Brankovina

Brankovina
Brankovina;
Osnovni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Kolubarski
Grad	Valjevo
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	520
Geografija
Koordinate	44°21′26″N 19°53′05″E / 44.357333°N 19.884666°E
Nadmorska visina	266 m
	Brankovina Brankovina (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod	14201
Pozivni broj	014
Registarska oznaka	VA

Koordinate: 44° 21′ 26" SGŠ, 19° 53′ 05" IGD Brankovina je naseljeno mesto grada Valjeva u Kolubarskom okrugu severno od Valjeva oko 12 km. Nadmorska visina je 267 m. Prema popisu iz 2011. bilo je 520 stanovnika.

U okviru mesta Brankovina postoje i dve kulturno - istorijske celine koje čine znamenito mesto Brankovina. Crkva Svetih Arhanđela, koja je završena 1830. godine, zadužbina je Prote Mateje Nenadovića. Dobro je očuvana, a pri crkvi se čuva dragocena crkvena riznica u vidu svojevrsne muzejske zbirke. Nju čine crkvene predmeti, bogoslužbene knjige i istorijski dokumenti iz 18. i 19. veka.

U neposrednoj blizini crkve je grupa nadgrobnih spomenika iz 19. veka, njih oko dvadesetak. Ovde su sahranjeni brojni članovi porodice Nenadović, ali i viđenije ličnosti nekih drugih porodica iz Brankovine.

Retki primerci narodnog graditeljstva, sobrašice, kojih ima 5 sačuvani su takođe u porti crkve. Potiču iz 19. veka, građene su u blizini crkava ili manastira. Služile su za okupljanje naroda u vreme svetkovina, sabora, crkvenih praznika. Jednostavnog su oblika, pravougaone osnove, sa niskim, kamenom ozidanim temeljom i četvorovodnim krovom. Nekada su bile pokrivene šindrom, a danas biber crepom.

U školskom dvorištu, drugom delu kulturno - istorijskog kompleksa, koje razdvaja Školski potok, nalazi se još jedan spomenik narodnog neimarstva, vajat Nenadovića. U njemu je 1826. godine rođen književnik Ljuba Nenadović. Prva državna škola sazidana je 1836. godine u Brankovini. To je masivna prizemna građevina pravougaone osnove. U skladu sa narodnom graditeljskom tradicijom i izgleda kao nešto veća seoska kuća. Njen unutrašnji raspored je prilagođen školskoj nameni. Ova stara škola se naziva „Protina“. Danas je u ovoj zgradi postavljena muzejska izložba posvećena razvoju školstva i prosvete u to vreme. Posebno je zanimljiv rekonstruisani enterijer jedne učionice s kraja 19. veka. Nova školska zgrada je podignuta 1894. godine. U njoj je učila pesnikinja Desanka Maksimović, a njen otac je bio učitelj u toj školi. „Desankina škola“ je obnovljena 1985. godine.

U novouređenom prostoru nalazi se stalna izložbena postavka o životnom i književnom putu pesnikinje, sala za programe i biblioteka. Iza ove škole nalazi se pomoćna zgrada, verovatno podignuta sredinom 19. veka, tekođe vredan primerak narodnog neimarstva. Služila je kao školska pisarnica.

U Brankovini je poznata pesnikinja Desanka Maksimović provela detinjstvo, a u crkvenoj porti, nešto dalje od same crkve nalazi se i njen grob.

U blizini sela se nalazi i Spomenik na Brankovinskom visu, piramidalnog oblika, visine 4,55 metara, kao obeležje mesta odakle je 28. februara 1804. godine narod valjevskog kraja, pod vođstvom prote Mateje i Jakova Nenadovića započeo borbu protiv turskog zavojevača. Spomenik je podignut na 150-ogodišnjicu podizanja ustanka.^[1]

Brakovina - Kulturno-istorijski kompleks
Brakovina - Kulturno-istorijski kompleks
Brakovina - Kulturno-istorijski kompleks
Brakovina - Kulturno-istorijski kompleks
Brakovina - Kulturno-istorijski kompleks
Brakovina - Kulturno-istorijski kompleks
Brakovina - Kulturno-istorijski kompleks
Brakovina - Kulturno-istorijski kompleks
Brakovina - Kulturno-istorijski kompleks
Brakovina - Kulturno-istorijski kompleks

Demografija

U naselju Brankovina živi 448 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,5 godina (39,5 kod muškaraca i 41,6 kod žena). U naselju ima 160 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,58.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija

Godina	Stanovnika




1948.	862	^[2]
1953.	919
1961.	982
1971.	866
1981.	781
1991.	529	528
2002.	588	573

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi	550	95.98%
Crnogorci	8	1.39%
Romi	6	1.04%
Ukrajinci	1	0.17%
nepoznato	8	1.39%

Stanovništvo prema polu i starosti ^[3]


	m	ž
?	9	7
80+	5	5
75-79	7	19
70-74	18	23
65-69	15	19
60-64	12	20
55-59	23	12
50-54	12	5
45-49	22	20
40-44	28	22
35-39	22	12
30-34	11	24
25-29	14	7
20-24	23	15
15-19	23	19
10-14	25	22
5-9	10	16
0-4	11	16
prosek	39.5	41.6

Domaćinstva

**Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	161	179	215	210	204	146	160

**Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosečan broj članova
Broj domaćinstava	32	32	20	22	21	20	8	1	2	2	3.58

Domaćinstva

**Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	244	72	146	12	11	3	229

**Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosečan broj članova
Broj domaćinstava	28	149	39	10	3

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	159	112	-	-	16	-	9	7	-	3
Ženski	88	63	-	-	3	-	-	9	1	1
Oba	247	175	-	-	19	-	9	16	1	4
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	-	-	2	5	1	2	-	-	2
Ženski	-	2	1	4	4	-	-	-	-
Oba	-	2	3	9	5	2	-	-	2

Reference

↑ „Spomenik na Brankovinskom visu”. vaza.co.rs. Zavod za zaštitu spomenika kulture Valjevo. Pristupljeno 2. 11. 2013.
↑ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
↑ Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7

Spoljašnje veze

Portal Srbija

[1] „Spomenik na Brankovinskom visu”. vaza.co.rs. Zavod za zaštitu spomenika kulture Valjevo. Pristupljeno 2. 11. 2013.

[2] Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9

[3] Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7

[1]

[2]

[3]