Dopisno pozorište

	Dopisno pozorište
Dopisno pozorište - predlog za grb.
Adresa	Oblačića Rada 17
Grad	Novi Sad
Država	Srbija
Dezignacija	Dopisno pozorište
Upravlja	Mladen Dražetin; (osnivač); Vladimir Stojanov; (upravnik)
Otvoreno	1973.
Period aktivnosti	1973. – danas
sites.google.com/site/dopisnopozoriste/

Dopisno pozorište je specifična vrsta teatarske organizacije i igre, osnovana u Novom Sadu 1973. godine. Ovu ideju je teorijski i praktično realizovao Novosađanin, Mladen Dražetin, kao originalni model za širenje pozorišne kulture među najširim masama.

Pozorišne predstave su pripremane u većim i manjim mestima širom bivše Jugoslavije, uz uputstva koja su iz Novog Sada, preko Dopisnog pozorišta, davana organizatorima i protagonistima putem pisama, telefonskih razgovora i telefaksa. Članovi Dopisnog pozorišta iz Novog Sada potpuno su besplatno davali savete i nudili svaku drugu pomoć novim učesnicima pozorišnog života i tek osnovanim punktovima Dopisnog pozorišta, bez obzira gde su se nalazili oni kojima je bila potrebna ovakva pomoć. Originalnost modela Dopisnog pozorišta izazvala je pažnju mnogih teoretičara i organizatora pozorišnog života.

Osnivanje uredi

Pozorište je formirano 1973. godine, ali vlasti tadašnje jugoslovenske države nisu dozvolile da se ono registruje pod nazivom "Dopisno pozorište", tako da je pozorište radilo neregistrovano preko godinu dana. 3. marta 1974. godine, dobijena je dozvola da se društvo upiše u registar pod nazivom "KUD Pozornica dramske umetnosti", sa sedištem u Novom Sadu. Samo Dopisno pozorište činilo je univerzalni animatorski sistem koji je delovao u okviru Pozornice dramske umetnosti.

Ciljevi uredi

Osnovni cilj je bio da se demokratskim naznakama zbira slika o svetu, na osnovu pojedinačnih interpretacija, predstave obogaćuju različitim iskustvima, a da akteri i aktivni gledaoci odbace prepreke koje nose usamljenost i nekomunikativnost u svetu konvencija i urbane bezličnosti. Pozorište je takođe predstavljalo i sistem za borbu protiv birokratije u kulturi.

Osnivač Dopisnog pozorišta Mladen Dražetin je definisao sledeće ciljeve i zadatke ovog teatra:

Iniciranje teorije o kulturnoj humanizaciji sveta;
Iniciranje univerzalnog animatorskog sistema i teorije o univerzalnoj organizaciji;
Kulturno oblikovanje ličnosti i okoline i ostvarivanje elementarne kulture kod svakog čoveka, "da svi mislimo svojom glavom, da se preko kulture stvore opšti progres i opšti ljudski mir";
Dalje stvaranje univerzalne kulturne snage kao ideologije, strategije i taktike.

Glumci uredi

U predstavama su se pojavljivali amateri koji su tek naučili osnovne elemente glume, ali i afirmisani profesionalci, željni kontakta sa drugačijim načinom rada i igre sa svetom iskrenih pozorišnih poklonika.

Teatri uredi

Igra na pozornici usmeravana je na dosezanje individualnog zadovoljstva nosilaca uloga tokom neposredne komunikacije sa publikom. U okviru ovog modela ostvarivani su dramski, humoristički i ekološki teatri, scenski pozivi na mirotvorne i humanitarne akcije, kao i lutkarski i živi igrokazi u dečjim ustanovama i bolnicama. Svakom učesniku predstave nudila se mogućnost da predloži tematsku oblast i da potom spontano, sa književnicima i ostalim glumcima, gradi sadržaj koji obavezno ima humanistički smisao.

