
| Vjernost |  Japansko Carstvo |
| Služba/rod |  Carska japanska vojska |
| Godine službe | 1868–1905 |
| Čin | feldmaršal |
| Bitke/ratovi | Boshinski rat Satsumaska pobuna Prvi japansko-kineski rat Rusko-japanski rat |
Rođen u relativno neuglednoj samurajskoj porodici, Aritomo je svoju karijeru zapoečo kao mladić u domeni Choshu (provincija Nagato), gdje se priključio pokretu za zbacivanje šogunata, odnosno Kihetai, paravojnoj sastavljenoj od svih slojeva stanovništva, te naoružanoj i obučenoj po zapadnim standardima. Sa njom je sudjelovao u Boshinskom ratu koji je šogunat zbačen i ustanovljen carski režim, a tamo stečena iskustva su bila srž reformi kojom je Japan stekao modernu redovnu vojsku. 1870-ih je neko vrijeme proveo u Evropi gdje ga je duboko impresionirala Pruska i njen vojni sistem, koji je implementirao u Japan. Tamo je također stekao i duboko neprijateljstvo prema liberalizmu i demokraciji, koga je u Japanu nastojao suzbiti do kraja života. 1880-ih se priključio kliki tzv. "genroa", odnosno državnika koji su kroz razne i neformalne funkcije dominirale japanskom politikom do kraja Meijieve ere. Glavni mu je suparnik bio Hirobumi Ito. U dva navrata (1888-1889, 1889-1891) je služio kao premijer Japana. U vanjskoj politici je, smatrajući Mandžuriju i Sibir "prirodnim" izvorom sirovina za Japan, program tzv. Sjeverne ekspanzije koji će postati poznati kao Hokushin-ron i velikim dijelom uticati na japansku politiku u prvoj polovici 20. vijeka.
Izvori uredi
Literatura uredi
- Craig, Albert M. (1961). Chōshū in the Meiji Restoration. Harvard University Press. OCLC 482814571
- Dupuy, Trevor N. (1992). Encyclopedia of Military Biography. I B Tauris & Co Ltd. ISBN 1-85043-569-3.
- Hackett, Roger F. (1971). Yamagata Aritomo in the Rise of Modern Japan 1838–1922. Harvard University Press. SBN 674-96301-6.
- Jansen, Marius B. (2000). The Making of Modern Japan. Harvard University Press. ISBN 0-674-00991-6. ISBN 9780691054599; OCLC 12311985