Claude Lévi-Strauss
Ovaj članak zahtijeva sređivanje kako bi ispunio Wikipedijine standarde kvaliteta. Pomozite u njegovom poboljšanju tako što ćete ga urediti. |
Klod Levi-Stros (fr. Claude Lévi-Strauss; Brisel, 28. novembar 1908 — Pariz, 30. oktobar 2009) je bio francuski antropolog i filozof, zagovarač strukturalističkog pristupa socijalnoj antropologiji.
| Klod Levi-Stros | |
|---|---|
 | |
| Biografske informacije | |
| Rođenje | 28. novembar 1908. Brisel |
| Smrt | 30. oktobar 2009. Pariz |
Levi-Stros je proširio polje antropologije, uveo je nove koncepte proučavanja kulturnih obrazaca, ponašanja, mišljenja, posebno mitova u primitivnim i modernim društvima. Po struci je bio etnolog, a sebe je smatrao antroplogom, odnosno socijalnim antropologom. Polazio je od pretpostavke da su mnogi kulturni obrasci — kao oni koji se mogu naći u mitovima i jeziku zapravo ukorenjeni u bazičnim strukturama svesti.
Levi-Stros tvrdi, da se u različitim kulturama, lingvističkim šemama i mitovima i legendama, naziru imenitelji koji su zajednički celoj ljudskoj vrsti.
Studirao je filozofiju i pravo na Sorboni.
Klod Levi-Stros rođen je u Briselu, Belgija, 1908. godine, ali je odrastao u Parizu. Njegov otac je bio slikar. Studirao je na Pariskom univezitetu pravo i filozifiju; tačnije diplomirao je prava ali je odbranio profesuru iz filozofije. Njegova lektira obuhvata dela „velikana francuske sociološke škole“ - verovatno Sen Simona, Konta, Dirkema, Mosa. Takođe se strasno zanimao za geologiju, proučavao je isto tako, prvo psihoanalizu, a potom marksizam.
U periodu od 1934-1937. radio je kao profesor sociologije na Univezitetu u Sao Paolu. U nekoliko kratkih navrata putovao je u unutrašnjost Brazila, gde se bavio etnografskim istraživanjima; proučavajući prvo Mbaja (ili Guaycurü) a zatim i Bororo Indijance među kojima je i živeo neko vreme.
Godine 1936. napisao je prvi napis iz antropologije; članak na 45 stranica posvećen društvenoj organizaciji Bororo Indijanaca.
Pošto je dao ostavku na službu na Univerzitetu u Sao Paolu (u preiodu od 1938 do 1939), dobio je novčanu pomoć francuske vlade za organizovanje jedne veće eksepdicije u centralni Brazil. U početku su sa Levi-Strosom sarađivala dva naučnika koji su se bavili drugim vrstama istraživanja. Grupa je napustila svoju bazu u Kuiabi juna 1938. i do kraja te godine stigla do mesta gde se sastaju reke Madera i Mekido. Sve što je Levi- Stros napisao o Nambikvara i Tupi-Kavahib Indijancima vreovatno se zaniva na ovom iskustvu.
Preko Martinika i Portorika 1941. otputovaće za Njujork, gde će raditi kao nastavnik na Novoj školi za društvena istraživanja. Ovo mesto za njega su otvorili Robert Loui, E. Metro i Maks Askoli. U SAD je upoznao lingvistu strukturalistu Romana Jakobsona. Njihova saradnja dovela je do formiranja posebnog teorijsko-metodološkog pravca u antropologiji koji je nazvan strukturalizam. Levi-Stros se u Francusku vratio 1947. Od 1959. do odlaska u penziju 1982. predavao je na College de France, nakon čega je nastavio da se bavi aktivnim naučnim i intelektualnim radom. Bio je član Francuske akademije, na poziciji 29, u periodu 1973-2009. Bio je, takođe, član Američke akademije za umetnost i nauku, Američkog filozofskog društva i Kraljevskog antropološkog instituta.
Klod Levi-Stros je dobitnik mnogih nagrada i priznanja, na primer, postao je član Francuske akademije nauka (to je najveće priznanje u Francuskoj), član je Svetke akademije nauke i umetnosti, uključujući Američku akademiju za umetnost i književnost. Takođe je dobio priznanje Meister-Eckhart-Prize iz oblasti filozofije. Dobio je nekoliko doktorata sa Oksford-a, Harvard-a, i Kolumbia Univerziteta. Godine 2008. postao je prvi član Francuske akademije koji je napunio 100 godina. U predgovoru za Nolitovo izdanje «Divlje misli» 1978. filozof Rudi Supek je pisao kako su ideje Klod Levi-Strosa imale izvesnog odjeka i u političkim krugovima: odranije poznat po svojim antifašističkim prilozima i po publikacijama UNESKO-a, Stros je oštro prekinuo s jednom tvrdo usađenom, a i «naučno» fundiranom predrasudom o bitnoj razlici između «primitivnog mentaliteta», koji je obeležje jednog velikog dela čovečanstva koje obitava u širokim prostranstvima Afrike, Australije, Južne Amerike, ili Azije - i «civilizovanog mentaliteta», koji je privilegija nas Evropejaca i drugih civilizovanih naroda». Supek je tada konstatovao da je ta predrasuda ranije služila za opravdanje kolonijalizma, a da nova teza o jedinstvenosti ljudske misli od preistorije do danas baca ovakva shvatanja u nepovrat. Supek podvlači jednu Strosovu rečenicu: «Žalostilo nas to ili radovalo, još ima oblasti gde su divlja misao, kao i divlje vrste, relativno zaštićene: takav je slučaj sa umetnošću, kojoj naša civilizacija daje status nacionalnog parka, sa svim prednostima i nedostacima koji idu uz jednu takvu veštačku formulu; a to je naročito slučaj sa još neispitanim sektorima društvenog života u kojima zbog ravnodušnosti ili nemoći, a najčešće iz razloga koje još nismo otkrili, divlja misao i dalje cveta».
Važniji radovi uredi
- 1949. Elementarne strukture srodstva;
- 1958. Strukturalna Antropologija;
- 1960. Mit o Azdivalu;
- 1962. Totemizam danas i Divlja misao;
- 1964-1967. Mitologika I-IV.
Reference uredi
Literatura uredi
- Alan Barnard and Jonathan Spencer, Encyclopedia of Social and Cultural Anthropology, London & New York, 2002.
- Edmund Lič, Klod Levi-Stros, Beograd, 1972.