Edinburški zamak
Edinburški zamak (engleski: Edinburgh Castle) je zamak u Edinburghu na jugoistoku Škotske.[1] Zamak je bio sjedište škotskih kraljeva sve dok James VI Stuart nije 1603. postao i engleski kralj i otišao u London.
Edinburgh Castle | |
|---|---|
 | |
| Mjesto | Edinburgh |
| Država |  UK Škotska
|
| Vrijeme gradnje | 12. vijek. - 21. vijek |
| Rušenje | više puta (1296–1357), (1571–1573), 1640, 1650, 1689, 1745 |
| Vlasnik | Škotska država |
| Korisnik | Historic Scotland |
| Tip građevine | zamak |
| Koordinate: 55°56′N 3°12′W / 55.933°N 3.200°W | |
Među drevnim utvrdama u čitavoj Britaniji, Edinburški zamak je jedan od rijetkih koji se može pohvaliti stalnom vojnom posadom, koja u njemu nije samo zbog ceremonijalnih zadataka, jer je on i danas štab Škotskog kraljevskog puka i 52. britanske pješadijske brigade. U zamku se nalazi i Nacionalni ratni muzej (National War Museum).
Zamak i njegov muzej su danas najposjećenija destinacija škotske prijestolnice.
Karakteristike i historija gradnje uredi
Edinburški zamak je najimpresivniji spomenik edinburškog Staroga grada, podignut na stijeni Castle Rock koja sa svojih 135 metara, dominira gradom.[1] Arheološka istraživanja su pokazala da je Castle Rock bio naseljen već od 3. milenija pne., a ne kao što se donedavno mislilo tek od 6. vijeka, kad je postao prijestolnica keltskih Votadina.[1]
_c.1581.jpg)
Prvi dokumentirani zapisi o njemu kao kraljevskom zamku potječu iz vremena vladavine kralja Malcolma III (1058. - 1093.), ali je nakon tog često rušen i obnavljan, tako da u njemu ima vrlo malo detalja nastalih prije vladavine Jamesa IV (1488. - 1513.). Mala kapela sv Margarete (najstariji objekt u zamku), posvećena ženi kralja Malcolma III, na najvišoj točki stijene, vjerojatno datira iz doba vladavine njenog najmlađeg sina Davida I (1124. - 1153.).[1]
Zamak je u više navrata dograđivan i proširivan novim dogradnjama. On je tokom historije više puta opsjedan i okupiran, od evidentiranih slučajeva poznat je onaj iz 1296. kad je engleski kralj Edward I napao Škotsku, i nakon tri dana bombardiranja natjerao posadu na predaju. Nakon tog je ojačao bedeme i ostavio garnizon od preko 300 ljudi da brani zamak. Nakon njegove smrti oslabila je engleska prisutnost u Škotskoj pa je škotski regent Thomas Randolph u noći 14. marta 1314. iznenadio branitelje i zauzeo zamak.
Zamak je još više pretrpio u 16. vijeku u vrijeme sukoba škotske kraljice Mary (1542. - 1567.) sa svojim engleskog kralja protestanskim podanicima koje su pomagali Englezi. Nakon što je bila prisiljena abdicirati otplovila je Englesku 16. maja 1568. pa je upravljanje i obranu zamka povjerila vjernom Williama Kirkcaldyu. Protestanski ustanici opkolili su zamak u maju 1571. i nakon mjesec dana neuspješnih napada se razišli. Ponovno su pokušali u oktobru i ponovno nisu uspjeli. Nakon tog su sklopili primirje koje je potrajalo do 1. januara 1573.
Tad su borbe nastavljene, pa je Kirkcaldy za odmazdu počeo bombardirati Edinburgh, u aprilu su pobunjenicima pristigla pojačanja iz Engleske u jačini od 1000 vojnika i 27 topova. Nakon razornog jedanaestodnevnog bombardiranja južni bedemi su se urušili, pa se posada 28. maja predala. Svi su pušteni, osim Kirkcaldya i njegovih 3 pomoćnika koji su obješeni.
Izvori uredi
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 „Edinburgh” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 20. 12. 2014.
