Constantine II od Škotske
Constantine, sin Áedov (srednjovjekovni gelski: Constantín mac Áeda; moderni gelski: Còiseam mac Aoidh, navođen u većini modernih popisa kraljeva koa Constantine II; prije 879–952) bio je rani kralj Škotske, koja je u njegovo vrijeme bila poznata pod gelskim imenom Alba. Izraz Kraljevina Alba, koja se pod tim imenom prvi put javlja za Constantinova života, bila je smještena na sjever Britanije. Jezgro su joj bile zemlje oko rijeke Tay. Južna granica je bila rijeka Forth, sjeverna fjord Moray Firth a možda Caithness, dok zapadne granice nisu poznate. Constantineov djed Kenneth I od Škotske (Cináed mac Ailpín, u. 858) bio je prvi član porodice koji se spominje kao kralj, ali kralj Pikta. Ova promjena titule, od kralja Pikta do kralja Albe se smatra dijelom transformacije nekadašnje piktske u srednjovjekovnu škotsku državu, koja se dogodila upravo za vrijeme Constantineove vladavine.
Constantine II | |
---|---|
kralj Albe
| |
Vladavina | 900–943 |
Prethodnik | Donald II |
Nasljednik | Malcolm I |
Potomstvo | Indulf, kralj Albe Cellach jedna ili više kćeri |
Kuća | Alpin |
Otac | Áed, kralj Pikta |
Rođen/a | prije 879 |
Umro/la | 952 St Andrews |
Njegovu vladavinu, kao i vladavinu njegovih predaka, obilježili su napadi Vikinga, odnosno vikinških vladara na Britanskom Otočju, posebno klana Uí Ímair ("unuci Ímara" ili Ivara Beskosnog). Za vrijeme Constantineova vladavine su južna kraljevstva Wessex i Mercija, kasnije Kraljevina Engleska, proširile svoju vlast na sjever, odnosno kraljevinu Northumbrija. Constantine je na početku bio saveznik južnih kraljevstava protiv Vikinga, ali se s vremenom sukobio. Kralj Æthelstan je uspio od Constantinea učiniti vazala 927. i 934. godine, ali su potom došli u sukob kada je Constantine, u savezu sa strathclydeskim Britima i vikinškim kraljem Dublina, napao Æthelstanovo kraljevstvo 937. godine te bio poražen u velikoj bitci kod Brunaburha. Godine 943. je Constantine abdicirao te se povukao u samostan Céli Dé (Culdee) u St Andrewsu gdje je umro 952. Naslijedio ga je prethodnikov sin Malcolm I (Máel Coluim mac Domnaill).
Constantineova vladavina od 43 godina, koju je po dužini u historiji Škotske nadmašila samo ona kralja Williama Lava prije Unije kruna 1603. godine, je po mišljenju mnogih bila ključni faktor u gelicizaciji Pikta, kao i zaštitništvo nad irskim samostanskim reformatorima iz Céli Déa. Za vrijeme njegove vladavine riječi "Škoti" i "Škotska" (staroengleski: Scottas, Scotland) su se prvi put koristili za današnju Škotsku. Iz njegovog doba potiču dokazi u crkvenim i administrativnim institucijama koje će postojati sve do Davidijanske revolucije.
Izvori
urediLiteratura
uredi- Chronicon Scotorum, CELT: Corpus of Electronic Texts, 2003, pristupljeno 2007-10-29
- „Constantine 2 (Male)”, Prosopography of Anglo-Saxon England, arhivirano iz originala na datum 2011-07-28, pristupljeno 2011-12-13
- Anderson, Alan Orr (1922), Early Sources of Scottish History A.D. 500 to 1286, I (1990 revised & corrected izd.), Stamford: Paul Watkins, ISBN 1-871615-03-8
- Anderson, Alan Orr (1908), Scottish Annals from English Chroniclers A.D. 500 to 1286, London: D. Nutt
- Anderson, M. O. (1980), Kings and Kingship in Early Scotland (2nd izd.), Edinburgh: Scottish Academic Press, ISBN 0-7011-1604-8
- Bannerman, John (1999), „The Scottish Takeover of Pictland and the relics of Columba”, Broun, Dauvit; Clancy, Thomas Owen, Spes Scotorum: Hope of Scots. Saint Columba, Iona and Scotland, Edinburgh: T. & T. Clark, pp. 71–94, ISBN 0-567-08682-8
- Blair, Peter Hunter (1995), An introduction to Anglo-Saxon England, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 0-521-29129-0
- Broun, Dauvit (2004), „Constantine II (Causantín mac Áeda) (d. 952)”, Oxford Dictionary of National Biography, pristupljeno 2007-12-05
- Broun, Dauvit (1999), „Dunkeld and the origins of Scottish Identity”, Broun, Dauvit; Clancy, Thomas Owen, Spes Scotorum: Hope of Scots. Saint Columba, Iona and Scotland, Edinburgh: T. & T. Clark, pp. 96–111, ISBN 0-567-08682-8
