Historija Engleske
Historija Engleske se odnosi na proučavanje ljudske prošlosti u jednom od najstarijih i za ostatak svijeta najvažnijih nacionalnih teritorija. Današnja Engleska, jedna od konstitutivnih zemalja Ujedinjenog Kraljevstva je bila naseljena od strane neandertalaca prije 230.000 godina. Stalno ljudsko prisustvo datira od prije 12.000 godina, odnosno završetka posljednjeg glacijalnog perioda. Na teritoriji Engleske se nalaze brojni ostaci iz doba mezolita, neolita i Brončanog doba, kao što su Stonehenge i Avebury. U Željeznom dobu, Englesku, kao i cijelu Britaniju južno od Firth of Fortha su naselili keltski narodi koji se zajednički nazivaju Britima, ali i neka belgijska plemena (npr. Atrebati, Katuvelauni, Trinovanti, itd.) na područjima koja današnji Velšani zovu Lloegyr. Godine 43. je otpočelo rimsko osvajanje Britanije; nakon njega je Rimsko Carstvo zadržalo kontrolu nad provincijom Britanija do 5. vijeka.
Kraj rimske vladavine u Britaniji je omogućio anglosaksonsko naseljavanje Britanije, koje se tradicionalno smatra početkom Engleske odnosno nastankom Engleza kao nacije. Anglosaksonci su bili niz germanskih plemena koja su uspostavila nekoliko kraljevstva koja su postala regionalni centri moći u današnjoj Engleskoj i dijelovima Škotske.[1] Oni su uveli staroengleski jezik, koji je zamijenio prethodni britski jezik. Anglosaksonci su vodili ratove sa britskim državama-nasljednicama u današnjem Walesu, Cornwall i Hen Ogleddu (Stari sjever; dijelovima sjeverne Engleske i južne Škotske gdje se govorio britonički), kao i jedni sa drugima. Upadi Vikinga su postali učestali iza godine 800. te su Nordijci preuzeli vlast nad velikim dijelovima današnje Engleske. Tokom tog perioda je nekoliko vladara pokušalo ujediniti anglosaksonska kraljevstva, a što je na kraju rezultiralo stvaranjem Kraljevine Engleske do 10. vijeka.
Godine 1066. su Normani napali i osvojili Englesku, označivši time ulazak Engleske u srednji vijek koji će karakterizirati građanski ratovi i sukobi sa zemljama kontinentalne Evrope. Kraljevina Engleska je bila suverena država sve do vladavine Richarda I koji ju je 1194. učinio vazalom Svetog Rimskog Carstva. Taj je status ostao do 1212. i vladavine njegovog brata Johna Bez Zemlje kada je Kraljevina postala formalni vazal Svete Stolice [2] a što je trajalo sve do 16. vijeka kada se kralj Henry VIII iz dinastije Tudora odmetnuo od Katoličke crkve. Engleska je prije toga osvojila Wales u 12. vijeku, a u 18. vijeku se ujedinila sa Škotskom u Kraljevstvo Velike Britanije. Nakon što je u Engleskoj započela Industrijska revolucija, Velika Britanija je osvojila niz prekomorskih posjeda i osnovala kolonije stvorivši Carstvo, najveće na svijetu. Iako su zahvaljujući procesu dekolonizacije u 20. vijeku najveći dio tih teritorija postali nezavisni, kulturni uticaj Engleske na ostatak svijeta, najvidljiviji kroz dominaciju engleskog jezika, traje do današnjeg dana.
Izvori uredi
- ↑ The Anglo-Saxons, BBC - History
- ↑ The Church in History - Google Books. Books.google.co.uk. Pristupljeno 14. IX 2010.
Literatura uredi
- A History of Britain: At the Edge of the World, 3500 BC – 1603 AD by Simon Schama, BBC/Miramax, 2000 ISBN 0-7868-6675-6
- A History of Britain, Volume 2: The Wars of the British 1603–1776 by Simon Schama, BBC/Miramax, 2001 ISBN 0-7868-6675-6
- A History of Britain - The Complete Collection on DVD by Simon Schama, BBC 2002 ASIN B00006RCKI
- The Isles, A History by Norman Davies, Oxford University Press, 1999, ISBN 0-19-513442-7
- The History of England, From the First Invasion by the Romans to the Accession of William and Mary in 1688, 1819 by Father John Lingard (Roman Catholic perspective)
- Shortened History of England by G. M. Trevelyan Penguin Books ISBN 0-14-023323-7
- History of the English-Speaking Peoples by Sir Winston Churchill Cassell reference, ISBN 0-304-36389-8 — the writing of which helped bring Churchill to public attention in the 1930s, and which forms the basis of many later reference works
- Letters of the Kings of England, now first collected from the originals in royal archives, and from other authentic sources, private as well as public by J O Halliwell-Phillipps, London, H. Colburn, 1846. vol. 1 — Google Books
- Stephen and Matilda The Civil War of 1139-53 by Jim Bradbury, Alan Sutton Publishing, Ltd., 1996, ISBN 0-7509-0612-X