Inflamacija (antropologija)
Inflamacija je jedan od naziva za sepulkralni obred spaljivanje pokojnika, osim koga se upotrebljava i incineracija, kao i termini bustuarija i bustuarijalno sahranjivanje (od lat. bustum - mesto na kome su spaljivani i sahranjivani pokojnici, kasnije je dobilo značenje i grob, spomenik). Termin kremacija kojim se danas označava spaljivanje pokojnika nije pogodan zbog povezivanja sa društvenim pokretom za kremaciju koji je nastao u Italiji u 19. veku, a zatim se preneo i u druge zemlje.[1]
Praistorija
urediPrvi tragovi spaljivanja na centralnom Balkanu su iz mezolitskog perioda, koji su otkriveni na lokalitetu Vlasac u Đerdapu. Incineracija se ustalila tek početkom metalnog doba u badenskoj, vučedolskoj i kostolačkoj kulturi. U ranom Halštatu su ovako uglavnom sahranjivane odrasle individue.
Antika
urediTokom atičkog perioda spaljivanje je bilo rasprostranjeno zajedno sa inhumacijom. U geometrijskom periodu incineraciju je obično pratilo sekundarno sahranjivanje: pepeo je polagan u urne koje su postavljane u grobne jame. U Staroj Grčkoj, tokom arhajskog perioda spaljivanje je najčešće vršeno u samim grobovima koji su imali oblik prostrane jame sa ventilacionim otvorima, tokom klasičnog perioda grobovi su jednostavniji, a urne su mnogo češći nalaz. Tokom helenističkog perioda inhumacija je mnogo češća.
Incineracija je praktikovana uporedo sa skeletnim sahranjivanjem u starom Rimu. Na lokalitetima Viminacijum, Karataš, Androva, kao i kod Beograda otkriveni su rimski grobovi sa keramičkim urnama, na nalazištima Skupi i Kutina - kameni sanduci, a takoće su otkrivene i amfore, metalne urne i grobovi od opeke. Tokom atnike u oblastima koje su naseljavali Gali i Germani, takođe je bilo uobičajeno spaljivanje.
U Starom Egiptu inflamacija je bila poznata. Kod sarih Jevreja po pravilu mrtvi nisu spaljivani.
Srednji vek
urediPrilikom opsade Carigrada 626. godine postoje zapisi da su stari Sloveni spaljivali svoje mrtve.[2] Među pokrštenim Slovenima zadržale su se i inflamacija i inhumacija duži vremenski period. Hrišćanska crkva je spaljivanje smatrala paganskim običajem, pa je tako Karlo Veliki 785. godine ovaj običaj zabranio. Tokom srednjeg veka u zapadnoj Evropi spaljivanje je bilo kazna za jeretike, a pošto su krupne kosti ipak ostajale cele, ostaci bi po sudskom nalogu usitnjavane i razbacivane.
Inflamacija na Dalekom istoku
urediU Budizmu se smatra da je za pokojnika najbolje da bude inflamiran, mada ima primera i inhumacije. U velikom delu Japana sačuvan je običaj da se urne postavljaju na groblja koja se ne posećuju, a da se u bilizi mesta stanovanja podigne spomenik. U Indiji, pripadnici Brahamske kaste svoje umrle spaljuju i posle deset dana polažu u urnu. U ovoj zemlji je inflamacija javni čin kome pristustvuje veliki broj ljudi, a ceo postupak se odvija prema strogom ritualu.
Povezano
urediIzvori
urediLiteratura
uredi- Marija Đurić Srejić, Uvod u fizičku antropologiju drevnih populacija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1995.