Wikipedija

Branitelj vjere

(Preusmjereno sa stranice Fidei defensor)

Branitelj vere ili braniteljica vere (latinski: fidei defensor ili fidei defensatrix, engleski: Defender of the Faith, francuski: Défenseur de la Foi) jedna je od titula britanskog monarha, trenutno kraljice Elizabete II.

Historija uredi

 
Henry VIII, prvi engleski kralj koji je imao naslov branitelja vere

Ovu je titulu 11. oktobra 1521.[1] papa Lav X dodelio engleskom kralju Henriju VIII. Njegova supruga Catarina Aragonska i sama je imala tu titulu.[2] Naslov branitelja vere papa Lav X dao je Henriju za njegove zasluge u podršci papstvu tokom prvih godina protestantske Reformacije, a naročito za njegovu knjigu Odbrana sedam svetih tajni, u kojoj Henry brani svetu prirodu braka i primat pape.[3] To je bilo poznato i kao "henrijevska potvrda" (Henrician Affirmation) i smatralo se značajnim izrazom opozicije prema ranim fazama Reformacije, posebno prema idejama Martina Luthera.

Kad se Henry 1530. odvojio od Rimokatoličke crkve i sebe proglasio za poglavara Crkve Engleske, papa Pavle III opozvao je taj počasni naslov, jer je Henrijev čin smatran napadom na (katoličku) veru, a sam Henry bio je ekskomuniciran. Međutim, 1544. engleski parlament potvrdio je naslov "branitelja vere" kao deo titule Henrija VIII i njegovih naslednika, koji su od tada smatrani braniteljima anglikanske vere.[4] Osim kraljice Mary I, svi su potonji engleski i britanski vladari bili vrhovni poglavari Crkve Engleske, što je položaj koji je formalno nadređen poziciji Nadbiskupa Canterburyja kao primasa.

Škotskom kralju Jamesu V naslov branitelja vere dodelio je papa Pavle III 19. januara 1537. kao znak papine nade da škotski kralj neće krenuti istim putem kao njegov ujak, Henry VIII.[5][6] Jamesovom ocu, Jamesu IV, papa Julije II dodelio je ranije (1507) naslov "zaštitnika i branitelja hrišćanske vere".[7] Međutim, nijedan od ova dva naslova nije postao deo pune zvanične titule škotskih vladara.

Tokom kratkotrajne engleske republike (1953–1959) dva lorda protektora ― Oliver Cromwell i Richard Cromwell ― isticali su pripadnost države protestantskoj veri još snažnije nego monarhije i verovali u božansko poreklo vlasti, ali nisu za sebe uzeli naslov "branitelja vere". Ta je titula, međutim, ponovo uvedena restauracije monarhije te je i danas u upotrebi.

Moderno doba uredi

Puna titula Elizabete II kao kraljice Ujedinjenog Kraljevstva glasi: "Elizabeta Druga, milošću Božjom, Ujedinjenog Kraljevstva Velike Britanije i Severne Irske i njenih drugih kraljevstava i teritorija kraljica, poglavarica Komonvelta, braniteljica vere" (Elizabeth the Second, by the Grace of God, of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland and of Her other Realms and Territories Queen, Head of the Commonwealth, Defender of the Faith).[8] Naslov "braniteljice vere" odslikava položaj monarha kao vrhovnog poglavara Crkve Engleske, koji stoga formalno ima prvenstvo nad nadbiskupom Canterburyja. Izvorna latinska sintagma (Fidei Defensor) nalazi se na svim britanskim novčićima u skraćenom obliku F D ili FID DEF. Te su se skraćenice na britanskim novčićima prvi put pojavile 1714. tokom vladavine kralja Georgea I. Odluka Kraljevske kovnice da tu sintagmu (kao i druge delove monarhove titule) 1849. ne iskuje na predecimalnom britanskom florinu, nazvanom "bezbožni florin" izazvala je takav skandal, da je taj novčić povučen iz opticaja i zamenjen drugim.[9]

U većini komonveltskih kraljevstava izraz "branitelj vere" nije deo monarhove pune titule, premda se u njima i dalje spominje "milost Božja" (by the Grace of God). Na primer, u Australiji kraljičina titula glasi "...milošću Božjom, Australije i njenih drugih kraljevstava i teritorija kraljica, poglavarica Komonvelta" (by the Grace of God, Queen of Australia and Her other Realms and Territories, Head of the Commonwealth). Naslov "branitelja vere" sadrže još jedino njene pune titule u Kanadi, Novom Zelandu i Ujedinjenom Krraljevstvu. Kanada je odlučila da se taj naslov zadrži u tituli monarha ne zato što se vladar smatra zaštitnikom državne religije, koju Kanada i nema, nego zato što se on smatra zaštitnikom vere uopšte. No na kanadskim novčićima koristi se samo latinska odrednica D. G. Regina (skraćeno za Dei Gratia Regina = "milošću Božjom Kraljica").

Charles, princ od Walesa, trenutni prestolonaslednik, izjavio je 1994. da bi po stupanju na presto "lično sebe pre video kao zaštitnika vere uopšte nego kao zaštitnika neke pojedinačne vere" (Defender of Faith, not the Faith).[10]

Reference uredi

  1. ↑ http://www.britannica.com/EBchecked/topic/155661/defender-of-the-faith
  2. ↑ Antonia Fraser,The Wives of Henry VIII, str. 95.
  3. ↑ Antonia Fraser (ed.), The Lives of the Kings & Queens of England. London: Weidenfeld & Nicolson, 1957 (ISBN 0-297-76911-1), str. 180.
  4. ↑ Royal Styles: 1521–1553, Archontology, 18. avgust 2007, pristupljeno 10. oktobra 2008 
  5. ↑ Cameron, Jamie, James V, Tuckwell (1998), 288.
  6. ↑ Hay, Denys, ed., Letters of James V, HMSO (1954), 328.
  7. ↑ Macdougall, Norman, James IV, Tuckwell (1997), str. 22.
  8. ↑ Kraljevska proklamacija 1952.
  9. ↑ Stephen Appleton (septembar 2001). „Agnostic Coinage”. Queensland Numismatic Society. Arhivirano iz originala na datum 2007-08-29. Pristupljeno 21. avgusta 2007. 
  10. ↑ „What religion do The Prince and The Duchess practice?”. princeofwales.gov.uk. Arhivirano iz originala na datum 2012-08-05. Pristupljeno 21. avgusta 2007. 
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Branitelj_vjere&oldid=41557765