Crveni krst Srbije

Za ostale upotrebe, v. Crveni krst (razvrstavanje).

Crveni krst Srbije je podružnica međunarodnog Crvenog krsta u Srbiji.

Istorijat Crvenog krsta Srbije

Osnivanje organizacije

Dvadesetpetog januara, po starom kalendaru, odnosno 6. februara po novom, 1876. godine, na inicijativu dr. Vladana Đorđevića, uglednog vojnog lekara, u Dvorani beogradske opštine, osnovano je Srpsko društvo Crvenog krsta. Za prvog predsednika izabran je mitropolit Mihajlo Jovanović, a Upravu je činilo nekoliko uglednih građana tadašnje Srbije.

Nakon izbora, Glavni odbor obratio se Proglasom narodu, izlažući svoje ciljeve i dužnosti Društva, pozivajući građane da se upišu u članstvo i osnuju pododbore u celoj zemlji. Prvi zadatak novoosnovanog Društva bio je zbrinjavanje izbeglica koje su dolazile zbog Hercegovačkog ustanka. U godini osnivanja, Srpsko Društvo Crvenog krsta okupilo je oko 2000 članova i osnovalo je 35 pododbora u zemlji.

Iste godine, 24.marta na inicijativu Srpskog društva Crvenog krsta Kneževine Srbije pristupila je Ženevskim konvencijama. Kneževina Srbija visoko je cenila zalaganje Društva u pomoći ljudima, a osnovni zadatak tadašnjeg Crvenog krsta bio je pomoć vojnom sanitetu. Knez Milan Obrenović odlikovao je predsednika Crvenog krsta Velikim krstom Takovskog reda, a 11. juna 1876. godine Međunarodni komitet Crvenog krsta priznao je Srpsko društvo Crvenog krsta.

Delovanje Organizacije kroz istoriju

Rad Društva bio je usmeren na prikupljanje novčanih i materijalnih sredstava, organizovanje bolnica, obuku dobrovoljnih bolničarki, nabavku sanitetskog materijala, angažovanju lekara i pružao je veliku pomoć vojnom sanitetu.

Bez obzira na teškoće i uzastopne ratove, veliki broj ranjenika, izbeglica i sve teškoće kroz koje je prolazio narod na ovim prostorima, humana ideja Crvenog krsta se širila, tako da je 1885. godine Srpsko društvo Crvenog krsta imalo 105 pododbora. U Srpsko-bugarskim ratovima, Srpsko društvo Crvenog krsta obavljalo je evakuaciju i zbrinjavanje ranjenika sa svojih 45 sanitetskih vozila, 37 pokretnih bolnica i sanitetskim vozom. Srpsko društvo Crvenog krsta je izdejstvovalo da vrhovni komandant Kralj Milan, dozvoli transporte evropskih društava Crvenog krsta preko Srbije kao pomoć za Bugarsku, sa kojom je Srbija bila u ratu, poštujući Ženevsku konvenciju.

Zakonskim odredbama iz 1896. godine Društvo je postalo autonomno, njegov amblem je zaštićen od zloupotreba, dobijene su povlastice na želenici, pravo na besplatno korišćenje telegrama, oslobođenje od carinskih dažbina, kao i od svih taksi od zemaljskih vlasti.

Temelji Doma Crvenog krsta udareni su juna 1879. godine u Siminoj ulici u Beogradu, gde se Crveni krst Srbije i danas nalazi.

U prvom svetskom ratu Društvo je delovalo u zemlji i inostranstvu. Naime, deo Srpskog Društva ostao je u Beogradu i Kruševcu, sedište se premestilo u Niš, deo se sa vojskom i Vladom evakuisao na Krf, azatim preko Italije u Švajcarsku. Društvo je nastavilo rad 1918.godine i već 1920.godineimalo 40 pododbora i oko 30.000 članova. U to vreme veliku pomoć narodu preko Crvenog krsta, pružali su naši iseljenici. Srpsko društvo Crvenog krsta održalo je 25. decembra 1921. godine svoj poslednji godišnji skup i svoje tekovine prenelo je na svog naslednika - Društvo Crvenog krsta Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Crveni krst je i kasnije menjao ime u zavisnosti od imena države u kojoj je postojalo. Tokom drugog svetskog rata Društvo je delovalo pod imenom Društvo Crvenog krsta Kraljevine Jugoslavije, a krajem 1944. godine u svim republikama osnovani su glavni odbori Crvenog krsta.

