Hotel Stari Grad
Hotel Stari grad u Sarajevu (nekadašnji han Gazi Husrevbegovog vakufa, Hotel Gazi), nalazi se na Baščaršiji, u Sarajevu, Bosna i Hercegovina.
.jpg)
Nastala je jedna pogrešna evolucija toponima Baščaršije: Upotrebljava se za čitav prostor stare sarajevske Čaršije, a to nije tačno. Baščaršija ima svoje određene granice, a sve druge čaršije i ulice imale su i danas imaju svoja zasebna imena[1]
Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika, na sjednici održanoj od 29. do 4. februara 2008. godine, donijela je odluku da se hotel sa stambenim objektom Kadić proglasi za nacionalni spomenik BiH.[2] Ovu odluku Komisija je donijela u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Amra Hadžimuhamedović (predsjedavajuća), Dubravko Lovrenović, Ljiljana Ševo i Tina Wik.
Istorija uredi
Historijski kompleks nekadašnjeg hotela Gazi Husrev-begovog vakufa i stambeni objekat Kadić (djelo arhitekte Josipa Vancaša) izgrađen je 1909. godine, tokom austrougarskog perioda u Sarajevu. Potpisnik projekta je arhitekt Josip Vancaš, mada su crteži pripremljeni od strane Josipa Pospišila.[3]
Početkom XX vijeka bio jedan od najluksuznijih hotela u Sarajevu sa komforom na evropskom nivou. Objekat spada u grupu stambenih i poslovnih objekata izgrađenih u Sarajevu u periodu od 01.01.1909. do 31.12.1912. godine. Zemaljska vlada za Bosnu i Hercegovinu je bila izglasala zakon kojim se daju poreske olakšice na period od dvadeset godina vlasnicima nekretnina koji u tom periodu izvrše izgradnju. Hotel je izgrađen nakon što je 1908. godine u požaru izgorio raniji vakufski objekat koji je imao funkciju prenoćišta.
Hotel je nacionaliziran 1946. godine i mijenja naziv iz hotel „Gazi“ u hotel „Stari Grad“. Od tada, pa sve do zadnjeg rata u BiH, koristila su ga ugostiteljsko-hotelska preduzeća u društvenom vlasništvu.
Sredinom XX vijeka izvršene su manje izmjene. Tokom rata u BiH, 1993. godine, hotel je oštećen. Godine 2003. vraćen je na upravljanje izvornom vlasniku, Gazi Husref-begovom vakufu, koji sanira oštećeni krov i mijenja namjenu objekta.
Vrlo su oskudni istorijski podaci o privatnom stambenom bloku usmjerenom prema ulici Prote Bakovića. Izvjesno je da je ovaj blok izgrađen paralelno sa hotelom „Gazi“ nakon velikog požara iz 1908. godine. Ovaj stambeni objekat je danas u privatnom vlasništvu porodice Kadić.
Opis uredi
Kompleks predstavlja stambeno-poslovnu višespratnicu sa podrumom, prizemljem, dva sprata i tavanom. Funkcionalno i vlasnički podijeljen je u veće istočno krilo, koje predstavlja poslovni dio u vlasništvu Gazi Husrevbegovog vakufa, i manje zapadno krilo u vlasništu porodice Kadić. Sa zapadne strane pasaža nalaze se poslovni prostori, sa južne i sjeverne strane nalaze se sobe različitih dimenzija pretvorene u skladišni prostor.
Fasade su rađene u bojenom malteru i drvetu. Na fasadi su prisutni dekorativni elementi rađeni od lomljene opeke. Prozori, izlozi i ulazni portali su drveni. Fasada je presječena sa po dva ukrasna vijenca bijele boje u zoni između prvog i drugog sprata. Donji vijenac sastavljen je od dva reda nešto izraženijih komada opeke postavljenih pod uglom od 45 stepeni u odnosu na ravan fasade. Iznad drugog sprata je drvena streha.
Centralni doksat nepravilno je konveksan, i visok je dvije etaže. Na doksatu na prvom spratu se nalaze tri prozorska otvora, od kojih su dva bočna trokrilni prozori dimenzija 180cm x 200cm, a centralni petokrilni prozor je dimenzija 300cm x 200cm. Na drugom spratu doksat je sav u drvetu i staklu, poput divanhane bosanske kuće. Ovdje su prozorski otvori na istom položaju i iste širine, ali različite visine u odnosu na otvore na prvom spratu. Njihova visina iznosi 180 cm.
Ugaoni doksat je u tlocrtu petougaonik. Zidovi doksata su glatke plohe, a prozori su postavljeni u vanjsku ravan te djeluju kao napregnuta opna i sasvim su u kontrastu sa rašlanjenim zidovima vanjskog korpusa.[4] Doksati i dekorativni elementi svrstavaju ovaj objekat u arhitekturu bosanskog stila.
Zapadno krilo kompleksa je funkcionalno odvojena cjelina koja predstavlja stambeni prostor porodice Kadić. Sastoji se od suterena, prizemlja, prvog i drugog sprata i tavana.Ukupne tlocrtne mjere su 5,69m x 8,64m.
Literatura uredi
- Krzović, Ibrahim (2004). Arhitektura secesije u Bosni i Hercegovini. Kulturno naslijeđe, Sarajevo.
Reference uredi
- ↑ „Alija Bejtić: Ulice i trgovi Sarajeva – Topografija, geneza, topinimi”. Muzej grada Sarajeva, Sarajevo, 1973. Arhivirano iz originala na datum 2019-05-02. Pristupljeno 13. 9. 2016.
- ↑ „Hote Stari grad”. kons.gov.ba. Pristupljeno 13. 9. 2016.[mrtav link]
- ↑ „Spasojević Arhitektura stambenih palata austrougarskog perioda u Sarajevu-”. RABIC Sarajevo, 1999. Pristupljeno 9. 2. 2017.
- ↑ „Nedžad Kurto: ARHITEKTURA BIH- Razvoj bosanskog stila”. Kulturno naslijeđe, Sarajevo. Pristupljeno 9. 2. 2017.
