Deliblato

Deliblato je selo na teritoriji opštine Kovin, u južnobanatskom okrugu, u Vojvodini, Srbija. Nadmorska visina mesta je 94 m. Prvi podaci za ovo naselje datiraju iz 1660. godine. Nalazi se na obodu Deliblatske peščare. Selo ima 2939 stanovnika prema popisu iz 2011. godine, a glavna delatnost je poljoprivreda.

Deliblato
Srpska pravoslavna crkva u Deliblatu
Osnovni podaci
Država	Srbija
Pokrajina	Vojvodina
Upravni okrug	Južnobanatski
Opština	Kovin
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	2939
Gustina stanovništva	21 st./km²
Geografija
Koordinate
Nadmorska visina	94 m
Površina	164,0 km²
Deliblato Deliblato na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski kod	26225
Pozivni broj	013
Registarska oznaka	KO

Geografija

Deliblato je locirano na periferiji lesne zaravni, na mestu gde se ona spaja s lesnom terasom, na 90 do 110 metara nadmorske visine. Deliblatska peščara je udaljena 2 kilometra od severnih delova naselja, dok je zapadna ivica naselja određena dolinom Obzovik - bare. Deliblato se nalazi na kružnom putu Pančevo - Kovin. Od Mramorka je udaljeno 6 kilometara, a od Kovina 9 kilometara. Kroz peščaru vodi put do Bele Crkve.

Historija

Prvi pisani podaci datiraju iz 1660. godine i po njima naselje je verovatno nastalo za vreme Turaka i spominje se kao srpsko. Verovatno je veći broj doseljen pod grofom Đurđem Brankovićem i patrijarhom Aresnijem Čarnojevićem. U ratovima Austrije i Turske Deliblato je pretrpelo znatna oštećenja, tako da je nakon proterivanja Turaka ostalo samo 16 domaćinstava. Deliblato je izgrađeno 1689. godine, sa školom i crkvom od brvana i dasaka.

Na Marcijevoj karti od 1723. do 1725. godine Deliblato je označeno kao nenaseljeno, a područje je pripadalo pančevačkom okrugu. Ponovo se javlja kao manje naselje 1753. godine sa srpskim življem. Odlukom Marije Terezije od 1770. godine nalazilo se u Vojnoj krajini i u njega se tada doseljava veći broj srpskih graničara i Rumuna. 1773. godine pripojeno je ilirsko-banatskoj, a dve godine kasnije nemačko-banatskoj regimenti. Militarska trivijalna škola sa namačkim nastavnim jezikom otvorena je 1780. godine

Letopis

Prema podacima crkvene hronike 1778. godine podignuta je Srpska pravoslavna crkva od tvrdog materijala u blizini stare koja je tom prilikom porušena. Godine 1836. Deliblato je postalo sedište šumar a za banatsku peščaru, a 1873. godine pripojeno je deliblatsko-kovinskom srezu tamiškog komiteta.

Godine 1838. stara školska zgrada od drveta je srušena i izgrađene nova od tvrdog materijala. Imala je tri učionice i stan za dva učitelja. U njoj su se školovala srpska i rumunska deca. Na ulazu u školsko dvorište, iznad oba stuba, pisalo je na nemačkom jeziku: „Deliblatska opštinska narodna škola“. Preko puta seoskog doma, 1856. godine, na inicijativu kapetana Aleksandra Budisavljevića, sagrađena je nova dvospratna školska zgrada, Srpska trivijalna škola, u kojoj se nastava izvodila na nemačkom jeziku, ali se učio srpski jezik kao predmet. Prvi učitelj u selu bio je Atanasije Tomić, koji je učio decu od 1779. do 1810. godine.
Po prvom sistematskom popisu 1869. godine Deliblato je imalo 3.505 stanovnika, a 2002. godine 3.488 stanovnika. Najbrojniju etničku grupu čine Srbi i Rumuni . Rumunska pravoslavna crkva izgrađena je 1925. godina.

Godine 1950. godine selo dobija osmogodišnjus školu, koja 1961. godine dobija ime "Paja Marganović". Nova školska zgrada sa fiskulturnom salom i svim uslovima za obrazovno-vaspitni rad izgrađena je 1978. godine. Deliblato ima, dom kulture, biblioteku i dugu kulturnu tradiciju, koju neguje KUD „Paja Marganović“. U Deliblatu postoji zdravstvena stanica sa apotekom.

Deliblato je poznato revolucionarno naselje. Borcima i žrtvama fašističkog terora podignuti su: Spomenik revolucije, bista Paji Marganoviću i spomen ploča Paji Marganoviću, Bogdanu Petroviću i Albu Petru Makri.

