Eparhija šabačko-valjevska

Eparhija šabačko-valjevska je bila eparhija Srpske pravoslavne crkve.

Godine 2006. je podeljena na Šabačku i Valjevsku eparhiju.

Prostiranje

uredi

Prostirala se u severozapadnoj Srbiji i obuhvatala je oblasti oko gradova Šapca i Valjeva. Sedište eparhije je bilo u Šapcu.

Eparhija šabačko-valjevska se graničila sa eparhijama Zvorničko-tuzlanskom, Sremskom, Beogradsko-karlovačkom, Šumadijskom i Žičkom.

Sveti arhijerejski sabor SPC je na prolećnom zasedanju u maju 2006. doneo odluku da se Šabačko-valjevska eparhija podeli na dve eparhije: Šabačku sa centrom u Šapcu i Valjevsku sa sedištem u Valjevu. Dotadašnji episkop šabačko-valjevski gospodin Lavrentije Trifunović postao je šabački episkop. Za novog valjevskog episkopa imenovan je Milutin Knežević, bivši australijsko-novozelandski, a pre toga arhimandrit manastira Kaone.

Istorijat

uredi

Posle sklapanja Beogradskog mira (1739) došlo je do spajanja dve eparhije, jedna od njih je bila u sastavu Austrije i imala sedište u Valjevu (Valjevska eparhija) a druga je bila u sastavu Turske sa sedištem u Užicu (Užičko-ariljska i zvornička eparhija). Tako je nastala jedna velika eparhija sa sedištem u Valjevu. Ovakvo stanje je potrajalo do 1831. kada je uspostavljena nova organizacija u srpskoj crkvi i pomenuta eparhija podeljena na tri dela. Krajem 18. veka je sedište eparhije izmešteno iz Valjeva u Šabac pa se prvim šabačkim episkopom smatra Grk Danilo I.

Kada je 1831. srpska crkva dobila pravo da sama postavlja Srbe episkope umesto dotadašnjih Grka, dotadašnja velika Užičko-valjevsko-zvornička eparhija podeljena je na tri eparhije: na Užičku, sa sedištem u Čačku (kasnije nazvanu Žička eparhija), na Valjevsku, koja je prozvana Šabačkom, pošto je sedište episkopa definitivno premešteno u Šabac, i na Zvorničku, čija je oblast ostala pod Turcima i dobila posebnog episkopa.

Jedno vreme (1886—1898) eparhija je bila ukinuta i pripojena Beogradskoj mitropoliji. Po Ustavu SPC iz 1947, eparhija nosi naziv Šabačko-valjevska i ima sedište u Valjevu.

Episkopi

uredi

Dosadašnji episkopi šabačke (od 1947. šabačko-valjevske) eparhije su:

Godine 2006, Šabačko-valjevska eparhija je prestala da postoji i podeljena na dve nove eparhije: Šabačku i Valjevsku. Poslednji eparhijski arhijerej Eparhije šabačko-valjevske bio je episkop Lavrentije Trifunović koji je po njenom ukidanju postao episkop šabački.

Arhijerejska namesništva

uredi

Eparhija je podeljena na arhijerejska namesništva kojim upravlja arhijerejski namesnik. Ima ih 10 i to su: azbukovačko, valjevsko, kolubarsko, lozničko, mačvansko, posavsko, podgorsko, rađevsko, tamnavsko i šabačko arhijerejsko namesništvo.

Manastiri

uredi

U Šabačko-valjevskoj eparhiji nalaze se sledeći manastiri: Bogovađa, Grabovac kod Grabovca, Dokmir kod Pambukovice, Ilinje kod sela Očage – Klenje, Kaona kod Draginja, Petkovica, Pustinja kod Poćute, Radovašnica, Ćelije kod Valjeva, Čitluk, Čokešina, Soko kod Ljubovije, i Tronoša kod Loznice.

