Historija muzike

Muzika je obilježje svakoga naroda u historiji, odnosno nađena je u svim kulturama.

Prahistorijska muzika (primitivna muzika) uredi

Prvi zvuci su se svodili na oponašanje zvukova u prirodi. Ovdje bi se na primjer mogla uvrstiti današnja indijanska muzika, aboridžinska muzika, afrička muzika, itd.

Muzika početaka civilizacija (drevna muzika) 1500. pne. - 476. uredi

Najstarija pronađena pjesma (4000. pne.) je u Mezopotamiji, u gradu Ur. Instrumenti Mezopotamije bili su harfa, lira, lutnja, frula, gajde i bubnjevi. U Staroj Grčkoj već dolazi do stvaranja horova, i važnosti muzičkog obrazovanja. Njihovi žičani instrumenti bili su lira i kitara.

U ranu glazbu može se ubrojiti narodna ili tradicionalna muzika, mezopotamska muzika, egipatska muzika, iranska muzika, starogrčka muzika, jeverjska muzika, rimska muzika, arapska muzika, itd.

Rana muzika uredi

To je muzika koja je financirana, muzika za koncerte, tu se ubrajaju:

Andaluzijska klasična muzika
Arapska klasična muzika
Gagaku, japanska klasićna muzika
Gamelan, indonezijska klasićna muzika
Korejska klasična muzika
Azijska muzika
Kineska muzika, stara 3000 godina, izvodila se na kineskom dvoru
Japanska muzika
Indijska klasična muzika (karnatska i hindustanska)
Iranska muzika
Evropska klasična muzika: starogrčka muzika, rimska muzika, bizantska muzika

Rana glazba je termin koji označava muziku od pada Rimskog carstva 476. do kraja baroka, sredinom 18. vijeka. Narodna muzika ovdje zasigurno ima svoje temelje.

Historija evropske umjetničke muzike:

Srednjovjekovna muzika uredi

Jevrejska tradicija pjevanja psalama u sinagogama snažno utiče na kršćansko pjevanje. Ovdje ulaze brojni monofoni gregorijanski napjevi (ustanovio papa Gregur I) kao liturgijska muzika katoličke crkve, stariji od 800., dominatni oko 1100. godine. Polifono pjevanje razvija se pri kraju ovog perioda i u Renesansi.

Pojava trubadura u Zapadnoj Evropi, koji su pjevali i svirali. Otvaranje muzičkih škola za glasovno pjevanje. Poznati kompozitori su bili: Guillaume de Machaut i Francesco Landini, zatim Léonin, Pérotin, W. de Wycombe, Adam de St. Victor, Petrus de Cruce, Guillaume Dufay, itd.

Uglavnom crkva je bila ta koja je mogla sebi priuštiti čuvanje i pisanje muzičkih zapisa na skupim manuskriptima, tako da većinom muzički zapisi tog perioda su tako čuvani. Mnoga muzika ovog perioda se vodi pod psudonimom (anonymus).

Ovdje je sa balkanskih prostora potrebno spomenuti prije svega srpsku srednjovjekovnu muziku, koja se razvijala u ono doba po dvorovima, a i manastirima, vidimo Pavle Aksentijević je samo jedan od interpretatora sličnosti srpske muzike tog doba, sa zapadnim muziciranjem. Dolaskom Turaka došlo je do drastičnih promjena, samo su gusle, frula, možda tambura, praktične za uzeti, bile uzete i nosane, te u prigodama i uz vokalno pjevanje korištene.

Hrvatska je bila pod utjecajem zapadnih zbivanja i tokom renesanse.

Jovan Kukuzelis (1280. – 1360.) bio je srednjovjekovni skladatelj, pjevač i reformist Istoćne pravoslavne crkve. Rođen je na jadranskoj obali današnje Albanije, majka mu je bila Bugarka, otac mu umire u mladoj dobi. Kukuzelis je obrazovanje primio u Konsantinopolju u dvorskoj vokalnoj školi i bio je jedan od vodećih muzičara tog vremena. Bio je omiljen kod bizantskog cara i glavni pjevač hora, preselio se kasnije na goru Atos i vodio monaški način života u velikoj lavri. Zbog mogućnosti njegovog pjevanja, prozvan je anđeoskim glasom. Oko 90 njegovih djela je sačuvano do danas.

Kukuzelis je proglašen svecem od strane Istočne pravoslavne crkve, taj svetac je na 1. 10.

