Jablanica (Čajetina)

Za ostale upotrebe, v. Jablanica (razvrstavanje).

Jablanica je seosko naselje u Srbiji u opštini Čajetina u Zlatiborskom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 924 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 1187 stanovnika).

Jablanica
Osnovni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Zlatiborski
Opština	Čajetina
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	924
Geografija
Koordinate
Nadmorska visina	445 m
Jablanica Jablanica na karti Srbije
Ostali podaci
Pozivni broj	031
Registarska oznaka	UE

Geografija

Jablanica se nalazi jugozapadno od Čajetine i turističkog naselja Zlatibor u Srbiji. Prostire se dolinom istoimene reke. Reka Jablanica izvire ispod Tornika, najvišeg vrha Zlatibora (1496), a uliva se u Crni Rzav koji sa Belim Rzavom koji dolazi sa Tare, otiče u Drinu kod Višegrada. Selo je granično prema Bosni i Hercegovini. Od Zlatibora preko Ribnice i podno Tornika do centra sela vodi asfaltni put. Kroz zapadni deo sela prolazi i železnička pruga Beograd-Bar.

Mada je Jablanica jedno celovito selo, Jablaničani i Zlatiborci razlikuju Gornju i Donju Jablanicu.

Historija

Ovo selo pominje i Evlija Čelebija u svom poznatom putopisu kada je 1664. godine posetio ove krajeve.

Posle Drugog srpskog ustanka granica između Srbije i Turske išla je od Šargana preko Zlatibora, tj. Tornika i Murtenice i dalje, tako da su od sadašnjih sela opštine Čajetina, van granica Srbije, tj. u Turskoj, ostala sela Semegnjevo, Jablanica i Dobroselica. Tek postavljanjem granične linije 1834. godine ova su sela ušla u sastav Kapetanije Rujno a time i u sastav Srbije.

U Jablanici se nalazi jedna od retkih drvenih crkvica, crkva brvnara. Sagrađena je 1838. godine. Oltar je zaokrugljen a vrata su sa interesantnom ornamentikom. U sklopu crkvenog kompleksa se nalaze sobrašice (sofrašice, sobre, sofre, šatre, čardak, čardačić). To su male drvene zgradice koje su podizali imućniji domaćini i koje su njima i njihovim gostima služile prilikom održavanja crkvenih sabora. U užičkom i zlatiborskom kraju još se jedino ovde mogu videti ovakvi građevinski objekti kao svedoci nekadašnjeg graditeljstva.

Osnovna škola je izgrađena 1919. godine. Kao i crkvica brvnara i ova školska zgrada bila je drvena. Tek 1934. godine Jablaničani su podigli zidanu plansku školu sa svim potrebnim prostorijama. Sada u selu postoji potpuna osnovna škola.

Demografija

U naselju Jablanica živi 796 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 46,6 godina (45,1 kod muškaraca i 48,0 kod žena). U naselju ima 313 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,95.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Po najpotpunijem popisu u 19. veku, koji je obavljen 1863. godine, Jablanica je bila među najmanjim opštinama u srezu i tada je imala u 84 domaćinstava i 667 stanovnika. Broj stanovnika se od tada stalno značajno povećavao (uz poznato usporenje u toku balkanskih i Prvog svetskog rata) sve do druge polovine dvadesetog veka kada je počelo opadanje, tako da je 1971. godine zabeleženo 1864. a popisom 2002. godine svega 924 stanovnika, tj. došlo je do smanjenja za 50,4%. Za razliku od popisa od pre 140 godina, Jablanica po najnovijem popisu iz 2002. spada među najveća sela u opštini i zauzima po veličini drugo mesto (sadašnja opština se u priličnoj meri, ali ne potpuno, poklapa sa ondašnjim srezom, a selo sa ondašnjom opštinom). I u ovom selu je izražen problem starenja stanovništva. Starijih od 65 godina je jedna četvrtina stanovnika (26,1%) a predškolske dece 4,1%.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 1562 1953. 1699 1961. 1762 1971. 1864 1981. 1382 1991. 1187 1176 2002. 932 924

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi			921	99.67%
Hrvati			1	0.10%
nepoznato			2	0.21%

Stanovništvo prema polu i starosti

	m			ž
?	3			3
80+	11			18
75-79	22			32
70-74	32			46
65-69	36			44
60-64	41			43
55-59	28			27
50-54	28			29
45-49	49			29
40-44	33			27
35-39	29			17
30-34	24			20
25-29	25			16
20-24	36			22
15-19	26			33
10-14	20			17
5-9	14			16
0-4	11			17
prosek	45.1			48.0

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 262 273 296 529 321 321 313

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 67 92 49 47 24 23 8 3 - - 2.95

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 423 152 239 23 8 1 406

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 70 245 85 6 -

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	204	64	-	3	70	7	7	2	6	38
Ženski	121	92	-	-	8	-	-	5	4	1
Oba	325	156	-	3	78	7	7	7	10	39
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	-	-	1	2	1	2	-	-	1
Ženski	-	1	1	2	6	-	-	-	1
Oba	-	1	2	4	7	2	-	-	2

Vanjske veze

• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Gugl satelitska mapa (Maplandia)