Bitka kod Grunwalda
Ne poistovećivati sa Bitka kod Tannenberga.
Bitka kod Grunwalda (poljski: Bitwa pod Grunwaldem, njemački: Schlacht bei Tannenberg, litvanski: Žalgirio mūšis) bila je bitka koja se dogodila 15. jul 1410. na polju između Grunwalda i Stębarka na sjeveroistoku Poljske (nekadašnja Istočna Pruska).[1]
| Bitka kod Grunwalda | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Segment Poljsko-litavski-teutonski rat | |||||||||
 Slika Jana Matejka | |||||||||
| |||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||
| Poljsko-litavska unija | Teutonski viteški red | ||||||||
| Komandanti i vođe | |||||||||
| Vladislav II. Jagelović-Jagelo Vitold |
Ulrich von Jungingen | ||||||||
| Snage | |||||||||
| 39,000 vojnika | 27,000 vojnika | ||||||||
| Žrtve i gubici | |||||||||
| 5,000 poginulih | 8,000 poginulih zarobljenih | ||||||||
Bitka je završila velikom pobjedom snaga Poljsko-litavske unije nad Teutonskim vitezovima.[1]
Ona je označila kraj širenja reda duž jugoistočne obale Baltičkog mora i početak kraja njegove moći.
Uz to je poraz Teutonskih vitezova od Poljsko-litavske unije - događaj koji je kasnije uklesan u rasne legende. Čin koji se doživljava kao tragični ili trijumfalni trenutak u epskoj borbi između Germana i Slavena. Na puno prozaičnijem nivou označio je pojavu Poljsko-litavske unije kao jedne od najmoćnijih evropskih država.[1]
Historija i karakteristike uredi
Teutonski viteški red orginalno osnovan za Križarske ratove po Svetoj zemlji, okrenuo se lakšem poslu i zavladao Pruskom. Iz nje su pokretali križarske kampanje protiv svojih paganskih susjeda, na kraju je došao red i na Veliku Kneževinu Litvaniju. Tadašnji litavski vladar Jagelo se 1386. obratio na kršćanstvo i oženio sa poljskom kraljicom Jadvigom. Kad je ona umrla postao je 1399. poljski kralj sa vladarskim naslovom Vladislav II. Jagelović.[1]
Teutonci su posumljali u iskrenost Jageloova obraćenja pa je 1409. Veliki majstor njihova reda Ulrich von Jungingen, objavio rat Poljsko-litavskoj uniji, podcijenivši snagu i jedinstvo novonastale unije.
U ljeto 1410. vojska predvođena kraljem Vladislavom Jagelovićem i litavskim velikim vojvodom Vitoldom kenula je prema teutonskoj prijestolnici Malborku.[1]
Teutonci su ih sačekali na polju kod Grunwalda. Iako brojčano slabiji Teutonski vitezovi su bili sigurni u snagu svojih discipliniranih oklopljenih konjanika. Vojske su u svom bojnom rasporedu stajale jedna nasuprot druge od ranog jutra, ali se do podneva nije desilo ništa, osim što su se vitezi kuhali u svojim oklopima. Teutonci su pokušavali pucanjem iz nepreciznih bombardi - isprovocirati poljsko-litavsku vojsku, ali im to nije uspjelo.[1]
Zbog tog je razljućeni Ulrich von Jungingen poslao mačeve Jagelu i Vitoldu sa uvredljivom porukom da će im možda zatrebati ako se ikad upuste u bitku.[1]
Na kraju su započele borbe, sa brzim početnim uspjehom Teutonskih vitezova. Sukobivši se sa desnim krilom litvanske konjice, teutonski konjanici su ih u jurišu pomeli sa bojnog polja. Vraćajući se iz potjere oni su se pridružili borbi protiv Poljaka na lijevom poljsko-litavskom krilu. Ponovno su Teutonci nadjačali, čak je u jednom trenutku i život kralja Jagela bio ugrožen, kad su ga opkolili teutonski vitezovi.[1]
U tom ključnom trenutku na bojište se vratio ostatak razbijene litavske konjice i obrušio na leđa Teutonskih vitezova. Veliki majstor je ubijen kopljem kroz grlo, dok su se njegovi vitezovi pokušavali povući do svog logora i tamo iza zaprežnih kola organizirati kakvu takvu odbranu. To im nije uspjelo i mnogi su pali posječeni, do sumraka je većina Teutonskih vitezova bila ili mrtva ili zarobljena.[1]
I pored svoje velike pobjede - poljsko-litavska vojska nije uspjela zauzeti Zamak u Malborku pa je sljedeće godine vladalo stanje relativnog mira. Teutonski viteški red nakon tog nikad više nije uspio povratili svoju dominantnu ulogu, pa je Poljsko-litavska unija postala regionalna sila Istočne Evrope.
Pobjeda se slavi u nacionalnim historijama Litve, Poljske i Belorusije. U vrijeme Sovjetskog Saveza ona se slavila i kao ruski trijumf, zbog sudjelovanja grupe vitezova iz Smolenska.[1]
Nakon pobjede njemačke carske vojske nad ruskom carskom vojskom na početku Prvog svjetskog rata, oni su je nazvali istim imenom-Bitka kod Tannenberga, kao znak neke osvete za poraz koji se dogodio prije pola milenija.[1]
Izvori uredi
Vanjske veze uredi
- Battle of Tannenberg (en)