Hans od Danske
Hans II latinski Johannes (Aalborg, 2. jun 1455. - Aalborg, 20. februar 1513.), bio je danski kralj od 1481. do 1513., ali kako je to bilo vrijeme Kalmarske unije on je od 1483. do 1513. bio i norveški kralj, a od 1497. do 1501. pod imenom Johan II i švedski kralj.[1]
| Hans II | |
|---|---|
| |
| Portret Hansa II | |
| Danski kralj | |
| Vladavina | 21. maj 1481. - 20. februar 1513. |
| Krunidba | 18. maj 1483. |
| Prethodnik | Christian I |
| Nasljednik | Christian II |
| Norveški kralj | |
| Vladavina | 1483. - 20. februar 1513. |
| Krunidba | 20. jul 1483. |
| Prethodnik | Christian I |
| Nasljednik | Christian II |
| Švedski kralj | |
| Vladavina | 6. oktobar 1497. - august 1501. |
| Krunidba | 26. novembar 1497. |
| Prethodnik | Karl VIII (Karl Canutesson) |
| Nasljednik | Christian II |
| Supruge | Kristina Sachsonska |
| Djeca | Johan, Ernst, Christian II, Jakob, Elisabet, Frans |
| Dinastija | Oldenburg |
| Otac | Christian I |
| Majka | Dorotea Brandenburgška |
| Rođenje | 2. jun 1455. Aalborg, Danska |
| Smrt | 20. februar 1513. Aalborg |
Hans nije uspio u svojim nastojanjima da čvršće veže Švedsku uz Kalmarsku uniju, kojom je tad dominirala Danska.
Za razliku od toga bio je puno uspješniji u jačanju danske buržuazije i njene trgovačke aktivnosti i u smanjivanju moći i uticaja plemstva.[1]
Biografija uredi
Hans je 1481 na dansko - norveškom tronu naslijedio svog oca Christiana I, ali uz obećanje dato danskom plemstvu da će se strogo pridržavati povelje kojom se ograničava kraljeva vlast. Iako ga je švedski Državni savjet (Riksråd) priznao za legalnog suverena 1483., tadašnji regent Sten Sture Stariji - nije, pa je i odgodio njegovu krunidbu.[1]
Hans se 1490. dogovorio sa bratom Frederikom (kasnijim danskim kraljem Frederikom I) o podijeljeli teritorija Schleswig-Holsteina.[1]
Ignorirajući vlastitu povelju iz 1483. - Hans je znatno povećao svoje (kraljevske) ovlasti, i smanjio uticaj plemstva, podržavajući danske trgovce protiv njihovih glavnih konkurenata - hanzeatskih trgovaca.[1]
Njegova antihanzeatska politika dovela ga je do trgovačkih sporazuma sa Kraljevinom Engleskom, Nizozemskom (1490.) i južno njemačkim trgovcima iz porodice Fugger.[1]
Hans je nakon što je 1493. sklopio savez sa Velikim moskovskim knezom Ivanom III prisilio Stena Sturea - Starijeg da podnese ostavku na regentski položaj 1497., a nakon tog se dao okruniti za švedskog monarha.[1]
Po stupanju na tron naredio je izgradnju nove flote danske ratne mornarice koja je trebala kontrolirati Baltičko more. Stvari su mu krenule nizbrdo nakon što se pročulo da je pretrpio ozbiljan poraz 1500. u seljačkoj buni kod Dithmarschen (danas u Njemačkoj).
Taj poraz djelovao je više kao dobra propaganda, pomoćno sredstvo koje je potaklo ionako nezadovoljno švedsko plemstvo, da se pobuni i ponovo izabere Stena Stura - Starijeg za švedskog regenta.[1]
S druge strane Hans je uspio suzbiti sve ustanke protiv svoje vlasti koji su izbili po Norveškoj i Danskoj.
Hans je sklopio trgovački ugovor sa Kraljevinom Engleskom a to je bio povod za rat protiv Švedske i hanzeatskog Lübecka (1510. - 1512.). On je bio izvrstan poligon za novu dansku mornaricu, koja je i ostvarila nekoliko uzastopnih pobjeda.[1]
Izvori uredi
Vanjske veze uredi
| Prethodnik: | Danski kralj | Nasljednik: |
| Christian I | Christian II |
| Prethodnik: | Norveški kralj | Nasljednik: |
| Christian I | Christian II |
| Prethodnik: | Švedski kralj | Nasljednik: |
| Svante Nilsson | Sten Sture Mlađi |