Renesansna muzika uredi

Karakterizira je veća upotreba instrumentalne muzike. Pojava bas instrumenata. Renesansa u muzici nije započela u Italiji, već u Belgiji, Flamaniji, Nizozemskoj i Sjevernoj Francuskoj. Najpoznatiji kompozitori te Burgundske škole, sredinom 15. vijeka bili su Guillaume Dufay, Gilles Binchois, i Antoine Busnois. Sredinom 15. vijeka kompozitori i pjevači su počeli strujati Evropom, dolaziti u Rim, kod papa, na posjede vladara, vojvoda, pogotovo na sjever Italije. Osnovne forme sakralne muzike tad su bile: misa, motet, madrigal i laude; svjetovne forme su bile: šansona (balada, rondo), frotola, kanconeta i kasnije madrigal.

Instrumentalni žanrovi za plesanje bili su: bas dans, pavane, a galjarde, an alemandi ili kuranti.

Izum štamparskog stroja doprinio je širenju muzike. Francusko-flamanski muzičari su se širili Evropom. Najpoznatiji su kompozitori: Johannes Ockeghem, Jacob Obrecht, Nicolas Gombert i Josquin Desprez, vjerovatno najpoznatiji kompozitor prije Palestrine, koji je tokom 16. vijeka bio najbolji u svim formama.

Sredinom 16. vijeka došle su nove promjene u muzici, poznati kompozitori tog perioda su Giovanni Pierluigi da Palestrina, Carlo Gesualdo. Pojavljuju se škole, po čemu je osobito poznata Venecija. Razvija se orkestracija. Poznati kompozitori Venecije su bili: Gabrielis, Andrea i Giovanni, kao i Claudio Monteverdi, jedan od najpoznatijih kraja ere renesanse. U Engleskoj su se javili kompozitori kao Thomas Tallis i William Byrd koji su pisali crkvenu muziku, bili su tu i Thomas Morley, John Wilbye i Thomas Welkes.

U Španiji se javio Tomás Luis de Victoria i stvarao je muziku sličnu Palestrini. Gitara se pojavila kao novi instrument u Evropi i mnogi su za nju pisali muziku. U Francuskoj su stvarali Guillaume Costeley i Claude Le Jeune.

Jedna od najrevolucionarnijih pojava desila se u Firenci (1570. – 1580.), radom Florentine Camerata, koji je išao obnavljati muziku starih Grka. Njima je rukovodio Vincenzo Galilei, te Giulio Caccini. Plod njihovog rada bila je forma poznata danas kao opera. Prva opera napisana oko 1600. označava kraj renesanse i početak baroka.

Barokna muzika uredi

Razvoj sonate i koncerta kao svjetovnih formi glazbe. Čembalo je dominantan instrument.

Rana barokna muzika (1600. – 1654.): Claudio Monteverdi (1567. – 1643.), Heinrich Schütz (1585. – 1672.), Girolamo Frescobaldi (1583. – 1643.), Thomas Campion (1567. – 1620.), Jacques Champion de Chambonnières (1601. – 1672.).
Srednja barokna muzika (1654. – 1707.): Marc-Antoine Charpentier (1643. – 1704.), Jean-Baptiste Lully (1632. – 1687.), Arcangelo Corelli (1653. – 1713.), Dieterich Buxtehude (1637. – 1707.), Henry Purcell (1659. – 1695.), Johann Pachelbel (1653. – 1706.), Michel-Richard Delalande (1657. – 1726.).
Kasna barokna muzika (1707. – 1760.): George Frideric Handel (1685. – 1759.), Johan Sebastijan Bah (1685. – 1750.), Jean-Philippe Rameau (1683. – 1764.), François Couperin (1688. – 1733.), Antonio Vivaldi (1678. – 1741.), Jean-Marie Leclair (1697. – 1764.), Giuseppe Tartini (1692. – 1770.), Johann Adolph Hasse (1699. – 1783.).

Klasični period muzike uredi

Klavir zamjenjuje čembalo kao instrument. Rani klasični period otvorio je Mannheim School, tu ulaze kompozitori kao Johann Stamitz, Franz Xaver Richter, Carl Stamitz, i Christian Cannabich, koji su utjecali na Josepha Haydna i preko njega na druge. Wolfgang Amadeus Mozart je centralna figura ovog perioda u svim muzičkim vrstama. Ludwig van Beethoven i Franz Schubert su tranzicionalni kompozitori u romantičnom periodu.

Romantični period muzike uredi

Muzika je u ovom periodu postala više emocionalna i slijedila književnost, filozofiju i umjetnost. Poznati kompozitori su Schumann, Chopin, Mendelssohn, Bellini i Berlioz, zatim u drugoj polovini perioda Strauss mlađi, Brahms, Liszt, Čajkovski, Verdi i Wagner. Između 1890. i 1910. naišao je treći val kompozitora: Dvořák, Mahler, R. Strauss, Puccini, Sibelius, zatim i ostali: Grieg, Saint-Saëns, Fauré, te Franck.

Suvremena muzika uredi

Dolazi do razvoja radija, drugih medija i tehnologija, te razvoja elektroničkih instrumenata.