Izborni knez (njemački: Kurfürst[1], množina: Kurfürsten) službeno latinski: princeps elector imperii ili samo elector, bio je princ Svetog Rimskog Carstva koji je imao pravo biti član izbornog tijela — elektorata, koje je biralo careve Svetog rimskog carstva, odnosno rimsko-njemačke kraljeve.[1]

Izborni knez
Kurfürst
Ilustracija iz Codexa Balduineusa (oko 1340.) Sedam kneževa izbornika bira Henrika VII za cara Svetog rimskog carstva
Ilustracija iz Codexa Balduineusa (oko 1340.) Sedam kneževa izbornika bira Henrika VII za cara Svetog rimskog carstva
Ilustracija iz Codexa Balduineusa (oko 1340.) Sedam kneževa izbornika bira Henrika VII za cara Svetog rimskog carstva

Način rada i pravila odredio im je car Karlo IV svojom Zlatnom bulom 1356.

Historija i karakteristike

uredi

Najvećim dijelom historije Svetog rimskog carstva (počevši negdje od oko 1273.) bilo je sedam kneževa izbornika, i to 3 duhovna i 4 svjetovna. Duhovni (crkveni) izbornici bili su:

Svjetovni izbornici bila su 4 vladara:

Formalno su uvijek birali rimskog kralja, koji je krunjen u Njemačkoj, a koji je postajao car Svetog rimskog carstva tek kad bi ga okrunio papa. Karlo V. Habsurški bio je posljednji okrunjeni car - svi carevi nakon njega bili su samo izabrani carevi.

Kasnije su dodani novi kneževi izbornici i to iz Vojvodstva Bavarske (1623. - 1778.), Elektorata Hanover (od 1708) i Hessen-Kassela (od 1803).[1]

Tokom 15. vijeka i nakon njega, carevi Svetog rimskog carstva birani su gotovo isključivo od pripadnika Habsburške dinastije i to uglavnom iz redova nadvojvoda, tako da se u 17. vijeku ta formalno izborna monarhija pretvorila u nasljednu monarhiju.[1]

Izbor rimskih careva dokinuo je Napoleon Bonaparte dokidanjem carstva - 1806. Nakon tog su jedino vladari Hessen-Kassela i nadalje do kraja 19. vijeka nastavili koristiti titulu - izborni knez.[1]

Izvori

uredi
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Elector (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 10. 10. 2014. 

Vanjske veze

uredi