Mikro - teatri Dopisnog pozorišta uključivali su Zdravstveni teatar, Teatar "Ukus prirode", Romski teatar, Teatar mira, Humoristički teatar (Turnir duhovitosti), Humanitarni teatar, Teatar u prirodi, Teatar udruženog rada, Partizansko pozorište, Dečji teatar, Školski teatar, Hrišćanski teatar dobrotoljublja, Književni teatar, itd.

Predstave uredi

Pozorišna predstava "Zločin i kazna" (od Fjodora Dostojevskog) u izvođenju glumaca pozorišta "Slovo" Trebinje (Jefimija Dučić, Vladimir Balašćak, Aleksandra Mrkonja) i glumaca Dopisnog pozorišta i Pozornice dramske umetnosti (Mladen Dražetin, Srđan Simić, Vladimir Stojanov), Trebinje, 2002-2003.

Pozorišna predstava "Zoološka priča" (od Edvarda Olbija) u izvođenju glumaca Dopisnog pozorišta i Pozornice dramske umetnosti (Vladimir Stojanov i Mladen Dražetin), Novi Sad, 2015.

U Dopisnom pozorištu su korišćeni i tekstovi iz klasične dramske literature, ali su likovi prilagođavani učesnicima u igri, neki su izostavljani ili sažimani. Predstavama su u pojedinim sredinama prethodile ankete među gledaocima, da bi se otkrila njihova interesovanja i odabiralo ono što je izraz njihovih životnih problema i dilema. Pošto su gledaoci i na predstavama uvođeni u igru, razbijana je rampa klasičnog pozorišta. Predstave su davane kako u selima, gde su meštani prvi put imali susret sa teatrom, tako i na pozornicama profesionalnih pozorišta u gradovima.

Članovi i saradnici uredi

U inspirativnom radu putem Dopisnog pozorišta učestvovali su profesionalci, amateri i drugi saradnici: Mladen Dražetin, Vladimir Stojanov, Eleni Andoniadu, Branislav Babić, Persida Bajić, Radmila Brkić, Jelica Bukvić, Verica Viklerović, Radovan Vlahović, Goran Vukčević, Vesna Gavrilov, Slavica Vučetić, Jasna Gojević, Radovan Grkovski, Toma Daskalović, Miša Dimitrijević, Trifun Dimić, Josip Dobrik, Vladimir Đukić, Nada Đurđević, Jovan Žekov, Nikola Zlatović, Milan Jandrić, Stevan Kovačević, Radmila Kravić, Svetlana Lazić, Ante Laura, Zvonimir Lozić, Branko Lukač, Mirko Marušić, Sanja Mikitišin, Boriša Milićević, Velimir Milovanović, Danijela Mihić, Ljubinka Modić, Mihajlo Molnar, Leposava Nastić, Radenko Nenezić, Gordana Opalić, Marija Maša Opalić, Đorđe Plavšić, Ilija Putić, Miroslav Radonjić, Pera Savić, Danilo Simeunović, Srđan Simić, Ceca Slavković, Desimir Stefanović, Boris Stojanov, Milica Stojanov, Boban Stojkov, Boža Stojkov, Eva Feldeždi, Dubravka Herget, Mira Cocin, Milorad Čubrilo, Joakim Šima, Slavko Šimunić, Nenad Šimunović i drugi. Pozorište su pomagali savetima i neposrednim angažovanjem i poznati pozorišni poslenici Milenko Šuvaković, Mihailo Vasiljević, Oliver Novaković, a svojom igrom i doajeni novosadskog glumišta Ivan Hajtl i Milica Radaković.