U Deliblatu radi više sportskih klubova: FK"Omladinac“, MRK"Omladinac“, Konjički klub „Deliblato“, Udruženje sportskih ribolovaca. Pored toga postoji Lovačko društvo koje ima svoj lovački dom i Dobrovoljačko vatrogasno društvo.

Blizina Čardaka, na kome je za potrebe organizovanja omladinskih radnih akcija izgrađen kompleks objekata za smeštaj i ishranu, sa ambulantom, a sada još uvek u funkciji izbegličkog kampa, na putu je da se razvije u turistički centar ovog područja, pogodan za izletnički turizam, stacionirani boravak turista isl.

Demografija

U naselju Deliblato živi 2719 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,5 godina (38,7 kod muškaraca i 42,2 kod žena). U naselju ima 1011 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,18.

Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 4281 1953. 4509 1961. 4262 1971. 4189 1981. 3885 1991. 3722 3558 2002. 3596 3498

Godina	Ukupno	Srbi	Rumuni	Jugosloveni	Mađari	Romi	Hrvati	Crnogorci	Ostali
1991.	3,722	74.2%	17.35%	4.00%	1.85%	0.80%	0.37%	0.29%	0.69%

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi			2802	80.10%
Rumuni			441	12.60%
Mađari			44	1.25%
Jugosloveni			43	1.22%
Romi			38	1.08%
Crnogorci			10	0.28%
Hrvati			9	0.25%
Česi			3	0.08%
Nemci			3	0.08%
Muslimani			3	0.08%
Vlasi			3	0.08%
Rusi			2	0.05%
Makedonci			2	0.05%
Slovaci			1	0.02%
nepoznato			32	0.91%

Stanovništvo prema polu i starosti

	m			ž
?	4			4
80+	35			45
75-79	53			88
70-74	95			109
65-69	92			154
60-64	74			108
55-59	75			80
50-54	119			123
45-49	150			135
40-44	138			113
35-39	120			122
30-34	108			89
25-29	95			99
20-24	104			90
15-19	131			126
10-14	128			115
5-9	129			101
0-4	70			77
prosek	38.7			42.2

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 1234 1300 1297 1287 1242 1181 1011

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 190 247 167 176 123 74 19 10 2 3 3.18

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 1393 404 847 87 53 2 1485

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 252 860 321 52 -

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	763	504	-	1	101	3	24	27	24	20
Ženski	405	266	-	-	32	1	-	30	10	2
Oba	1168	770	-	1	133	4	24	57	34	22
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	2	3	9	8	10	7	1	-	19
Ženski	-	6	4	22	26	2	2	-	2
Oba	2	9	13	30	36	9	3	-	21

Reference

Korišćena Literatura

• Izvor Monografija Podunavske oblasti 1812-1927 sastavio Dr, Vladimir Margan biv. Predsednik Oblasnog odbora Komesar Oblasne Samouprave, objavjeno 1927„Napredak Pančevo“
• »Letopis« Opština u južnom Banatu: Banatska mesta i običaji Marina (Beč 1999).

Letopis reriod 1812 – 2009 g. Sastavio od Pisanih tragova, Letopisa, po predanju o Banatskih mesta i običaji nastanak sela ko su bili Dosenjenici čime se bavili meštani

• Napomena

U uvodnom delu autor je dao kratak istorijski pregled ovog područja od praistorijskih vremena do ulaska Banata u sastav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Najveći prilog u ovom delu čine ,»Letopisi« i trudio se da ne propusti nijednu važnu činjenicu u prošlosti opisivanih mesta.

Inače Monografija Podunavske oblasti (Pančevo, 1929) koju je sastavio dr Vladimir Margan sačinjena je od tri dela i predstavlja i danas jedno od nezaobilaznih dela za proučavanje Banata.

Napisali su najbolji poznavaoci pojedinih tema i problema – istaknuti istoričari, profesori univerziteta, direktori škola, seoski načelnici, ekonomisti, inžinjeri, socijolozi, lekari, crkvena lica, pravnici, kustosii bibliotekari. Ukupno 61 autor.

Stavljajući današnjim čitaocima na uvid, koje se prvi put pojavljuje u ovom obliku, verujemo da ćemo zadovoljiti već dosta raširen interes za proučavanje prošlosti naših Banatskih naselja.

Vanjske veze

Deliblato na Wikimedijinoj ostavi

• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Mapa i razdaljine do najbližih naselja
• Plan naselja na mapi (Mapquest)
• Deliblato na viki mapi (Wikimapia)
• Gugl satelitska mapa (Maplandia)
• Rumunska Pravoslavna crkva

Rumunska pravoslavna crkva