Bošnjace

Bošnjace je najveće seosko naselje u Srbiji u opštini Lebane koja se nalazi u Jablaničkom okrugu.

Bošnjace
Osnovni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Jablanički
Opština	Lebane
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	1629
Gustina stanovništva	107 st./km²
Geografija
Koordinate
Nadmorska visina	257 m
Površina	15.16 km²
Bošnjace Bošnjace (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod	16232
Pozivni broj	016
Registarska oznaka	LB

Prema popisu iz 2002. g bilo je 475 domaćinstva sa 1687 stanovnika. Atar sela obuhvata prostor od 1516 ha i to je ujedno najprostraniji atar od svih atara u oblasti.

Geografski položaj

Bošnjace je udaljeno 10 km od Lebana i 15 km od Leskovca, svojevrstan je kulturni, administrativni i sportski centar okolnih 8 sela.

Centar sela je na nadmorskoj visini od 257 m, a najviši vrh u ataru sela („bošnjačko brdo“) na 349 m.

U topografskom pogledu selo je locirano na levoj obali reke Jablanice prostirući se sa obe strane puta Leskovac-Lebane sa centrom na ušću potoka u reku Jablanicu. Selo je zbijenog tipa sa karakteristikama klasičnog drumskog naselja.

Udaljenost od većih gradova

• Lebane 10 km,
• Leskovac 12 km,
• Niš 55 km,
• Vranje 80 km.

Istorija

Osnovu imena ovog sela čini reč Bošnjak, a po legendi negde za vreme Turaka doselile su se četiri porodice iz Bosne i nastanile na zemljištu preko puta bošnjačke crkve. Bila su to četiri brata. Njihovim naseljavanjem na lokalitetu koje sada nosi ime Staro selo, stvoreno je selo koje se prozvalo Bošnjace, a po nekima Bošnjak.

Iz turskog deftera iz 1516. godine, koji je objavila Radmila Tričković u tomu XI „Leskovačkog zbornika“, vidi se da se selo Bošnjak beleži u dva maha: najpre kao zijametsko selo kruševačkog sandžaka pod imenom Šušelj-Bošnjak, a potom kao timariotsko selo u mahali Dubočici pod imenom Bošnjak.

Dugu istoriju Bošnjaca potvrđuju srednjovekovni ostaci nađeni u njegovom ataru na mestu zvanom „Selište“, kao i otkriveni ostaci manastira Vojlovice u prostoru koje zahvata selo Veliko Vojlovce, čiji su, inače, kaluđeri izbegli ispred Turaka i kod Pančeva osnovali istoimeni manastir. Po nekim kazivanjima neko vreme po zaseljavanju, u starom selu Bošnjacu, nastala je „mreška“- pomor ljudi. Na savet neke vračare, stanovnici prvobitnog Bošnjaca su napustili svoje naselje i nastanili se na obali reke Jablanice i potoka koji se u selu Bošnjacu uliva u Jablanicu. Na tom prostoru zaseljeno Bošnjace, tokom vremena izraslo je u jedno od najvećih seoskih naselja Donje Jablanice. Prema ovome selo Bošnjace nije naseljeno posle dolaska Turaka, već pre njih, kao i mnoga druga sela u Leskovačkoj kotlini. U pogledu vremena nastanka sela, gore navedena legenda nije pouzdana. Verovatnije je da su selo naselili doseljenici iz Bosne, možda rudari dovedeni od kralja Milutina. Lokalitet Kopaci u ataru sela ukazuje na mogućnost vađenja rude. Kako je u Srbiji dolazio veliki broj rudara – Sasa (Sasini) iz Bosne, ova pretpostavka može biti veoma blizu istorijskim činjenicama. Utoliko pre što se Donja Jablanica graniči sa Pustom Rekom i Gornjom Jablanicom koje su zone bile u srpskoj srednjovekovnoj državi obeležene kao rudarske. Na oko 30 km na zapadu od Bošnjaca leži Rudna planina, zatim Slišanski andezitski basen i najzad Radan koji je toponim vrlo moguće postao od Rudana (Rudne planine).

Kao opštinsko mesto leskovačke nahije na području „Uprave oslobođenih predela“ 1877/78. godine selo je imalo svog predsednika suda, 2 člana suda i 11 odbornika i predstavljalo je upravni prosvetni centar.

