Crkva brvnara u Gorobilju

Crkva brvnara u Gorobilju kod Požege sagrađena je 1705. godine i jedna je od najstarijih, ali i najmanjih u Srbiji. Crkva je posvećena Rođenju Sv. Jovana Krstitelja i sigurno je najveća znamenitost u Gorobilju. Nakon seobe Srba pod patrijarhom Arsenijem Čarnojevićem 1690. godine, novodoseljeno stanovništvo na ovom prostoru zateklo je pust kraj, bez crkve. Prema predanju, lokalni spahija je dozvolio izgradnju drvene crkve u gustoj šumi gornjeg dela sela, ali da „ne bude veća od obora“. Da bi crkva bila što neupadljivija nije bila izdignuta od zemlje, a vrata su bila vrlo niska (i danas je potrebno sagnuti se prilikom ulaska). Prema još jednom predanju ova crkva prvobitno je bila sagrađena u zaseoku Slatina, odakle su je Gorobiljci, kada su saznali da se Turci spremaju da je zapale, jedne noći tajno rasklopili i preneli „na sebi“ u zaselak Počeča.

Crkva brvnara u Gorobilju
Naziv crkve	Rođenje Sv. Jovana Krstitelja
Lokacija	Gorobilje, Požega, Srbija
Izgrađena	1705.

Crkva je prvi put spaljena od strane Turaka između Kočine krajine i Prvog srpskog ustanka (1788-1804). Obnovljena je 1810, da bi je 1813. godine Turci ponovo spalili posle sloma ustanka. Nova obnova usledila je 1820. godine. Kada je 1832. godine ukinuta zabrana crkvenih zvona u oslobođenoj Srbiji, Gorobiljci su dobavili jedno zvono iz Austrije i postavili ga na zvonaru pored crkve 1833. godine.

Sve do 1936. godine jedini sačuvani rimski spomenik u Gorobilju, žrtvenik sa natpisom I. O. C. TAVRO PROCULUS L. P. nalazio se u crkvi, ispred oltara i služio je kao časna trpeza. Na prostoru sela nalazilo se više spomenika iz antičkog perioda, ali su vreme i nebriga ljudi učinili da je opstao samo ovaj, koji je bio zaštićen svetošću hrišćanske crkve. Kada je crkva obnovljena 1936. godine (i odignuta od zemlje) tadašnji episkop žički, Nikolaj Velimirović, savetovao je meštane i lokalnog sveštenika da se žrtvenik iznese iz crkve, pošto je to paganski spomenik. Danas se on nalazi u crkvenoj porti.

Pored crkve je 1907. godine sagrađena škola, koja je srušena 1977. godine, nakon čega je u sredini sela, udaljena od crkve, izgrađena nova škola 1984. Crkva brvnara u Gorobilju od najmanje je vrste, prekrivena je šindrom i ukrašena obojenim trakastim šarama. Konstrukciju hrama čine hrastova brvna debljine 12 centimetara, koja su na krajevima spojena u ćert. Dužina crkve je 9,9 metara, a širina 4,5 metara. Ikonostas su slikali zograf iz Negrišora (Dragačevo) Janko Mihailović Moler i njegov sin Sreten Protić-Molerović 1833. godine. Crkva je temeljno obnovljena, prepokrivena šindrom, a pored nje izgrađena je nova drvena zvonara.

Literatura

• Nedeljko Ješić, Gorobilje, Požega 2002.
• Molitva u gori – crkve brvnare u Srbiji, Beograd 1994.
• Dragiša Milosavljević, Crkva brvnara u Gorobilju, u: Požeški godišnjak, br. 4 (2004), Požega 2004, str. 199-219.