Fosforna kiselina

(Preusmjereno sa stranice Fosfatna kiselina)

Fosfatna kiselina ili ortofosforna kiselina je triprotonska oksikiselina fosfora čija je hemijska formula H3PO4.[7] Njene soli nazivaju se fosfati.

Fosforna kiselina
strukturna formula
model
IUPAC ime
Drugi nazivi ortofosforna kiselina
Identifikacija
CAS registarski broj 7664-38-2 DaY
16271-20-8 (hemihydrate)
PubChem[1][2] 1004
ChemSpider[3] 979 DaY
UNII E4GA8884NN DaY
EINECS broj 231-633-2
UN broj 1805
KEGG[4] D05467
MeSH Phosphoric+acid
ChEBI 26078
ChEMBL[5] CHEMBL1187 DaY
RTECS registarski broj toksičnosti TB6300000
Jmol-3D slike Slika 1
Svojstva
Molekulska formula H3PO4
Molarna masa 98.0 g/mol
Agregatno stanje bela čvrsta supstanca ili
bezbojna viskozna tečnost (>42 °C)
Gustina 1.685 g/ml (tečnost)
Tačka topljenja

42.35 °C, 316 K, 108 °F

Tačka ključanja

158 °C, 431 K, 316 °F (razlaže se)

pKa 2.12, 7.21, 12.67
Viskoznost 85% vodeni rastvor
 ? cP
Termohemija
Standardna entalpija stvaranja jedinjenja ΔfHo298 -1288 kJ·mol−1[6]
Standardna molarna entropija So298 158 J·mol−1·K−1[6]
Opasnost
EU-klasifikacija Korozivna (C)
R-oznake R34
S-oznake (S1/2), S26, S45
Srodna jedinjenja
Srodna fosforne kiseline hipofosforna kiselina
fosforasta kiselina
pirofosforna kiselina
tripolifosforna kiselina
hipofosforasta kiselina
perfosforna kiselina
permonofosforna kiselina



Ukoliko nije drugačije napomenuto, podaci se odnose na standardno stanje (25 °C, 100 kPa) materijala

Infobox references

Dobivanje

uredi

Fosfatna kiselina se dobija rastvaranjem fosfor (V) oksida u vodi:

P4O10 (s) + 6 H2O → 4 H3PO4

Osim toga, može se dobiti i djelovanjem sumporne kiseline na kalcijum fosfat:

Ca3(PO4)2 (s) + 3 H+ + 3 HSO4- → 3 CaSO4 + 2H3PO4hh

Osobine

uredi

Fosfatna kiselina je slaba triprotonska kiselina. Konstante ionizacije su:

   
   
   

Upotreba

uredi

Najvažnija upotreba soli fosforne kiseline je u proizvodnji vještačkih đubriva.

Reference

uredi
  1. Li Q, Cheng T, Wang Y, Bryant SH (2010). „PubChem as a public resource for drug discovery.”. Drug Discov Today 15 (23-24): 1052-7. DOI:10.1016/j.drudis.2010.10.003. PMID 20970519.  edit
  2. Evan E. Bolton, Yanli Wang, Paul A. Thiessen, Stephen H. Bryant (2008). „Chapter 12 PubChem: Integrated Platform of Small Molecules and Biological Activities”. Annual Reports in Computational Chemistry 4: 217-241. DOI:10.1016/S1574-1400(08)00012-1. 
  3. Hettne KM, Williams AJ, van Mulligen EM, Kleinjans J, Tkachenko V, Kors JA. (2010). „Automatic vs. manual curation of a multi-source chemical dictionary: the impact on text mining”. J Cheminform 2 (1): 3. DOI:10.1186/1758-2946-2-3. PMID 20331846.  edit
  4. Joanne Wixon, Douglas Kell (2000). „Website Review: The Kyoto Encyclopedia of Genes and Genomes — KEGG”. Yeast 17 (1): 48–55. DOI:10.1002/(SICI)1097-0061(200004)17:1<48::AID-YEA2>3.0.CO;2-H. 
  5. Gaulton A, Bellis LJ, Bento AP, Chambers J, Davies M, Hersey A, Light Y, McGlinchey S, Michalovich D, Al-Lazikani B, Overington JP. (2012). „ChEMBL: a large-scale bioactivity database for drug discovery”. Nucleic Acids Res 40 (Database issue): D1100-7. DOI:10.1093/nar/gkr777. PMID 21948594.  edit
  6. 6,0 6,1 Zumdahl, Steven S. (2009). Chemical Principles 6th Ed.. Houghton Mifflin Company. str. A22. ISBN 0-618-94690-X. 
  7. Lide David R., ur. (2006). CRC Handbook of Chemistry and Physics (87th izd.). Boca Raton, FL: CRC Press. 0-8493-0487-3. 

Spoljašnje veze

uredi