Hramovi

uredi
  • manastirski hram Svetog Oca Nikolaja (1284, srušen 1521, obnovljen 1626, srušen 1813, obnovljen 1894),
  • hram Svetog Vavedenja presvete Bogorodice (1317, obnovljen 1559),
  • hram Svetog Jovana Krstitelja (iz vremena Nemanjića, obnovljen u 16. veku i 1972),
  • hram Svetog Arhangela Mihaila (iz vremena Nemanjića),
  • hram Svetog Oca Nikolaja prenos moštiju (iz 14. veka. obnovljen 1793) ,
  • hram Vavedenja Presvete Bogorodice (iz 14. veka, obnovljen 1988) hram Svetog Velikomučenika Georgija (16. vek),
  • hram Vavedenja Presvete Bogorodice (iz 16. veka),
  • hram Svetog Velikomučenika Dimitrija (1620),
  • hram Uspenja Presvete Bogorodice (18. vek) u Dobrom Potoku,
  • hram Svetog Vaznesenja Gospodnjeg u Skadru (1720. obnovljen 1978),
  • hram Vaznesenja Gospodnjeg (1765 stari i novi 1937),
  • hram Svetog Oca Nikolaja – prenos moštiju (1794, obnovljen 1967),
  • hram Preobraženja Gospodnjeg (1799),
  • hram Svetih Apostola Petra i Pavla (obnovljen 1816) u Selancu,
  • hram u Orašcu (1817, u obnovi),
  • hram Svetih apostola Petra i Pavla (1827. obnavljan 1902. i 1987),
  • hram Svetog Oca Nikolaja - prenos moštiju (1830, obnovljen 1947),
  • hram Svetog Arhangela Gavrila (1830),
  • hram Svetih apostola Petra i Pavla (1834/37),
  • hram Sabora 12 Apostola (1836), u D. Orovici,
  • hram Pokrova Presvete Bogorodice (1838),
  • hram Svetog Proroka Ilije (1839, obnovljen 1978 i 1994),
  • stara crkva (1842) u Krupnju i kapela na Mačkovom Kamenu,
  • hram Svetog Oca Nikolaja (1844),
  • hram Svetog Arhangela Mihaila (1844),
  • hram Svetog Oca Nikolaja (1844/46),
  • hram silaska Svetog Duha (1852. god, obnovljen 1924 i 1984) u Voljevcima,
  • hram Roždestva Presvete Bogorodice (1854/56),
  • hram Vaznesenja Gospodnjeg (1856),
  • hram Svetog Oca Nikolaja – prenos moštiju (1856),
  • hram Svetog Oca Nikolaja (1856) – prenos moštiju i kapela Svetog Velikomučenika Georgija u Divcima,
  • hram Rođenja Presvete Bogorodice (1857),
  • hram Svetog Vaznesenja Gospodnjeg (1862),
  • hram Vaznesenja Gospodnjeg (1864),
  • hram Uspenja Presvete Bogorodice (1864, u obnovi),
  • hram Silaska Svetog Duha (1868),
  • hram Svetog Velikomučenika Georgija (1866-1868),
  • hram Uspenja Presvete Bogorodice (1872),
  • hram Pokrova Presvete Bogorodice (1872),
  • hram Pokrova Presvete Bogorodice (1872),
  • hram Svetog Proroka Ilije (1873),
  • hram Pokrova Presvete Bogorodice (1873),
  • hram Svetih apostola Petra i Pavla (1874) u varoši Lešnici,
  • hram Preobraženja Gospodnjeg (1875),
  • hram Svetog Proroka Ilije,
  • hram Svetog Arhangela Gavrila (1875),
  • hram Uspenja Presvete Bogorodice (1876),
  • hram Uspenja Presvete Bogorodice (1876),
  • hram Rođenja Presvete Bogorodice (1887),
  • hram Svetog apostola Tome (1888),
  • hram Rođenja Svetog Jovana Krstitelja (1879),
  • hram Svetog Preobraženja Gospodnjeg (1883) u Lipnici,
  • hram Svetog Velikomučenika Georgija (1889) u Beloj Crkvi,
  • hram Svete Petke Paraskeve (1889),
  • hram Pokrova Presvete Bogorodice (1892),
  • hram Svetog Vaznesenja Gospodnjeg (1892-1896),
  • hram Vaznesenja Gospodnjeg (1895/97),
  • hram Vaznesenja Gospodnjeg u Drenu (1895/97),
  • hram Sošestvija Svetog Duha (1896),
  • hram Silaska Svetog Duha (1897/1899),
  • hram Svetih apostola Petra i Pavla (1902),
  • hram Svetog Oca Nikolaja (1902. obnovljen 1988),
  • hram Svetog Vaznesenja Gospodnjeg (1903),
  • hram Svetog apostola i jevanđelista Marka (1903-1911-1922),
  • hram Uspenja Presvete Bogorodice (1903/07),
  • hram Svetog Velikomučenika Georgija (1905),
  • hram Svetih apostola Petra i Pavla (1907-09),
  • hram Svetog Proroka Ilije (1909),
  • hram Svetog Velikomučenika Georgija (1909),
  • hram Svetih apostola Petra i Pavla u Miličinici,
  • hram Svetih apostola Petra i Pavla (1910/12, obnovljen 1964),
  • hram Svetog Arhangela Gavrila (1910-26),
  • hram Svetog Cara Konstantina i Jelene (1911) u Vrbiću,
