Edward Heath
Za ostale osobe s istim imenom, v. Edward Heath (razvrstavanje).Sir Edward Richard George Heath, KG MBE (9. jul 1916 – 17. jul 2005) bio je britanski političar i državnik, najpoznatiji po tome što je služio kao premijer Ujedinjenog Kraljevstva od juna 1970. do februara 1974. godine, odnosno bio vođa Konzervativne stranke od 1965. do 1975.
.jpg)
| |
| Na dužnosti 19. jun 1970 – 4. mart 1974 | |
| Monarh | Elizabeth II |
|---|---|
| Prethodnik | Harold Wilson |
| Nasljednik | Harold Wilson |
| Na dužnosti 4. mart 1974 – 11. februar 1975 | |
| Monarh | Elizabeth II |
| Predsjednik vlade | Harold Wilson |
| Prethodnik | Harold Wilson |
| Nasljednik | Margaret Thatcher |
| Na dužnosti 28. jul 1965 – 19. jun 1970 | |
| Monarh | Elizabeth II |
| Predsjednik vlade | Harold Wilson |
| Prethodnik | Sir Alec Douglas-Home |
| Nasljednik | Harold Wilson |
| Na dužnosti 28. jul 1965 – 11. februar 1975 | |
| Prethodnik | Sir Alec Douglas-Home |
| Nasljednik | Margaret Thatcher |
| Na dužnosti 27. jul 1965 – 11. novembar 1965 | |
| Vođa | Sir Alec Douglas-Home |
| Prethodnik | Reginald Maudling |
| Nasljednik | Iain Macleod |
| Na dužnosti 20. oktobar 1963 – 16. oktobar 1964 | |
| Predsjednik vlade | Sir Alec Douglas-Home |
| Prethodnik | Fred Erroll |
| Nasljednik | Douglas Jay |
| Na dužnosti 14. februar 1960 – 18. oktobar 1963 | |
| Predsjednik vlade | Harold Macmillan |
| Prethodnik | Quintin Hogg |
| Nasljednik | Selwyn Lloyd |
| Na dužnosti 14. oktobar 1959 – 27. jul 1960 | |
| Predsjednik vlade | Harold Macmillan |
| Prethodnik | Iain MacLeod |
| Nasljednik | John Hare |
| Na dužnosti 7. april 1955 – 14. jun 1959 | |
| Predsjednik vlade | Anthony Eden Harold Macmillan |
| Prethodnik | Patrick Buchan-Hepburn |
| Nasljednik | Martin Redmayne |
| Na dužnosti 9. april 1992 – 7. jun 2001 | |
| Predsjednik vlade | John Major Tony Blair |
| Prethodnik | Bernard Braine |
| Nasljednik | Tam Dalyell |
| Rođen/a | 9. 7. 1916. Broadstairs, Kent Ujedinjeno Kraljevstvo |
| Umro/la | 17. 7. 2005. (dob: 89) Salisbury, Wiltshire Ujedinjeno Kraljevstvo |
| Ime po rođenju | Edward Richard George Heath |
| Državljanstvo | britanska |
| Politička stranka | Konzervativna |
| Suprug/a | samac; nikad se nije ženio |
| Djeca | nema |
| Alma mater | Balliol College, Oxford |
| Zanimanje | političar/državnik |
| Profesija | novinar/ državni službenik/ pomorac/ orguljaš |
| Religija | anglikanac |
| Vojna služba | |
| Rod/služba | Britanska vojska • Kraljevska artiljerija |
| Čin | potpukovnik |
| Bitke/ratovi | Drugi svjetski rat |
| Nagrade/odlikovanja | .jpg){kind=small} Orden Britanskog Imperija 1939–45 Star_ribbon.png){kind=small} Ratna medalja 1939–1945 France and Germany Star
|
Rodio se u Kent, studirao na Oxfordu i služio u Drugom svjetskom ratu. U Parliament je prvi put izabran 1950. godine kao zastupnik Bexleya, a kao glavni bič je služio od 1955 do 1959. U kabinet je ušao kao ministar rada 1959. godine, a kasnije je unaprijeđen u lorda Tajnog pečata i kasnije postao predsjednik Trgovačke komore. Godine 1965. je Heath izabran za vođu Konzervativne stranke porazivši Reginalda Maudlinga i Enocha Powella. Na izborima sljedeće godine je veliku pobjedu odnijelka Laburistička stranka Harolda Wilsona koji je postao novi premijer, ali je usprkos toga Heath ostao vođa, sada opozicijske stranke.