Delovanje u svetu uredi

Svojim delovanjem, Dopisno pozorište ili "korespondentski sistem" se afirmisalo na planetarnom nivou, preko Planetarne škole mira, Humanitarne planetarne škole i Hrišćanske planetarne škole ljubavi i dobrotoljublja. Planetarna škola mira je, u okviru Dopisnog pozorišta, svoju aktivnost razvijala u periodu od 1974. do 2005. godine. Ove "planetarne škole" za edukaciju i animaciju građana bile su preteča interneta u raznim državama. Dopisno pozorište je formiralo informacione centre u Novom Sadu i Zagrebu, preko kojih je vršena animacija i edukacija narodnih masa. Član Dopisnog pozorišta Josip Dobrik iz Gložana je konstruisao dve amaterske radio stanice, preko kojih je vršena komunikacija sa radio amaterima u svetu. Dobrik je, po metodu Dopisnog pozorišta, animirao saradnike u 186 država, koji su prihvatili da budu glavni koordinatori Dopisnog pozorišta i da preko svojih radio stanica vrše animaciju i edukaciju naroda u svojoj državi. Za 30 godina rada Dopisnog pozorišta, u Informacionom centru DP-a u Novom Sadu, obrađeno je preko 100.000 pisama zainteresovanih saradnika DP-a. Dopisno pozorište je iniciralo, oformilo i obučilo, delovanjem 186 koordinatora, preko 50.000 Mikro - teatara u 186 država, koje su oformili saradnici prema sopstvenim željama i idejama. Mikro - teatri su imali neformalnu obavezu da animiraju i edukuju oko 60.000 građana. Time je animirano i delimično edukovano preko tri milijarde ljudi, u cilju da shvate kako se treba boriti za mir, humanizam i svoje plemenite ideje. U svim tim Mikro - teatrima kao prvo edukativno štivo, obrađivana je socijalna drama Mladena Dražetina "Ispovest" (prevedena na esperanto jezik), koja tretira probleme maloletničke delikvencije i bolesti zavisnosti. Drama je imala preko 80.000 izvođenja.

Jezici uredi

Pored Informacionog centra koji je obavljao rad na engleskom jeziku sa radio amaterskim stanicama, Informacioni centar DP-a u Zagrebu je svoju delatnost obavljao na esperanto jeziku. Esperanto centar je obradio preko 40.000 pisama. DP je u 105 zemalja imalo svoje misionarske esperanto kancelarije, koje su dobijena pisma prevodile na svoje nacionalne jezike i upućivale saradnike u način delovanja na terenu. Pomoćni informativni centar DP-a na esperanto jeziku imao je sedište u Novom Sadu, sa delatnošću u prostorijama Društva za esperanto "Marko Nešić".

Glavni koordinator Informativnog centra DP-a u Zagrebu na esperanto jeziku bio je Slavko Šimunić. Najzaslužniji članovi za funkcionisanje Pomoćnog informativnog centra DP-a na esperanto jeziku u Novom Sadu bili su Boriša Milićević, Vladimir Đukić i Joakim Šima. Dopisno pozorište je u okviru Društva za esperanto "Marko Nešić" osnovalo mikro - teatar koji je pripremao razne pozorišne komade na esperanto jeziku, kao prvi u svetu. Pripremljeno je desetak igrokaza, predstava i recitala, koji su izvođeni širom Evrope.

Pisma uredi

Pismo naslovljeno na Dopisno pozorište.

Scena iz dokumentarnog filma o Dopisnom pozorištu (1985. godina).

Pisma za Informativni centar DP-a u Novom Sadu, adresirana na poštanski fah broj 360 - Dopisno pozorište, stizala su iz celog sveta. Svakom pismu je poklonjena odgovarajuća pažnja, a trijažu pisama vršilo je oko trideset saradnika. Za desetak godina od osnivanja DP-a ostvarena je konverzacija sa preko 100.000 saradnika, koji su postali osnivači "kulturnih embriona" i "mikro teatara" u svojim sredinama.

TV emisija o Dopisnom pozorištu uredi

TV Emisija (dokumentarni film) o Dopisnom pozorištu sa nazivom "Dopisno pozorište Mladena Dražetina" (TV Novi Sad, 1985), reditelja Petra Ljubojeva dobila je na festivalu u Monte Karlu 1986. godine prvu nagradu Grand Prih za nove ideje u kulturi. Emisija je prikazana na nacionalnim televizijama u 205 zemalja.

