Haićanska revolucija

Haićanska revolucija (francuski: Révolution haïtienne) je naziv za niz međusobno povezanih oružanih sukoba koji su se odigrali na karipskom otoku Hispaniola od 1791. do 1804. godine, a koji su doveli do prestanku dotadašnje francuske vlasti na zapadnim dijelom otoka, odnosno kolonijom Saint-Domingue, odnosno uspostavom nezavisne države Haiti. Započeo je kao ustanak tamošnjih, pretežno crnih i mulatskih robova protiv francuskih bijelih robovlasnika, velikim dijelom potaknut revolucionarnim zbivanjima u samoj Francuskoj, odnosno proklamiranim idealima o ljudskim i građanskim pravima koja su uključivala ukidanje ropstva. Sukob je zakompliciran kako frakcijskim sukobima među samim Haićanima, tako i izbijanjem francuskih revolucionarnih ratova zbog kojih su se u sukob na Haitiju umiješale Britanija i Španija. U završnoj fazi su se bivši robovi na čelu sa Toussaintom Louvertureom i Jean-Jacquesom Dessalinesom okrenuli protiv Napoleona Bonapartea i 1803. godine razbili posljednji francuski pokušaj uspostave vlasti nad otokom, a počekom 1804. proglasili nezavisnost. Haiti je tako, uz SAD, postao najstarija nezavisna država Zapadne hemisfere, a Haićanska revolucija se često navodi kao jedini uspješni ustanak robova u historiji.

Haićanska revolucija
Deo francuskih revolucionarnih i Napoleonskih ratova
Vrijeme:21. august 1791 – 1. januar 1804
Mjesto:Saint-Domingue
Rezultat:

haićanska pobjeda

Teritorijalne
promjene:
uspostavljeno nezavisno Carstvo Haiti
Sukobljene strane
1791–1793
Bivši robovi
francuski rojalisti
Španija Španija (od 1793)
1791–1793
Robovlasnici
Francuska Kraljevina Francuska (do 1792)
Francuska Francuska Republika
1793–1798
francuski rojalisti
 Velika Britanija
Španija Španija (do 1796)

1793–1798
Francuska Francuska

1798–1801
Francuska Louvertureovi lojalisti

1798–1801

Francuska Rigaudovi lojalisti
Španija Španija
Komandanti i vođe
1791–1793
Dutty Boukman 
Georges Biassou
Vincent Ogé pogubljen
André Rigaud

1793–1798
Paul-Louis Dubuc
Kraljevstvo Velika Britanija Thomas Maitland
Španija Joaquín Moreno

1798–1801
Francuska Toussaint Louverture

1802–1804
Toussaint
Louverture
Predaja
Jean-Jacques Dessalines
Henri Christophe
Alexandre Pétion
François Capois
Ujedinjeno Kraljevstvo John Duckworth
Ujedinjeno Kraljevstvo John Loring
1791–1793
Viscount de Blanchelande
Francuska Léger-Félicité Sonthonax

1793–1798
Francuska Toussaint Louverture
>Francuska André Rigaud
Francuska Alexandre Pétion

1798–1801
Francuska André Rigaud

1802–1804
Francuska Napoleon Bonaparte
Francuska Charles Leclerc 
Francuska Vicomte de RochambeauPredaja
Francuska Villaret de Joyeuse
Španija Federico Gravina
Snaga
redovne trupe: 55.000,
dobrovoljci: 100,000+
31.000[1]
redovne trupe: 60.000,
86 linijskih brodova i fregata
Žrtve i gubici
Haićani: 200.000 mrtvih[2]
Britanci: 45.000 mrtvih[2]
Francuska: 75.000 mrtvih[2]
Bijeli kolonisti: 25.000 mrtvih[2]

Izvori

uredi
  1. Madiou, Thomas (1848). Histoire d'Haiti Volume 3 of Histoire d'Haïti [1492-]. J. Courtois,. str. 313. 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Scheina. Latin America's Wars. Potomac Books. str. 1772. 

Vanjske veze

uredi