U crkvenoj porti je bila 1879. godine smeštena i sreska kancelarija jablaničkog sreza.

Jedna zanimljiva priča govori o vremenu posle reforme turskog carstva i ukidanja spahijskog sistema, razvlašćene spahije i osioni Arbanasi iz Gornje Jablanice, nasrtali su na selo Bošnjace u nameri da ga počitluče (stave pod svoju „zaštitu“). Bošnjačani su se potčinjavanju usprotivili, ali da bi sačuvali svoju slobodu, to jest status srpskog slobodnog sela, morali su da idu u Carigrad i da od Porte traže potvrdu da su slobodno selo i da ih niko ne može podvlastiti. U toj delegaciji bio je neko iz roda Stambolci, koji se u Carigradu istakao svojom hrabrošću i aktivnošću. Delegacija je uspela da dobije potvrdu turske vlade da je selo Bošnjace slobodno selo i da ga na silu niko ne može podvlastiti. Po povratku kući, ovaj rod iz Bošnjaca dobio je naziv Stambolci (stambolisci) kako se i danas zovu. Selo je do kraja turske vlasti ostalo slobodno, a po svršetku rata nije plaćalo agrarni dug.

Društvo

U selu deluje Lovačko udruženje „Bošnjace“, koje broji 150 članova, uglavnom meštana okolnih 8 sela, organizovanih u 5 sekcija. Udruženje koristi lovište „Bošnjačko brdo“, sa lovnom osnovom na 10 godina (do 2017. godine).

Fudbalski Klub Jedinstvo osnovan 1964. godine jedan od dva kluba u opštini Lebane koji se u sezoni 2008/09 takmiči u Niškoj zoni. Takmičenje u ovom rangu je ujedno i najveći uspeh kluba u svojoj istoriji.

Osnovna Škola „Radoje Domanović“ kao najstarija škola u Jablaničkom okrugu, ima 4 isturena odelanja i broji oko 600 učenika. Ovo je moderna i savremana škola opremljena kabinetima i nastavnim sredstvima novije generacije.

Crkva „Sveta Petka“ po nekim podacima podignuta u XIV veku, mada uzimajući u obzir dimenzije i arhitekturu veruje se da potiče iz XVI veka. Više puta paljena i obnavljana, tokom svog postojanja obeležila značajne istorijske događaje ovog kraja.

Demografija

U naselju Bošnjace živi 1296 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,6 godina (40,1 kod muškaraca i 41,0 kod žena). U naselju ima 457 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,56.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 1517 1953. 1601 1961. 1691 1971. 1769 1981. 1819 1991. 1853 1833 2002. 1687 1629

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi			1524	93.55%
Romi			87	5.34%
Nemci			2	0.12%
Crnogorci			1	0.06%
Hrvati			1	0.06%
Rumuni			1	0.06%
Makedonci			1	0.06%
Bugari			1	0.06%
nepoznato			3	0.18%

Stanovništvo prema polu i starosti

	m			ž
?	7			6
80+	9			24
75-79	28			27
70-74	38			51
65-69	48			64
60-64	56			45
55-59	47			38
50-54	68			49
45-49	66			65
40-44	61			51
35-39	62			58
30-34	36			49
25-29	40			43
20-24	52			58
15-19	56			53
10-14	58			46
5-9	41			50
0-4	40			39
prosek	40.1			41.0

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 237 270 333 374 420 434 457

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 40 124 71 83 66 51 17 4 1 - 3.56

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 674 128 484 52 9 1 681

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 79 490 91 18 3

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	370	196	-	-	39	1	15	46	3	8
Ženski	230	129	-	-	35	-	2	20	1	3
Oba	600	325	-	-	74	1	17	66	4	11
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	3	1	10	8	7	9	-	-	24
Ženski	1	-	3	10	13	-	-	-	13
Oba	4	1	13	18	20	9	-	-	37

Spoljašnje veze

• Bošnjace — Zvanična prezentacija
• - Udruženje lovaca „Bošnjace“
• - Fudbalski Klub „Jedinstvo" Arhivirano 2009-03-24 na Wayback Machine-u
• - Osnovna Škola „Radoje Domanović"
• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Satelitska mapa (Wikimapia)
• Gugl satelitska mapa (Maplandia)
• Plan naselja na mapi (Mapquest)