Jesen Čejena
Cheyenne Autumn (sh. Jesen Čejena) je američki vestern film snimljen 1964. godine u režiji Johna Forda, poznat kao posljednji vestern, odnosno pretposljednje ostvarenje u filmografiji Johna Forda.
Cheyenne Autumn | |
---|---|
Režija | John Ford |
Producent | John Ford Bernard Smith |
Scenario | James R. Webb sinopsis: Mari Sandoz |
Predložak | The Last Frontier; autor: Howard Fast |
Uloge | Richard Widmark Carroll Baker James Stewart Dolores del Río Edward G. Robinson Karl Malden |
Muzika | Alex North |
Fotografija | William H. Clothier |
Montaža | Otho Lovering |
Distribucija | Warner Bros. |
Datum(i) premijere | 3. 10. 1964
|
Trajanje | 154 min. |
Jezik | engleski |
Bruto prihod | 3,500.000 $ (SAD i Kanada)[1] |
Predstavlja adaptaciju romana The Last Frontier Howarda Fasta, koji se, pak, temeljio na istinitim događajima. Radnja započinje u jesen 1879. godine kada čejenske poglavice Mali Vuk i Tupi Nož (koje tumače Ricardo Montalban i Gilbert Roland), suočeni sa glađu i bolešću u rezervatu u Oklahomi kojim im je dodijelila američka vlada, organiziraju veliki bijeg, nastojeći da se vrate u svoju tradicionalnu postojbinu na sjeveru. Protagonist, čiji lik tumači Richard Widmark, je oficir američke vojske koji sudjeluje u njihovom hvatanju, iako duboko u sebi sa njima suosjeća i razumije njihove postupke.
Cheyenne Autumn je Ford planirao snimati još krajem 1950-ih, nastojeći njime odati počast indijanskim plemenima čiji su mu pripadnicima pomagali tokom karijere, odnosno napraviti vestern film koji bi, za razliku od dotadašnjih hollywoodskih ostvarenja, zbivanja iz doba Divljeg Zapada prikazivali iz indijanske perspektive. Originalno je zamislio da protagonisti budu Mali Oblak i Tupi Nož, a njih su, u nedostatku indijanskih glumaca, trebali tumačiti Anthony Quinn i Richard Boone, koji su bili djelomično indijanskog porijekla. Međutim, pod pritiskom studija Ford je bio prisiljen kao protagonista ubaciti bijelca, kao i nadodati niz dodatnih scena i likova. Sa druge strane, Ford je kao lokacije ponovno koristio Dolinu spomenika, te veliki broj pripadnika naroda Navajo koji su glumili Čejene. Kasnije se ispostavilo ne samo da je "čejenski jezik" koji koriste indijanski likovi u stvari navajo jezik, nego da su Navajo glumci koristili priliku za "kreativne" dijaloge u koje su "prokrijumčarili" vulgarne psovke, a koje su ostale neprimijećene kako od članova ekipe, tako i od hollywoodskih cenzora. Iako je Ford iz završne verzije uspio izbaciti neke scene - poput segmenta u kome Wayatta Earpa tumači James Stewart - sa 158 minuta trajanja predstavlja najduži film u njegovoj filmografiji.
Cheyenne Autumn je podijelio kritiku, pa su ga neki tako hvalili kao autorovo ispravljanje nepravdi prema Indijancima, dok su mu drugi zamjerali nedostatak čvrste narativne strukture.
Uloge
uredi- Richard Widmark ... Kapetan Thomas Archer
- Carroll Baker ... Deborah Wright
- James Stewart ... Wyatt Earp
- Edward G. Robinson ... Carl Schurz
- Karl Malden ... Kapetan Oscar Wessels
- Sal Mineo ... Red Shirt
- Dolores del Río ... Španjolka
- Ricardo Montalban ... Little Wolf
- Gilbert Roland ... Dull Knife
- Arthur Kennedy ... Doc Holliday
- Patrick Wayne ... Potporučnik Scott
- Elizabeth Allen ... Guinevere Plantagenet
- John Carradine ... Major Jeff Blair
- Victor Jory ... Tall Tree
- Mike Mazurki ... Narednik Stanislaus Wichowsky
- George O'Brien ... Major Braden
- Sean McClory ... Dr. O'Carberry
- Judson Pratt ... Gradonačelnik Dog Kelly
- Ken Curtis ... Joe
- Shug Fisher ... Skinny
Izvori
uredi- ↑ Približne procjene. V. "Big Rental Pictures of 1965", Variety, 5 January 1966 p 6