Ova emisija je 2012. godine bila nominovana za upis u svetski registar međunarodne baštine UNESKA.

Teorijske osnove uredi

Za preko 30 godina delovanja DP-a, iznedren je etički, estetički i sociološki sistem nazvan "Večna umetnost igre", kao filozofija novog razvoja. Knjiga Mladena Dražetina o ovom sistemu, sa naslovom "Večna umetnost igre", objavljena je 2014. godine u izdanju Banatskog kulturnog centra iz Novog Miloševa.

Kulturna edukacija Roma uredi

Dopisno pozorište je iniciralo osnivanje prvog romskog teatra u Vojvodini i Srbiji, u Novom Miloševu, 1986. godine. Prva predstava u izvođenju ovog teatra bila je drama "Kulaj" Radovana Vlahovića. Drugi romski teatar u Vojvodini osnovan je, po obrascima Dopisnog pozorišta, u naselju Mokrin (1988. godine).

Literatura uredi

Pozornica - list amaterskih pozorišta, godina I, broj 1, Novi Sad, 1975.
Vlado Mićunović, Tragovi vremena, Novi Sad, 1990. (poglavlje: Teatar jedinstven u svetu)
Mr Mladen Dražetin, Duhovni preobražaj Roma putem sveprisutnog sistema Dopisnog Pozorišta, Romologija - časopis za književnost, kulturu i društvena pitanja Roma, Novi Sad, 1993, broj 3.
Almanah pozorišta Vojvodine 28, 1993/94, Pozorišni muzej Vojvodine, Novi Sad, 1995.
Dr Petar Ljubojev, Dopisno pozorište, Enciklopedija Novog Sada, sveska 7, Novi Sad, 1996.
Almanah pozorišta Vojvodine 29, 1994/95, Pozorišni muzej Vojvodine, Novi Sad, 1996.
Almanah pozorišta Vojvodine 30, 1995/96, Pozorišni muzej Vojvodine, Novi Sad, 1997.
Almanah pozorišta Vojvodine 31, 1996/97, Pozorišni muzej Vojvodine, Novi Sad, 1998.
Almanah pozorišta Vojvodine 32, 1997/98, Pozorišni muzej Vojvodine, Novi Sad, 1999.
Almanah pozorišta Vojvodine 33, 1998/99, Pozorišni muzej Vojvodine, Novi Sad, 2000.
Almanah pozorišta Vojvodine 34, 1999/2000, Pozorišni muzej Vojvodine, Novi Sad, 2001.
Mladen Dražetin, Pozornica dramske umetnosti, Enciklopedija Novog Sada, knjiga 20, Novi Sad, 2002.
Almanah pozorišta Vojvodine 36, 2001/2002, Pozorišni muzej Vojvodine, Novi Sad, 2005.
Mladen Dražetin, O Dopisnom pozorištu, Sveske za istoriju Novog Sada, broj 14, Novi Sad, 2013.
Mladen Dražetin, Večna umetnost igre - filozofija novog razvoja (teorija i praksa), Prvi srpski filozofski sistem, Banatski kulturni centar, Novo Miloševo, 2014.
Vlado Mićunović, Prvi romski teatri u Srbiji i Vojvodini, Novi Sad, 2014.
Mirjana Hadžić, Slavuj Hadžić - život mišljen slikom, Artprint media, Novi Sad, 2014.
Mladen Dražetin, Univerzalni animatorski sistem Dopisno pozorište - korespondentni proces igre (teorija i praksa), Šajkaš - Novi Sad, 2017.
Vlado Mićunović, Teatar jedinstven u svetu - Dopisno pozorište, Banatski kulturni centar, Novo Miloševo, 2019.
Mladen Dražetin, Večna umetnost igre - filozofija novog razvoja (teorija i praksa), Prvi srpski filozofski sistem, drugo izdanje, Banatski kulturni centar, Novo Miloševo, 2019.