Crkva Bezgrešnog začeća u Dubravama
Crkva bezgrešnog začeća u Dubravama je rimokatolička župna i samostanska crkva u Dubravama, naselju kod Brčkog, Bosna i Hercegovina.[1] Dubrave se nalaze nedaleko od magistralog puta Tuzla-Županja. Nedavno obnovljeni dubravski samostan nasljednik je samostana osnovanog u 14. stoljeću u obližnjem mjestu Skakava. Samostan u Skakavi naveden je u popisu samostana Bartola Pizanskog iz 1385. godine.
Sadašnja crkva je četvrta podignuta na istom mjestu.[2] Prvi hram bila je drvena crkva sagrađena 1834. god. Slijedeća je podignuta od kamena 1869. god.[3] I ova je zamijenjena trećom po redu, 1927. god. tipičnom za izgrađene crkve iz austro-ugarskog perioda. Bila je to jednobrodna bazilikalna građevina sa zvonikom na ulaznoj fasadi u istoricističkom stilu neogotike. Crkva je teško oštećena tokom posljednjeg rata u Bosni i Hercegovini, a kasnije i u potpunosti uklonjena.
Arhitektura crkve uredi
Novi projekat uradio je Ivan Štraus 2001. god. a izgradnja je počela 2005. god. Glavno obilježje ovog projekta, kao i ostalih iz tog perioda Štrausovog stvaralaštva (crkve na Petrićevcu, Zoviku kod Brčkog i Dobrinji u Sarajevu) je upotreba jakih geometrijskih oblika u cilju stvaranje jedinstvenog sakralnog prostora unutar jedne zgrade, što odgovara njenoj istorijskoj baštini, važnoj vjernicima i opštem razumijevanju sakralnog prostora.
Zgrada se sastoji iz tri elementa: središnje kocke, složenog krova i bočne kapele, kao i samostojećeg zvonika. Središnjoj kocki se pristupa ulaznim stepeništem koje je pokriveno uzdužnim krovom koji se pruža do svetišta. Krov nije dvovodni, njegov greben je podužno rascjepljen, tako da stvara prostor za ogroman prorez za svjetlarnik, upuštajući svjetlost u unutrašnji prostor.
U zoni ulaznog stepeništa, od podruma do krova, nalazi se cilindar koji skriva polukružna stepeništa prema podrumu i kripti. U unutrašnjem prostoru, vještom kombinacijom greda konstrukciono je izgrađen krst. Osvjetljenja kroz uske svjetlosne šliceve na fasadi, stvaraju dodatni ambijent u unutrašnjem prostoru.
Projekat unutrašnjeg uređenja i galerije Šimun uz crkvu, izveo je arhitekta Ivan Prtenjak, dobitnik Aga Khan nagrade za arhitekturu.
