Carski kult (drevni Rim)
Carski kult drevnog Rima je naziv za štovanje rimskih careva, kao i nekih članova njihovih porodica, kao božanstava, odnosno shvaćanje da je u njima utjelovljen božanski autoritet rimske države. Carski kult je djelovao kao ujedinjavajuća veza koja ukida nacionalne razlike.[1] Ustanovljen je u Rimu na samom početku Principata, neposredno nakon smrti prvog cara Augusta, te se s vremenom proširio širom Carstva po provincijama gdje je često dobivao regionalne značajke.
Augustov principat je rimski republikanski režim u političkom smislu transformirao u de facto monarhiju, iako su se u formalnom smislu nastojale očuvati dotadašnje tradicije. Na čelu države je tako stajala jedna osoba u obliku princepsa čiji je zadatak bio balansirati interese rimske vojske, Senata i naroda, odnosno čuvati mir, bezbjednost i prosperitet širom etnički i kulturno raznovrsnog imperija. Proglašavanje princepsa božanstvom, odnosno formalna ponuda da ga se proglasi božanstvom je za svrhu imala priznati njegovu službu i vladavinu kao božanski potvrđene i u skladu sa drevnim rimskim ustavom; princeps je zauzvrat morao nastaviti pobožno slijediti drevne rimske vrline. Carevi su se božanstvima ispočetka proglašavali posthumno, odnosno posebnim aktom Senata.
Početkom naše ere Rimsko carstvo je sve više bilo odano kultu cara, koji je tijesno povezan sa monoteizmom, vjerovanjem u jednog pravednog oca.[1] Carski kult se smatrao integralnim dijelom tradicionalne rimske religije, i njegovo neprakticiranje se smatralo napadom na samu rimsku državu, odnosno veleizdajom. S druge strane, carski kult nije bio isključiv, odnosno Carstvo je sebi u pravilu dozvoljavalo religijski pluralizam, odnosno svaka provincija ili grad je uz cara mogla štovati i lokalna i regionalna božanstva.
Carski kult je, pak, postao predmetom napada od strane ranog kršćanstva koje ga je smatralo oličenjem poganske idolatrije, izopačenosti i tiranije. Zbog toga su ih Rimljani smatrali opasnim radikalima, a njihovo učenje tumačili kao bezbožništvo. From tumači da su u dubljem psihološkom smislu Rimljani bili u pravu kad su proglašavali kršćanstvo ateizmom, jer je njihova vjera u čovjeka patnika uzvišenog do Boga bila fantazija potlačenih koja je željela da istisne vladajuće snage — boga, cara i oca — i sebe stavi na njihova mjesta.[1]
Nakon što je Konstantin ozakonio kršćanstvo, carski kult je počeo slabiti, usprkos pokušaja nekoliko careva da ga obnove. Konačno je napušten nakon što je Teodozije I kršćanstvo proglasio državnom vjerom Carstva.
Povezano uredi
Izvori uredi
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Erich Fromm, Dogma o Kristu (scribd)
