Hram Svetog Nikole, Vukovar
Saborna crkva Svetog Nikole u Vukovaru je srpska pravoslavna crkva, glavni i najveći hram Arhijerejskog namjesništva vukovarskog, jednog od tri namjesništva Eparhije osječkopoljske i baranjske Srpske pravoslavne crkve, posvećena prijenosu moštiju Svetog Nikolaja izgrađena je u periodu od 1733. do 1737. godine.
| Hram Svetog Nikole | |
 | |
| Naziv crkve | Hram Svetog Nikole |
| Lokacija |  Vukovar  Hrvatska |
| Izgrađena | 1733-1737 |
Istorija gradnje Hrama Svetog Nikole uredi
[1] Crkva je izgrađena na lokaciji stare crkve iz 1690. godine. Velikom seobom Srba 1690. broj srpskog stanovništa u Vukovaru je znatno povećan. Naseljavali su se u starom djelu grada koji se nalazi na desnoj obali rijeke Vuke. Po dolasku u Vukovar sagradili su i crkvu.
U to vrijeme postojala je i Eparhija vukovarska kojom je upravljao Episkop vršački Spiridon Štibica. Prema arhivskim spisima koje je blagoslovom Patrijarha srpskog Georgija Brankovića priredio i izdao protojerej Dimitrije Ruvarac, 1733. u varoši Vukovaru se nalazila "Crkva sasvim trošna, hoće da padne, prokisava, sagradjena oko 1690. godine. Sveštenik vukovarski tada beše Maksim Popović" Vukovarski Srbi su na mjestu svoje tadašnje crkve koja je bila izgradjena od drveta, izgradili novu crkvu od tvrdog materijala i kao prethodnu posvetili prijenosu moštiju Svetog oca Nikolaja. Ta prvobitna crkva, brvnara, osvještena je od Episkopa vršačkog i administratora Eparhije vukovarske Spiridona Štibice i imala je drvenu časnu trpezu, zatim krstionicu i ikonostas koji je brojao četiri velike prijestone ikone i 32 male. Kada se dogodio olujni vjetar koji je pogodio cijelo naselje 21.juna 1723. sa tadašnje stare crkve odnio je krov i toranj što je svakako ubrzalo gradnju velelepne crkve koju je osvještao Mitropolit Vićentije Jovanović i izdao odobrenje da se može sakupljati prilog za izgradnju današnje crkve. Radovi na novoj crkvi trajali su izmedju 1733. i 1737. godine. Crkvu je osvještao 1752. godine Mitropolit Pavle Nenadović. Ikonostas je završen 1757. godine rad osječkog drvoreznika Tomasa Firtlera a ikone slikao, od 1772.-1773. poznati srpski slikar Vasilije Ostojić. Tijekom 1755. godine na koru je dozidana kapela "Svetog velikomučenika Georgija" koja je uklonjena 1893. kada je cijeli taj prostor preuredjen za vukovarsko srpsko pjevačko društvo "Javor" Crkva je restaurirana 1763., 1893. i 1935. Atelje "Stanišić" izradio je 1933. godine 9 vitražnih prozora sa likovima svetitelja za Saborni hram u Vukovaru[2]. Za vrijeme Drugog svjetskog rata (1941-1942) crkva je bila zatvorena i opljačkana.
Hram u novijem razdoblju uredi
U posljednjem ratu 1991. crkva je pretrpjela teška razaranja kada su u unutrašnjosti crkve naoružane snage koje su se borile na hrvatskoj strani, u noći izmedju 18. i 19. septembra 1991. u crkvi aktivirali eksploziv što je izazavalo teška oštećenja unutrašnjosti, srušen je gornji dio zvonika, krovna konstrukcija i svod crkve. Unutrašnjost crkve je potpuno demolirana i izgorjela.[1]. Na sreću, uspjelo se prije rušenja spasiti većinu ikona sa ikonostas crkve, na zamolbu episkopa Lukijana ikone sa ikonostasa prenesene su u Novi Sad te je tako ostale sačuvane. Obnova vanjskog dijela crkve završena je početkom 2012. a atelje "Stanišić" je po originalnim nacrtima izradio nove vitražne prozore sa likovima svetitelja koji ponovno krase crkvu Svetog Nikole. Originalne ikone sa ikonostasa crkve koje su sačuvane i restaurirane, i dalje se nalazi u Pokrajinskom zavodu za zaštitu spomenika kulture u Novom Sadu te se čeka njihov povraćaj u Vukovar. U sklopu crkve je i sjedište Srpske pravoslavne crkvene opštine Vukovar. Prvu parohiju Hram Svetog Nikolaja vodi protojerej-stavrofor Saša Kuzmanović. Hram Svetog Nikole jedna je od najznačajnijih i najstarijih baroknih građevina srpskih zajednica koje žive sjeverno od rijeke Save[2], njezina obnova u potpunosti će oživjeti duhovni život pravoslavnih Srba na ovom području.[3]
Vidi još uredi
Spoljašnje veze uredi
Izvori uredi
- ↑ 1,0 1,1 http://www.gk-srbije-vukovar.hr/spomenici.html
- ↑ 2,0 2,1 Konstrukcija poslijeratnog prostora:Simbolička izgradnja Vukovara, Mateo Žanić, Institutu društvenih znanosti Ivo Pilar, POLEMOS: časopis za interdisciplinarna istraživanja rata i mira, Vol.XI No.22 Srpanj 2008.
- ↑ Predstavljanje radova sa obnove ikonostasa pravoslavnih crkava Hrvatske (Dalja, Vukovara, Opatovca, Skradina, Branjine, Bobote i Koprivne, galerija Matice Srpske , Novi Sad, 23.januar 2012.