Ismail Ibn Šerif

Ismail Ibn Šerif (arapski: مولاي إسماعيل بن الشريف ابن النصر) znan kao Mulaj Ismail (Sidžilmasa, 1645. - Meknes, 1727.) bio je 2 sultan iz Alauitske dinastije koji je vladao Marokom od 1672. do 1727.[1]

Ismail Ibn Šerif
Portret Ismaila
Sultan Maroka
Vladavina 1672. - 1727.
Prethodnik Rašid Ibn Šerif
Nasljednik Abul Abas Ahmed II
Djeca 700 sinova i bezbroj kćeri
Dinastija Alauiti
Otac Šerif Ibn Ali
Rođenje 1645.
Sidžilmasa
Smrt 1727.
Meknes

Za svoje duge vladavine konsolidirao je vlast Alauitske dinastije, organizirao vojsku po evropskom modelu i dopustio utjecaj Kraljevine Francuske u Maroku.[1]

Biografija

uredi

O njegovoj mladosti se gotovo ništa ne zna, osim da je 1672. u vrijeme dok je bio valija u Fesu, nakon nenadane smrti svog polubrata-Rašid Ibn Šerifa, osnivača dinastije), odmah zauzeo riznicu i sebe proglasio vladarom. To su osporila tri rivala - brat, nećak i Khadir Ghilan, plemenski lider sjevernog Maroka. Njegove rivale pomagalo je iz Alžira Osmansko Carstvo, u nadi da će tako oslabiti Alauite i proširiti svoju vlast nad Marokom. Zbog tog je svo vrijeme njegove vladavine, njegov odnos sa osmanskim valijom u Alžiru bio napet. Rat za sukcesiju trajao je pet godina, Khadir Ghilan poražen je i ubijen 1673., ali su mu veće poteškoće zadavali brat i nećak. Na kraju ih je kompromisno uključio u vlast, dajući im funkcije provincijskih valija. Maroko se konačno smirio 1686. kad je konačno porazio i ubio svog nećaka Aḥmeda ibn Mahraza.[1]

Ismail je 1673. formirao svoju Crnu gardu (Abid al-Bukhari) vojsku sastavljenu od slobodnih crnaca i otkupljenih subsaharskih robova. Tako da je pred kraj svoje vladavine imao armiju od 150.000 vojnika, od kojih je oko 70.000 čuvao kao stratešku rezervu u Meknesu i okolici. Njegova vojska bila je opremljena evropskim naoružanjem, sa oficirima koji su naučili efikasno kombinirati topove i pješadiju. Te snage iskoristio je u kampanjama protiv Osmanlija u Alžiru 1679., 1682. i 1695./96. Na kraju su Osmanlije pristale poštovati marokansku nezavisnost.[1]

Ismailov odnos prema evropskim silama bio je puno kompliciraniji. Iako je prezirao Evropljane kao nevjernike, oni su mu ipak bili potrebni kao dobavljači oružja i drugih proizvoda. Svo vrijeme njegove vladavine izbijali su povremeni ratovi s evropskim kolonistima po marokanskim lukama, - 1681. preoteo je od Španjolaca Mehdiju a nakon tog -1684. istjerao Engleze iz Tangera. Trn u oku bili su mu Španjolci, koji su okupirali najviše luka, zbog tog se zbližio se njihovim neprijateljem Louisom XIV od Francuske. Francuski utjecaj postao je najvažniji u Maroku, njeni oficiri trenirali su njegove topnike i pomagali u izgradnji javnih radova. Ismailova palača u Meknesu podignuta je po uzoru na Versailles.[1]

Usprkos tim troškovima Ismail je ipak bio štedljiv, pažljivo je rukovao financijama, vodivši najviše brige oko vojske. Svoj autoritet i vjerski legitimitet bazirao je na tezi da je on izravni potomak Proroka Muhameda obdaren duhovnim darovima.[1]

Kritiziran je zbog okrutnosti i kapricioznosti, ali je to najverojatnije bilo nužno kako bi Alauitska dinastija zadržala vlast. Izrodio je 700 sinova i bezbroj kćeri, nakon smrti naslijedio ga je sin Abul Abas Ahmed.[1]

Izvori

uredi
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Ismāʿīl (ʿAlawī ruler of Morocco) (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 23. 06. 2020. 

Vanjske veze

uredi
Prethodnik: Sultan Maroka (1672. - 1672.) Nasljednik:
Rašid Ibn Šerif Abul Abas Ahmed II