  • hram Svetog Vaznesenja Gospodnjeg u Cvetulji i Svetih Apostola Petra i Pavla u Komiriću,
  • hram Svetog Vaznesenja Gospodnjeg (1926) u Krupnju,
  • hram Vaznesenja Gospodnjeg (1927),
  • hram Svetog Spiridona (1928-30) u Lajkovcu,
  • hram Svetog Nikolaja Mirlikijskog Čudotvorca (1929),
  • hram Svetih apostola Petra i Pavla (1930),
  • hram Rođenja Svetog Jovana Krstitelja (obnovljen 1930),
  • hram Svetog Oca Nikolaja (1930-32),
  • hram Svetog Proroka Ilije (1931),
  • hram Svetog Oca Nikolaja (1932),
  • hram Svetog Cara Lazara u Velikoj Reci,
  • hram Svete Trojice u D. Trešnjici,
  • hram Preobraženja Gospodnjeg (1932-39, osvećen 1940),
  • hram Svetog Velikomučenika Georgija (1933),
  • hram Svetog Vaznesenja Gospodnjeg (u izgradnji) u Grnčari,
  • hram Svetog Velokomučenika Georgija (1933),
  • hram u Suvodanju Svete Trojice, kapela podignuta (1933/36),
  • hram Svetog Proroka Ilije u Bačevcima (1934),
  • hram Svetog Cara Lazara Kosovskog (1934) na Dobroj Vodi – Bobija,
  • hram Usekovanje glave Svetog Jovana Krstitelja (1934) u Dvorskoj,
  • hram Svetog apostola i jevanđelsta Luke (1935, obnovljen 1992),
  • hram Uspenja Presvete Bogorodice (1935),
  • hram Svetog Velikomučenika Georgija (1935),
  • hram Svete Trojice (1935/36) u Badanji,
  • hram Svetog Velikomučenika Georgija (1935) u Mojkoviću,
  • hram Svetog Vaznesenja Gospodnjeg u Paljuvima (1935),
  • hram Svetog Proroka Ilije (1936),
  • hram Svetog Georgija na Donjošorskom groblju,
  • hram u Majuru Svetog apostola i jevanđelista Marka,
  • hram Uspenja Presvete Bogorodice (1936),
  • hram Svetog Proroka Ilije (1936) u Ravnaji,
  • hram Svetih apostola Petra i Pavla (1936),
  • hram Svetog Apostola Jovana Bogoslov (1936),
  • hram Vaznesenja Gospodnjeg (1936),
  • hram Uspenja Presvete Bogorodice u Uzovnici (1936),
  • hram Svetog Kirijaka Otšelnika u Joševi (1936),
  • hram Svetog Velikomučenika Dimitrija (1937),
  • hram Svetog Uspenja Presvete Bogorodice (1938),
  • hram Svetog Oca Nikolaja (1938),
  • hram Svetog Velikomučenika Georgija (1938/39),
  • hram Svetog Velikomučenika Dimitrija u Ljubiniću (1939),
  • hram Pokrova Presvete Bogorodice u Planinici,
  • hram Svetog Velikomučenika Georgija (1940),
  • hram Pokrova Persvete Bogorodice (1941, miniran od strane Nemaca a obnovljen 1987),
  • brvnara u Belotiću (1944),
  • hram Svetog Velikomučenika Georgija (1944, spaljen 1946, obnovljen 1991),
  • hram Svetog Velikomučenika Georgija,
  • hram Silaska Svetog Duha (1955),
  • hram Svetog Velikomučenika Dimitrija (1959, obnovljen 1982),
  • hram Svetog Proroka Ilije (1966),
  • hram Svetog Velikomučenika Dimitrija u Crnči (1968),
  • hram Svetog Velikomučenice Marine,
  • hram Sveti Apostoli Petar i Pavle (1969),
  • hram Svetog Oca Nikolaja (1970),
  • hram Svetih Apostola Petra i Pavla (1975),
  • hram Vaznesenja Gospodnjeg (1978),
  • hram Uspenja Presvete Bogorodice (1981/93),
  • hram Svetog Velikomučenice Marine (1982),
  • hram Vaznesenja Gospodnjeg (1983) u Gornjoj Ljuboviđi,
  • hram Svetog Velikomučenika Georgija (1984),
  • kapela Sv. Petočislenika (1986),
  • hram Svete Marije Magdalene (1987),
  • hram Svetog Proroka Ilije (1988),
  • hram Svetog apostola i jevanđelista Luke (1990),
  • novi hram u Skobalju od 1990,
  • hram Svetog Oca Nikolaja – prenos moštiju (1990), kapela iz (1935),
  • hram Svetog Marije Magdaline u Bogosavcu (1991),
  • hram Svetih apostola Petra i Pavla (1993),
  • hram Svetog Arhangela Mihaila (1993) u Stupnici,
  • hram Svete Velikomučenice Marine (1995),
  • hram Vaznesenja Gospodnjeg,
  • hram Vaskrsenja Gospodnjeg u Goloj Glavi (1995),
  • hram Svetog proroka Jeremije (započet 1995.) na Vrhpolju,
  • hram Svetog Vasilija Ostroškog (u izgradnji) na Rožnju,
  • hram Sabor Srba Svetitelja (u izgradnji),
  • hram Svetog Vaskrsenja (2. dan Vaskrsa, u izgradnji),
  • hram Svetog Vaznesenja u Papučkama u izgradnji.

Povezano

uredi

Vanjske veze

uredi