Heath je premijerom postao nakon što su konzervativci, na iznenađenje mnogih, uspjeli pobijediti izborima 1970. godine. Slejdeće godine je Heath rukovodio s projektom decimalizacije britanskih kovanica, a 1972. proveo veliku reformu britanskog sistrema lokalne uprave i samouprave; on je uključio smanjenje broja lokalnih upravnih jedinica i stvaranje novih metropolitanskih groovija. Najvažniji potez Heathove vlade je, pak, ulazak UK u Evropsku ekonomsku zajednicu 1973. S druge strane je Heathov premijerski mandat obilježio vrhunac sukoba u Sjevernoj Irskoj, koji je doveo do suspenzije Stormontskog parlamenta i uvođenja neposredne britanske uprave. Heath nije uspio u svojim nastojanjima da sukob okonča neformalnim pregovorima sa IRA-om, a Sunningdaleski sporazum iz 1973. godine je propao zbog otpora Ulsterske unionističke partije koja se povukla iz dotadašnjeg parlamentarnog saveza sa konzervativcima.
Heath je na unutrašnjem planu pokušavao suzbiti sve veću moć sindikata donijevši Zakon o industrijskim odnosima, a pokušao je i deregulirati ekonomiju te zamijeniti direktne s indirektnim porezima. Porast nezaposlenosti godine 1972. je natjerala Heatha da pokrene ekonomiju po cijenu visoke inflacije, nakon čega je pokušao kontrolirati cijene. Godine 1972. i početkom 1974. su protiv Heathove vlade organizirani veliki rudarski štrajkovi, a što je dovelo do politike tzv. Trodnevnog tjedna, odnosno masovnih redukcija električne struje u svrhu štednje energije. Heath je na kraju raspisao izbore u februaru 1974. godine pokušavajući zadobiti javni mandat za suprotstavljanje rudarskim zahtjevima, ali su izbori doveli do zamrznutog parlamenta, odnosno situacije u kojoj su konzervativci, usprkos većeg broja glasova, dobili manje mjesta od laburista. Nakon bezuspješnih pokušaja da se stvori koalicijska vlada sa Liberalnom strankom, Heath je bio prisiljen podnijeti ostavku i prepustiti mjesto premijera Haroldu Wilsou, čija je manjinska vlada osvojila malu većinu na novim izborima nekoliko mjeseci kasnije.
Usprkos dva uzastupna gubizka izbora, Heath je pokušavao nastaviti voditi svoju stranku. U februaru 1975. ga je njegova bivša ministrica obrazovanja Margaret Thatcher izazvala i porazila na izborima za vođu stranke. Heath je ostao u Parlamentu, postavši vođa unutarstranačke opozicije, a kasnije i jedan od velikih kritičara Thatcherine politike. U Parlamentu je ostao sve do 2001, služeći kao doajen Doma komuna tokom posljednjih devet godina. Izvan politke je Heath bio poznat kao izuzetno sposoban pomorac i muzičar. Također je bio jedan od samo četiri britanska premijera koji se nikada nisu oženili.
Izvori uredi
Vanjske veze uredi
- Hansard 1803–2005: contributions in Parliament by Edward Heath (en)
- Obituary in The Guardian
- Heath, Edward Chronology
- More about Edward Heath Arhivirano 2007-06-07 na Wayback Machine-u on the Downing Street website.
- Arundells, Sir Edward Heath's home
- [1] Charles Moore reviews 'Edward Heath' by Philip Ziegler (Harper Press).
- Šablon:Npg name
- Arhivski materijal vezan uz Edward Heath na web-stranici Nacionalnih arhiva UK (en)