Isidor Papo
Prof dr Isidor Papo (Ljubuški, 31.12.1913 — Beograd, 14.10.1996)[1], lekar - kardiohirurg, general-pukovnik sanitetske službe i glavni hirurg JNA, učesnik Narodnooslobodilačke borbe i član SANU.
| Isidor Papo | |
|---|---|
| Rođenje | 31. 12. 1913. Ljubuški, Austrougarska |
| Smrt | 14. 10. 1996. (dob: 82) Beograd, Jugoslavija |
| Nacionalnost | Jugoslovenski (sefardski) jevrej |
| Ostala imena | Izidor Papo |
| Zanimanje | vojni lekar |
| Poznat/a po | član Vrhovnog štaba NOBJ |
Život uredi
Rođen 31. decembra 1913. godine u Ljubuškom. Potiče iz porodice sefardskih Jevreja, čiji su preci došli u XVII. veku, nakon što su bili prognani iz Španije. Posle završene gimnazije u Mostaru, 1932. godine, upisao je studije medicine na Univerzitetu u Zagrebu.
Posle Aprilskog rata i okupacije Kraljevine Jugoslavije, 1941. godine, odlazi u Mostar i radi na hirurškom odeljenju, a zatim odlazi u Mostarski NOP odred. Tokom rata nalazio se u hirurškoj ekipi Vrhovnog štaba NOV i POJ. Za vreme rata doživeo je tešku porodičnu tragediju. Ustaše su mu zverski ubili preko 50 članova porodice uključujući rođenog brata i sestru[2].
Godine 1944. poslat je u saveznički centar u Italiju, gde je upoznao Roda Smita (koji ga je 1969. godine predložio za člana Kraljevskog hirurškog koledža koji je brojao 50 članova). Po povratku iz Italije posato je upravnik Bolničkog centra u Novom Sadu, a potom je upućen na Sremski front, gde je rukovodio pokretnim hirurškim ustanovama.
Godine 1946. je poslat u Sovjetski Savez na usavršavanje kod Judina, Bakunjeva i Višnjevskog. Tamo je položio i specijalistički ispit iz hirurgije 1947. godine, a 1948. se vraća u zemlju i postaje načelnik Drugog hirurškog odeljenja Glavne vojne bolnice koja je kasnije prerasla u Vojnomedicinsku akademiju JNA. Kako je kod Judina naučio njegovu tehniku rekonstrukcije jednjaka počinje da je primenjuje ali i usavršava, pa se ta operacija u hirurškim tehnikama naziva „operacijom po Judinu i Papu“. Do tada ove bolesnike u Jugoslaviji niko nije operisao, a kako ih je bilo mnogo, Papo je ubrzo operisao preko 350 ovih bolesnika, po čemu je stekao i medunarodno priznanje. Ubrzo je postavljen za šefa Katedre hirurgije i glavnog hirurga JNA.
Zatim odlazi u SAD na usavršavanje u kardiohirurgiji koje se tih godina radala zahvaljujući usavršavanju ekstrakorporalne cirkulacije. Bio je na klinikama u Filadelfiji, Mayo klinici, Mt Sinay Hospital i drugim. Vraća se u zemlju i počinje da radi operacije na srcu i već 12. novembra 1965. godine ugraduje prvu veštačku valvulu. Uradio je blizu 4.000 operacija na otvorenom srcu.
Njegova supruga je bila Asja.
Karijera uredi
Godine 1950. dobio je zvanje docenta, 1953. vanrednog profesora, a 1956. redovnog profesora. Napredovao je i u vojnoj karijeri. Godine 1975. unapređen je u čin general-pukovnika sanitetske službe JNA. Za predsednika Hirurške sekcije izabran je krajem 1963. godine i na toj dužnosti je ostao do 22. januara 1966. godine. U tom periodu rad sekcije je bio intenzivan. Pozivao je i ugledne hirurge iz inostranstva da drže predavanja na sastancima Sekcije.
Bio je član udruženja hirurga Jugoslavije kao i brojnih medunarodnih društava:
- Austrijskog društva traumatologa,
- Međunarodnog društva za hidatidologiju,
- Naučnog saveta Medunarodnog hirurškog društva,
- Američkog kardiološkog koledža,
- Nemačkog hirurškog društva,
- počasni član Pariskog društva hirurga,
- Američkog lekarskog društva, CICD-a,
- hirurškog društva Los Anđelesa,
- član francuske Akademije hirurgije,
- Peruanske Akademije medicinskih nauka,
- Kraljevskog koledža hirurgije Engleske i Irske,
- grudnohiruškog društva Bolivije i dr.
Objavio je 217 radova, od toga 13 u inostranim časopisima. Bio je redaktor udžbenika Ratna hirurgija. Preko 30 godina bio je načelnik hirurške klinike VMA. Penzionisan je 1982. godine. Umro je 14. oktobra 1996. godine i sahranjen je na Jevrejskom groblju u Beogradu.
Dela uredi
Po katalogu Narodne biblioteke Srbije[3]:
- Primarni odloženi šav ratne rane (1977), koautor;
- Ratna hirurgija (1980);
- Slobodan Kostić: (1902-1986) (1987).
Nagrade i odlikovanja uredi
Nosilac je brojnih uglednih odlikovanja i nagrada:
- Oktobarske nagrade grada Beograda,
- Sedmojulske nagrade,
- nagrade „22. decembar“,
- nagrade AVNOJ-a,
- nagrade Višnjevskog (Moskva) i dr.
- Nosilac je Partizanske spomenice 1941. godine,
- Ordena jugoslovenske zvezde sa lentom,
- Ordena jugoslovenske zastave sa lentom,
- Ordena narodne armije s zlatnim vencem,
- Ordena partizanske zvezde prvog reda,
- Ordena za hrabrost,
- „Viteza britanske imperije“ i dr.[1]
Za dopisnog člana Srpske akademije nauka i umetnosti izabran je 21. decembra 1961, a za redovnog 7. marta 1968. godine[1].
Veze uredi
Reference uredi
- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Изидор Папо”. Srpska akademija nauka i umetnosti. Arhivirano iz originala na datum 2016-03-04. Pristupljeno 09.02.2013.
- ↑ Vojna enciklopedija, 2. izdanje. Beograd: 1978. Vol. 6, str. 529.
- ↑ „Elektronski katalog Narodne biblioteke Srbije”. Narodna biblioteka Srbije. Arhivirano iz originala na datum 2013-01-19. Pristupljeno 09.02.2013.
Eksterni linkovi uredi
|
Segment isključivo posvećen Narodnooslobodilačkoj borbi. |
- Papo, Isidor (Jun 1996.). „Oral history interview with Isidor Papo”. United States Holocaust Memorial Museum. Pristupljeno 09.02.2013.