Aix-en-Provence
Eks an Provans (fr. Aix-en-Provence ) je grad u južnoj Francuskoj, oko 30 kilometara od Marseja. Nalazi se u regiji Provansa i departmanu Ušće Rone. Ima oko 143.000 stanovnika
| Aix-en-Provence | |
|---|---|
|
| |
 Grb | |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Francuska
|
| Gradonačelnik | Maryse Joissains-Masini |
| Region | Provence-Alpes-Côte d'Azur |
| Departman | Bouches-du-Rhône |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo (2011-01-01) | 140,684[1] |
| Gustina stanovništva | 756,04 st./km² |
| Geografija | |
| Koordinate | 43°31′52″N 5°27′14″E / 43.531127°N 5.454025°E |
| Vremenska zona | UTC+1, ljeti UTC+2 |
| Nadmorska visina | 73-511 m |
| Površina | 186.08 km² |
  Aix-en-Provence Aix-en-Provence (Francuske) | |
| Ostali podaci | |
| INSEE kod | 13001 |
Istorija uredi
U tom području su u 4. veku pne. živela keltsko-ligurska plemena. Eks se najpre zvao Akva Sekstija(lat. Aquae Sextiae) je osnovao 122. pne. rimski konzul Gaj Sekstije Kalvin, na mestu gde su se nalazili topli izvori i konzul je dao ime izvorima. Tu se 102. pne., odigrala bitka kod Akve Sekstije, u kojoj su Rimljani pod zapovedništvom Gaja Marija pobedili Kimbre i Teutonce. Uhvađene germanske žene su pri tome izvršile masovno samoubistvo, što je ušlo u legendu kao primer germanskog herojstva.
U 4. veku Eks je postao metropola Narbonije Sekunde. Vizigoti su ga zauzeli 477. U sledećem veku naizmenično su ga pljačkali Franci i Lombardi, a Saraceni su ga zauzeli 731. Za vreme srednjeg veka bio je glavni grad Provanse, ali tek u i posle 12. veka dostiže zenit, kada pod kuđama Aragon i Anžu postaje umetnički i intelektualni centar.
Posebno je bio značajan u doba dobrog kralja Renea I od Napulja. Grad je 1409. postao univerzitetski centar u doba kralja Renea. Zajedno sa preostalim delom Provanse postao je deo Francuske 1487. Kralj Luj XII je 1501. osnovao skupštinu Provanse, koja je postojala do 1789.
U Eksu je rođen Pol Sezane (1839-1906), a živeo je i Emil Zola.
Klima uredi
Nalazi se na jugu Francuske, pa ima toplu klimu. Prosečna januarska temparatura je 5 C, a prosečna julska je 22 C. Ima 300 sunčanih dana i 91 dan sa kišom. Samo delomično je zaštićen od dejstva mistrala.
Glavne znamenitosti uredi
- Široki bulevar Mirabo (fr. Cours Mirabeau) sa dvostrukim drvoredom deli grad na dva dela. Sledi liniju starih gradskih zidina.
- Katedrala Svetog spasioca (fr. Saint-Sauveur Cathedral) je uglavnom iz 11, 12 i 13. veka, a građena je na bivšem rimskom hramu. Portal katedrale je gotičkog stila sa pomno izrezbarenim vratima, a sa strane se nalazi nedovršeni toranj. U unutrašnjosti se nalaze tapiserije iz 16. veka, drugi umetnički radovi i kada za krštenja iz 4. veka.
- Nadbiskupska palata i romanički klostar nalaze se uz katedralu sa južne strane.
- Gradska većnica je građevina klasičnog stila iz sredine 17. veka. Ima lepe drvoreze i veliku biblioteku sa mnogim vrednim rukopisima. Sa strane se nalazi toranj sa satom, izgrađen 1505.
- Eks ima termalne banje, po kojima je poznat još od antike. Sadašnje banjsko lečilište izgrađeno je 1705. na mestu antičkih banja.
- Za Eks se često govori da predstavlja grad hiljada fontana. Među poznatijima su "Fontana četiri delfina", izgrađena 1667. fontana "Dobri kralj" iz 19. veka i velika fontana Rotonda izgrađena 1860.
Demografija uredi
| 1962. | 1968. | 1975. | 1982. | 1990. | 1999. | 2006. | 2011. |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 67 | 89 | 110 | 121.327 | 123.842 | 134.222 | 142.534 | 140.684 |
Galerija uredi
-
Terasa i braserija des Deux Garçons na bulevaru Mirabo, gde su česti gosti bili Emil Zola i Pol Sezane -
Bulevar Mirabo -
Gradska većnica -
Kraj gradske većnice -
Fontana
