Historija Sindha
Današnja pakistanska provincija Sindh je područje čija je historija među najbogatijim i najdužim na svijetu, dijelom zahvaljujući tome što se na njenom području nalaze tragovi jedne od prvih civilizacija, a dijelom zahvaljujući što je to područje bilo pod uticajem različitih kultura Starog svijeta.
Tragovi prvih stalnih ljudskih naselja, odnosno sela, datiraju iz perioda oko 7000. pne. Potom su se trajna naselja, te uz nih vezana kultura,iz Mehrgarha proširile na zapad u Sindh. Ta se kultura s vremenom razvila u civilizacfiju doline Inda koja datira oko 3000. pne. Ta je civilizacija, koja se razvila istovremeno sa egipatskom i mezopotamskom, smatra jednom od četiri velike drevne civilizacije Starog vijeka, a karakterizirali su je planirani gradovi sa razvijenim sistemom vodovoda i kanalizacije.
Sindh je u 6. vijeku pne. osvojilo Perzijsko Carstvo pod dinastijom Ahemenida. Perzijska vlast nad tim područjem je trajala do 320-ih pne. kada je Sindh zauzela makedonska vojska Aleksandra Velikog. Nakon Aleksandrove smrti su tim područjem vladali grčko-makedonski satrapi, odnosno dijadosi, među kojima se istaknuo i vlast nad Sindhom preuzeo Seleuk I Nikator, osnivač Seleukidskog Carstva. Međutim, sporazumom 305. pne. je svoju vlast prepustio Maurijskom Carstvu, pod čijim će se carem Ašokom u Sindh početi širiti budizam.
Nakon svrgvanja Maurijske dinastije od strane Sunga, maurijska vlast je oko godine 185. pne. okončala u Sindhu. To su iskostili grčki vladari sa sjeverozapada, odnosno grčko-baktrijski kralj Demetrije koji će zauzeti velika područja sjeverozapadne Indije, ali i Sindh. Demetrija je kasnije ubio uzurpator, ali je grčka vlast ostala pod raznim vladarima koji će kasnije biti poznati kao Indo-Grčko Kraljevstvo. Od vremena Menandra I će mnogi Indo-Grci početi prihvaćati budizam.
Krajem 100-ih godina pne. Grčko-Baktrijsko Kraljevstvo su uništila skitska plemena, a potom napala indo-grčka područja. Skiti su zauzeli Sistan i Sindh, gdje su stvorili indo-skitske države, a čiji će se vladari kasnije zvati Zapadnim satrapima. U 1. vijeku je, pak, Sindh zauzelo Kušansko Carstvo, čiji su vladari, potomci drevnih Tohara, bili zoroastrijanci, ali koji su bili tolerantni prema budističkoj vjeri svojih podanika.
Kušanska se vlast nad Sindhom održala do 3. vijeka kada je to područje ponovno došlo do Perzijance, ovaj put pod Sasanidskom dinastijom. Oni su na tom području postavili dinastiju vazalnih vladara poznati kao Indo-Sasanidi ili Kušanšasi. Krajem 4. vijeka Sindh napadaju nomadski Kidariti, a potom Heftaliti, uključujući narod Huna (Huni). Slabost centralne perzijske vlasti je oko 478. iskoristila dinastija Rai koja po prvi put od Sindha stvara nezavisnu državu sa sjedištem u Aloru, čija se teritorija protezala od Multana na sjeveru do Velikog kučanskog rana na jugu.
Sindh je prvi put u kontakt sa Arapima došao u vrijeme njihovog pohoda na Perziju sredinom 7. vijeka, ali je sam Sindh pod arapsku vlast došao godine 711. poslije pohoda koje je za račun Omejadskog kalifata pokrenuo Muhammad bin Qasim. Tadašnji brahmanski vladari su poraženi, a njihovi podanici postepeno preobraćeni na islam. Sindh je postao najistočnijom provincijom Omejadskog, a kasnije i Abasidskog kalifata. Bin Qasim je izgradio Mansuru kao njeno novo sjedište, a Debal je postao jedna od najvažnijih luka islamskog svijeta, odakle se islam širio dalje na jug i istok.
Neposredna vlast kalifa nad Sindhom je trajala do kraja 10. i početkom 11. vijeka, odnosno 1026. kada ju mijenja domaća muslimanska dinastija Soomra, zaslužna za promicanje sindhi jezika. Soomre su Sidnhom vladale do sredine 14. vijeka, kada tom oblašću vladala dinastija Samma koja je vladala iz Thatte. Početkom 16. vijeka su lokalne velmože, suočene s nomadskim napadima sa sjevera, pozvale u pomoć Mogulsko Carstvo; Sindh je postala jednom od važnih mugalskih provincija, u kojoj je sve do smrti Auranzgeba vladalo blagostanje. Slabljenjem Mogula ponovno jačaju lokalni vladari, među kojima se istakla dinastija Kalhora u 18. vijeku.
Sindh je pod vlast Britanske istočnoindijske kompanije došao nakon bitke kod Mianija 1843. Godine 1853. su Britanci Sindh formalno pripojili Bombajskom predsjedništvu, što je značajno ojačalo uticaj hinduske aristokracije i bankara, i izazvalo nezadovoljstvo muslimanske većine u provinciji. Decenijama pod britanskom vlašću sindski muslimani će tražiti otcjepljenje, odnosno stvaranje zasebne provincije. Tim zahtjevima su Britanci izašli u susret 1935.
U novostvorenoj provincijskoj skupštini je većinu dobila Muslimanska liga koja se pod vodstvom Muhammada Ali Jinnaha tokom indijske borbe za nezavisnost zalagala za stvaranje zasebnog muslimanskog entiteta, odnosno države poznate kao Pakistan. Ti su zahtjevi ostvareni 1947. podjelom Indije čije su demografske posljedice teško pogodile upravo Sindh - u njega se doselilo 6 miliona muslimanskih izbjeglica (muhadžiri) iz novostvorene Republike Indije te zamijenili 6 miliona protjeranih hindusa i drugih ne-muslimana.
Izvori uredi
- The Sindh Story Arhivirano 2007-10-06 na Wayback Machine-u