- Broun, Dauvit (1999), The Irish Identity of the Kingdom of the Scots in the Twelfth and Thirteenth Centuries, Woodbridge: Boydell Press, ISBN 0-85115-375-5
- Broun, Dauvit; Clancy, Thomas Owen (1999), Spes Scotorum: Hope of Scots. Saint Columba, Iona and Scotland, Edinburgh: T. & T. Clark, ISBN 0-567-08682-8
- Crawford, Barbara (1987), Scandinavian Scotland, Leicester: Leicester University Press, ISBN 0-7185-1282-0
- Driscoll, Stephen (2002), Alba: The Gaelic Kingdom of Scotland AD 800–1124, The Making of Scotland, Edinburgh: Birlinn, ISBN 1-84158-145-3
- Dumville, David (2000), „The Chronicle of the Kings of Alba”, Taylor, Simon, Kings, clerics and chronicles in Scotland 500–1297, Dublin: Four Courts Press, pp. 73–86, ISBN 1-85182-516-9
- Duncan, A. A. M. (2002), The Kingship of the Scots 842–1292: Succession and Independence, Edinburgh: Edinburgh University Press, ISBN 0-7486-1626-8
- Foster, Sally M. (2004), Picts, Gaels and Scots: Early Historic Scotland (2nd izd.), London: Batsford, ISBN 0-7134-8874-3
- Hart, Cyril (2004), „Ragnall (d. 920/21)”, Oxford Dictionary of National Biography, pristupljeno 2007-10-25
- Hart, Cyril (2004), „Sihtric Cáech (d. 927)”, Oxford Dictionary of National Biography, pristupljeno 2007-10-25
- Herbert, Máire (2000), „Ri Éirenn, Ri Alban: kingship and identity in the ninth and tenth centuries”, Taylor, Simon (PDF), Kings, clerics and chronicles in Scotland 500–1297, Dublin: Four Courts Press, pp. 62–72, ISBN 1-85182-516-9
- Higham, N. J. (1993), The Kingdom of Northumbria AD 350–1100, Stroud: Sutton, ISBN 0-86299-730-5
- Keynes, Simon (1999), „Rulers of the English”, Lapidge, Michael, The Blackwell Encyclopedia of Anglo-Saxon England, Oxford: Blackwell, pp. 500–516, ISBN 0-631-22492-0
- Lapidge, Michael, ur. (1999), The Blackwell Encyclopedia of Anglo-Saxon England, Oxford: Blackwell, pp. 500–516, ISBN 0-631-22492-0
- Hudson, Benjamin T. (2004), „Óláf Guthfrithson (d. 941)”, Oxford Dictionary of National Biography, pristupljeno 2007-10-25
- MacQuarrie, Alan (1997), The Saints of Scotland: Essays in Scottish Church History AD 450–1093, Edinburgh: John Donald, ISBN 0-85976-446-X
- Miller, Sean (1999), „Æthelstan”, Lapidge, Michael, The Blackwell Encyclopedia of Anglo-Saxon England, Oxford: Blackwell, pp. 16–17, ISBN 0-631-22492-0
- Murphy, Dennis, ur. (1896), The Annals of Clonmacnoise, being annals of Ireland from the earliest period to A.D. 1408, Dublin: Royal Society of Antiquaries of Ireland, pristupljeno 2007-12-01
- Ó Corráin, Donnchadh (1998), „The Vikings in Scotland and Ireland in the Ninth Century” (PDF), Peritia 12: 296–339, pristupljeno 2007-12-01
- Radner, Joan N., ur. (1975), Fragmentary Annals of Ireland, CELT: Corpus of Electronic Texts, pristupljeno 2007-02-10
- Sawyer, Peter; Sawyer, Birgit (1993), Medieval Scandinavia: From Conversion to Reformation circa 800–1500, Minneapolis: University of Minnesota Press, ISBN 0-8166-1739-2
- Scragg, Donald (1999), „Battle of Brunanburh”, Lapidge, Michael, The Blackwell Encyclopedia of Anglo-Saxon England, Oxford: Blackwell, pp. 54–55, ISBN 0-631-22492-0
- Smyth, Alfred P. (1984), Warlords and Holy Men: Scotland AD 80–1000, Edinburgh: Edinburgh University Press, ISBN 0-7486-0100-7
- Stenton, Frank M. (1971), Anglo-Saxon England (3rd izd.), Oxford: Oxford University Press, ISBN 0-19-280139-2
- Swanton, Michael (1996), The Anglo-Saxon Chronicle, New York: Routledge, ISBN 0-415-92129-5
- Taylor, Simon, ur. (2000), Kings, clerics and chronicles in Scotland 500–1297, Dublin: Four Courts Press, ISBN 1-85182-516-9
- Woolf, Alex (2007), From Pictland to Alba, 789–1070, The New Edinburgh History of Scotland, Edinburgh: Edinburgh University Press, ISBN 0-7486-1234-5
Constantine II od Škotske Rođen/a: prije 879 Umro/la: 952
| ||
Kraljevske titule | ||
---|---|---|
Prethodi: Donald II |
kralj Albe 900–943 |
Slijedi: Malcolm I |