Grigorije Živković

Grigorije (svetovno Nikola Živković, Meminska (Banija), 25. novembar/6. decembar 1839 — Osijek, 24. april /7. maj 1909) je bio episkop Srpske pravoslavne crkve.

Grigorije (Živković)
Datum rođenja	6. decembar 1839.
Mesto rođenja	Meminska (Banija) (Habzburška monarhija)
Datum smrti	7. maj 1909.
Mesto smrti	Meminska (Banija) (Austrougarska)

Svetovni život

Mitropolit Grigorije (u svetu Nikola) rođen je u selu Meminskoj, Srez kostajnički, od oca Grigorija, svršenog bogoslova i potonjeg sveštenika, i majke Jelice, 6. decembra 1839. godine. Osnovnu školu učio je u Dubici, a gimnaziju u Petrinji i Zagrebu, gde ne beše boljeg matematičara od njega, a Bogosloviju u Sremskim Karlovcima.

Pre stupanja u čin bio je izvesno vreme učitelj u Crkvenom Boku. Rukopoložen je u čin đakona 8. septembra 1861, a u čin prezvitera 26. oktobra iste godine od mitropolita Petra (Jovanovića) i postavljen za kapelana svome ocu u Dubici, a potom u Crkvenom Boku. Dve godine potom, 1863, postavljen je za katihetu u Rakovcu kraj Karlovca. Profesorski ispit polagao je u Beču za predavača srpskog i nemačkog jezika. Ispitivač za srpski ili hrvatski jezik bio mu je učeni slavista Franja Miklošić. Skoro trideset godina je Nikola Živković proveo u pomenutoj gimnaziji, a u isto vreme bio je član konzistorije i jedan od prvih saradnika episkopa gornjokarlovačkih Lukijana i Teofana. Episkop Teofan ga je i odlikovao činom protoprezvitera.

Monaški život

Pošto je umirovljen 1893. godine, na Teodorovu subotu iste godine prima monaški čin, uzima očevo ime Grigorije i kao patrijarški protosinđel prima upravu manastira Gomirja.

Na poziv mitropolita dabrobosanskog Georgija prelazi 1. januara 1897. u Sarajevo za člana konzistorije i biva proizveden u čin arhimandrita. Iste godine postao je mitropolit zvorničko-tuzlanski i posvećen je 27. jula 1897.

Kao mitropolit, uzeo je učešća u stvaranju Uredbe crkveno-prosvetne uprave srpskih pravoslavnih eparhija u austrougarskoj provinciji Bosni i Hercegovini „koja je tamo zakonom postala, a tom je Uredbom pravoslavnim Srbima u Bosni i Hercegovini data mogućnost da koncentrišu svoju snagu i za druge narodne potrebe“. Budući dugogodišnjim crkveno-prosvetnim radnikom, mitropolit Grigorije je napisao „Istoriju hrišćanske crkve“ i „Liturgiku“ (knjige su doživele dva izdanja), koje su kao udžbenici korišćene u gimnazijama u Rakovcu, Novom Sadu i Sremskim Karlovcima, a takođe i u srpskim pravoslavnim učiteljskim školama. Naposletku, priredio je i objavio „Zbirku naredaba mitropolijske uprave srpske pravoslavne eparhije Zvorničko-tuzlanske“.

Iako je u Tuzlu došao za mitropolita u vreme kada se u Bosni i Hercegovini vodila borba za crkveno-prosvetnu autonomiju, mitropolit Grigorije se u ovoj situaciji odlično postavio. Doduše, u nastojanjima imao je dosta razočarenja. Po svome požrtvovanom radu, mitropolit Grigorije spada u red najboljih mitropolita zvorničko-tuzlanskih.

Umro je 24. aprila /7. maja 1909. u Meminskoj, a sahranjen je na Dubovačkom groblju u Karlovcu.

Spoljašnje veze

• Sava Vuković: Srpski jerarsi Arhivirano 2013-12-02 na Wayback Machine-u

Prethodnik: Nikolaj (Mandić)

mitropolit zvorničko-tuzlanski 1897—1909.

Nasljednik: Ilarion (Radonić)