Giovanni Tonetti
Giovanni Tonetti (Venecija, 3. VII 1888. – Bressanone, 21. VIII 1970), zvan Crveni barun, (El Conte rosso), sudionik Labinske republike, partizan, član PSIUP i PCI, talijanski parlamentarac i pisac.
Biografija uredi
Tonetti potječe iz venecijanske je patricijske obitelji koja je imala svoju palaču uz Veliki kanal te palaču u Plominu i zemljište u okolici. Godine 1909. diplomirao je sociološke znanosti. Nakon 1. svjetskog rata El conte rosso se uključuje u socijalistički pokret te se 1921. priključuje ustanku labinjonskih rudara (Labinska republika) te im pruža veliku materijalnu pomoć pa je u Labinštini ušao u legendu kao Črljeni baron. Nakon gušenja komune od strane tal. vojske sklanja kod sebe neke sudionike ustanka, a sam se mora u Zagreb sklanjati od hapšenja, sve dok se suđenje ustanicima nije završilo.
Vraća se u Italiju i odmah vodi Ujedinjenu komunističku grupu, maksimalističku frakciju PSI (Talijanske socijalističke partije) i delegat je na Kongresu socijalista u Livornu 1921. godine, a 1922. na socijalističkom kongresu u Rimu izabran je kao delegat na IV. kongresu Komunističke internacionale. Nakon fašističkog puča sklanja se u Švicarskoj sve do ljeta 1924. kada se vraća u Italiju gdje prekida sa svakom javnom političkom djelatnošću sve do kapitulacije Italije 8. septembra 1943. kada u općem narodnom ustanku kao član PSI postaje član CLN (Narodno oslobodilačkog odbora) za Veneto. Odlazi u partizane u masivu Grappa nakon što su ga tražili fašisti po Veneciji. Politički je komesar IV. brigade Grappe. Za vrijeme velike njemačke ofenzive je krajem septembra uhapšen i fašisti ga drže u zatvoru u Roveratu. Pred kraj rata ga šalju u koncentracioni logor u Bolzanu, gdje mu utetoviraju br. 11056 prije slanja u Njemačku, ali je oslobođenje spriječilo te namjere.
Poslije rata predstavlja PSIUP (Talijanska socijalistička partija ujedinjenih proletera) kada je izabran u Konstituirajući parlament Italije, a izabran je i u 2. i 3. sastav parlamenta Italije. Gradonačelnik je općine Cona. Obiteljsku palaču u Plominu hrvatske vlasti nacionaliziraju i prepuštaju propadanju. Godine 1954. Tonetti se suprostavlja mlakoj politici Pietra Nennija, predsjednika PSIUP-a i od te godine pa sve do svoje smrti član je PCI (Komunistička partija Italije).
Giovanni Tonetti je objavio i autobiografski roman Florio.