U periodu raspada bivše Jugoslavije, Crveni krst Srbije nastavio je da ostvaruje svoje zadatke zbrinjavajući veliki broj izbeglica i raseljenih, distribuirajući pomoć od međunarodnih donatora, uglavnom od Međunarodnog komiteta Crvenog krsta, Međunarodne Federacije društava Crvenog krsta i Crvenog polumeseca, Visokog komesarijata za izbeglice Ujedinjenih nacija, od Svetskog programa hrane, Humanitarnog biroa Evropske unije, nacionalnih društava i donatora koji su pružali pomoć tokom devedesetih i početkom ovog veka, u količini od 650.000 tona.

Raspad SFRJ prouzrokovao je izdvajanje organizacija Crvenog krsta iz bivših jugoslovenskih republika, a Crveni krst Srbije i Crveni krst Crne Gore su nastavili sa radom kao Jugoslovenski Crveni krst. Avgusta 1993. godine Međunarodni komitet Crvenog krsta potvrdio je kontinuitet Nacionalnog društva Jugoslovenskog Crvenog krsta u neprekidnom trajanju od međunarodnog priznanja dva društva od 1876. godine.

Crveni krst Srbije danas

Danas je Crveni krst Srbije Nacionalno društvo. Međunarodno priznanje mu je potvrđeno 21.9.2006. godine.

Crveni krst Srbije sa 183 organizacije Crvenog krsta u gradovima i opštinama i 2 pokrajinske organizacije Crvenog krsta posebno se angažovao na prihvatu i zbrinjavanju izbeglih i prognanih lica sa prostora bivše Jugoslavije kojih je bilo i do sedamsto hiljada, kao i u zbrinjavanju privremeno raseljenih lica sa Kosova i Metohije, kojih je blizu 200.000.

Kroz različite socijalne programe Crveni krst Srbije pomaže i socijalno ugroženo stanovništvo u Republici Srbiji (preko 10% od ukupnog broja stanovnika). Redovnim distribucijama pomoći na Kosovo i Metohiju Crveni krst Srbije pomaže ugrožene kategorije stanovnika.

Organizacija Crvenog krsta Srbije i njegova misija

Struktura Organizacije

Crveni krst Srbije je nacionalno društvo i sastoji se od 2 pokrajinske organizacije, Crvenog Krsta Vojvodine i Crvenog krsta Kosova i Metohije, i 183 organizacije Crvenog krsta u gradovima i opštinama.

Svoje programske aktivnosti Crveni krst Srbije realizuje zahvaljujući pomoći 60.000 volontera i stručnom angažovanju 800 zaposlenih u mreži Crvenog krsta Srbije.

Crveni krst Srbije u saradnji sa donatorima realizuje 64 različita programa.

Najviši organi Crvenog krstaSrbije su:

• Skupština Crvenog krsta Srbije
• Upravni odbor Crvenog krsta Srbije
• Nadzorni odbor Crvenog krsta Srbije

Prvi član Statuta Crvenog krsta Srbije glasi: Crveni krst Srbije je humanitarna, nezavisna i dobrovoljna organizacija i jedino nacionalno društvo u Republici Srbiji.

Misija Organizacije

Misija Crvenog krsta Srbije je da olakšavaljudsku patnju, sa zadacima: da pruža pomoć ugroženim licima u slučaju ratnih sukoba, prirodnih, ekoloških ili drugih nesreća, spasava ugrožene živote i zdravlje ljudi i širi znanja o međunarodnom humanitarnom pravu, da preventivno deluje i prosvećuje građane u oblasti zdravstvene i socijalne zaštite i unapređuje humanitarne vrednosti u društvu i, u slučaju stanja potreba, pruža socijalnu zaštitu i zbrinjavanje.

