Džamije sa kamenom munarom
Džamije sa kamenom munarom, predstavljaju značajno graditeljsko naslijeđe i nalaze se jedino u Hercegovini: Odžak (Nevesinje), Donja Bijenja (Nevesinje), Kruševljani (Nevesinje), Perkušića džamija u Nevesinju, Plana (Bileća), Hasan-paše Predojevića u Grabovici, džamije u Kljunima, Kružnju i Svinjarini; Telarevića džamija u Bjeljani (Stolac), Glavatičevo (kod Konjic) i džamija Fatime kadune u Mostaru.
Opis uredi
Džamije sa kamenom kvadratnom munarom imaju osnovu dimenzija stranica 2,00-2,50 metara, a pri vrhu 1,80-2,30 metra. Zidana je od pritesanog kamena krečnjaka. Vrh munare je izveden u formi šatorastog krova. Pri samom vrhu zidanog dijela munare su izvedena četiri polukružno završena prozorska otvora dimenzija oko 40 cm kroz koje bi mujezin promolio glavu dok bi učio ezan. Na samom vrhu munare nalazi se alem. U izradi kamenih munara beton se ne koristi. Za uvezivanje se upotrebljavaju olovo, vuna, slama i neki drugi materijali. Tehnologija izrade se zasniva na znanju i umijeću majstora. Kamena munara kružnog presjeka, zidana je od lomljenog kamena, ima skošenu cilindričnu formu (ili zarubljena kupa). U usporedbi sa betonskim munarama kamene su otpornije na vjetar i zemjotres i dugovječnije su.
Ljubovića Džamija u Odžaku uredi
Džamija se nalazi u centru naselja Odžak, opština Nevesinje.Sagrađena je kao zadužbina porodice Ljubović najkasnije do kraja 18. stoljeća. Prema narodnom predanju, Hana hanuma Ljubović, supruga Osman-bega Ljubovića, sagradila je 1625. godine džamiju u Odžaku. Uz džamiju je sagradila mekteb i kameni most na rijeci Zalomci, udaljen oko 3 km od Odžaka. Džamija je više puta rušena i obnavljana. Prvi put je oštećena 3. jula 1876. godine, tokom ustanka u Hercegovini. Za vrijeme drugog svjetskog rata znatno je oštećena i tom prilikom je u potpunusti srušen krov džamije, dijelovi zidova i šerefa munare. U periodu od 1970. do 1973. godine izvršena je obnova džamije. Džamija je značajnije oštećena i tokom rata 1992-1995. godine. Obnovljena je 2011. godine. Proglašena je za nacionalni spomenik BiH. [1]
Čelebića džamija u Donjoj Bijenji uredi
Čelebića džamija, ili Džaferovića džamija, ili Šurkovića džamija, nalazi se Donja Bijenja, u podnožju planine Crvanj 12 km od Nevesinja. Nema podataka o vremenu nastanka džamije. Pripada tipu jednoprostornih džamija sa sofama. Džamija je srušena 1992. godine. Obnovljena je i svečano otvorena 2006. Sredstva za rekonstrukciju obezbjeđena su uglavnom donacijama. Džamija je zadržala iste gabarite i isti izgled. Proglašena je za nacionalni spomenik BiH. [2] [3]
Avdića džamija u Plani uredi
Džamija u Plani, opština Bileća, podignuta je 1617 godine, što je bilo vidljivo iz natpisa koji je uklesan na kamenom luku džamijskih vrata. Džamiju su srušili hajduci ili uskoci iz primorskih krajeva, pa su je mještani obnovili 1795. godine. Džamija je ponovno srušena 1941. godine kada su odavde i iz okolnih sela svi muslimani izbjegli. Obnovljena je 1964. godine u izvornom obliku. Potpuno porušena je u ratu u Bosni i Hercegovini 1992-1995. godine. Po treći put je obnovljena 2013. godine. Postoji mnogo predaja o njenom osnivaču. Prema jednoj, džamija je zadužbina Avde Avdića, koji potječe iz porodice Cuca i koji je rodonačelnik ove porodice. [4]
Džamija u Dabrici uredi
Džamija u Dabrici, ili džamija Sefer-age Begovića, opština Berkovići, ima centralni prostor za molitvu, prostor sofa, natkrivena je četvorostrešnim krovom i ima četvrtastu kamenu munaru dimenzija 1,95x1,95 metara. Na kamenoj ploči smještenoj iznad ulaznih vrata, zabilježeno je da je 1610. godine džamiju sagradio Sefer-aga. Natpis je smješten u četiri elipsasta polja i ispisan lijepim nesh-dželi pismom, pa se vjeruje da je pisan u Carigradu. Džamija je više puta popravljana, a 60-ih godina prošlog stoljeća, na objektu džamije vršene su značajnije intervencije. Srušena je 1992. godine. Obnovljena je i svečano otvorena 2012. Proglašena je za nacionalni spomenik BiH. [5]
Reference uredi
- ↑ „Ljubovića džamija”. kons.gov.ba. Pristupljeno 13. 10. 2016.
- ↑ „Čelebića džamija”. kons.gov.ba. Pristupljeno 13. 10. 2016.
- ↑ „Drvena džamija u Miljevićima”. kons.gov.ba. Pristupljeno 13. 10. 2016.
- ↑ „Avdića džamija”. kons.gov.ba. Pristupljeno 13. 10. 2016.
- ↑ „Džamija u Dabrici”. kons.gov.ba. Pristupljeno 13. 10. 2016.
Literatura uredi
- Madžida Bećirbegović, Publishing, Sarajevo, 1999. -Džamije sa drvenom munarom u Bosni i Hercegovini
- Hivzija Hasandedić, Mešihat Islamske zajednice, El Kalem, Sarajevo, 1990. -Muslimanska baština u istočnoj Hercegovini