U obavljanju poslova usmerenih na ostvarivanju cilja i izvršavanje zadataka, nacionalno društvo deluje u skladu sa:

Osnovnim principima, a to su:

• humanost
• nepristrasnost
• neutralnost
• nezavisnost
• dobrovoljnost
• jedinstvo
• univerzalnost

1. Ratifikovanim međunarodnim ugovorima i opšte prihvaćenim pravilima iz oblasti međunarodnog humanitarnog prava, a naročito ženevskim konvencijama i dopunskim protokolima
2. Statutom Međunarodnog pokreta, Statutom Međunarodne federacije i drugim aktima i pravilima koje usvaja Međunarodni pokret
3. Ciljevima i zadacima nacionalnog društva

U ostvarivanju navedenih ciljeva i zadataka, nacionalno društvo pomaže svim ljudima, bez bilo kakve neposredne ili posredne diskriminacije po bilo kom osnovu, a naročito zbog rase, boje, pola, nacionalne pripadnosti, društvenog porekla, rođenja ili sličnog statusa, veroispovesti, političkog ili drugog uverenja, imovnog stanja, kulture, jezika, starosti ili psihičkog ili fizičkog invaliditeta.

Ciljevi i zadaci Organizacije

U ostvarivanju svojih ciljeva i zadataka, nacionalno društvo vrši javna ovlašćenja poverena Zakonom o Crvenom krstu Srbije i to:

1. učestvuje u zaštiti i spasavanju stanovništva, materijalnih dobara i drugih dobara u slučaju ratnih razaranja, prirodnih i drugih nesreća u miru i ratu.
2. organizuje prikupljanje pomoći i raspoređuje pomoć primljenu od međunarodnih organizacija i drugih darodavaca žrtvamaratnih razaranja, prirodnih i drugih nesreća i opasnosti u miru i ratu.
3. organizuje prikupljanje i prikuplja pomoć u Republici Srbiji i organizuje dostavljanje u inostranstvo pomoći koju državni organi, drugi organi i organizacije, preduzeća i druga pravna lica i darodavci iz Republike Srbije pružaju radi ublažavanja posledica ratnih razaranja, prirodnih i drugih nesreća i opasnosti u miru i ratu.
4. učestvuje u prihvatanju i smeštaju evakuisanog stanovništva, izbeglica i raseljenih lica, pružanju pomoći i sprovođenju drugih mera koje mogu doprineti zbrinjavanju nastradalog i ugroženog stanovništva, izbeglica i raseljenih lica.
5. pokreće, organizuje i sprovodi ili učestvuje u redovnim i vanrednim akcijama solidarnosti u Republici Srbiji za pomoćugroženim licima i žrtvama prirodnih, ekoloških i drugih nesreća i oružanih sukoba i obezbeđuje, u skladu sa zakonom obuku ljudi, materijalna, finansijska i druga sredstva za te akcije.
6. organizuje upoznavanje i upoznaje građane sa Ženevskim konvencijama i Dopunskim protokolima.
7. obavlja i druge poslove koji proizlaze iz odredaba Ženevskih konvencija i Dopunskih protokola i drugih međunarodnim ugovorima preuzetih obaveza Republike Srbije koje se odnose na pružanje humanitarne pomoći.
8. obavlja poslove službe traženja, radi prikupljanja i evidentiranja podataka o evakuisanim, izbeglim, raseljenim i nestalimlicima usled ratnih razaranja, prirodnih i drugih nesreća i opasnosti u miru i ratu i radi traženja nestalih lica.
9. osposobljava građane-pripadnike civilne zaštite na teritoriji Republike Srbije za pružanje prve pomoći u slučajuprirodnih, ekoloških i drugih nesreća, kao i oružanih sukoba.
10. organizuje, obučava i priprema ekipe za prvu pomoć, higijensko - epidemiološku zaštitu, negu povređenih i obolelih, socijalni rad, psihološku pomoć stanovništvu i tehničku pomoć za izvršavanje zadataka u slučaju prirodnih, ekoloških i drugih nesreća kao i oružanih sukoba.
11. učestvuje u zdravstvenom prosvećivanju stanovništva, obučavanju stanovništva u pružanju prve pomoći za slučaj ratnih razaranja, prirodnih i drugih nesreća i opasnosti u miru i ratu.
12. populariše dobrovoljno davalaštvo krvi i, u saradnji sa službama i zdravstvenim ustanovama za transfuziju krvi, učestvuje u organizovanju akcija dobrovoljnog davanja krvi.