Arta, Grčka
Arta (grčki: Άρτα) je grad u sjeverozapadnoj Grčka, sjedište prefekture Arta u periferiji Epir. Za antičkih vremena grad je bio poznat pod imenom Ambracia / Amvrakia (grčki:Αμβρακία).
Άρτα | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Grčka
|
| Periferija | Epir |
| Prefektura | Arta |
| Stanovništvo | 23863 (2001[1]) |
| Površina | 47.973 km² |
| Visina | 30 m |
| Koordinate | 39°25′N 20°59′E / 39.417°N 20.983°E |
| Poštanski broj | 471 00 |
| Pozivni broj | 26810 |
| Registarska oznaka | ΑΤ |
| Gradonačelnik | Panagiotis Ekonomidis |
| Službena stranica | www.arta.gr |
| Karta | |
  Arta | |
Arta je poznata i po svom Starom mostu preko rijeke Araktos, kao i po srednjovjekovnoj utvrdi iz 13. vijeka, koja spada u red najbolje očuvanih u cijeloj Grčkoj. Arta je grad prepun bizantskih historijskih građevina, ponajviše crkava, od kojih je najpoznatija Parigoritrija, izgrađena oko 1290. godine od strane despota Nikifora.
- Današnja Arta je sjedište Tehnološkog edukacijskog instituta Epira.
Historija uredi
Arta u doba antike uredi
Prvo naselje na tlu Arte, osnovali su doseljenici iz Korinta u 7. vijek pne., pod imenom Amvrakia (antičko ime Arte). 295. pne. Pir, epirski kralj Molosijanaca premjestio je sjedište svoje kraljevine u Ambrakiju, odakle je lakše mogao napadati na Rimljane. Pir je uspio izvojevati velike ali i vrlo skupe pobjede (uz puno žrtava) protiv Rimljana, zbog toga je njegovo ime ostalo trajno zapamćeno iz rimske uzrečice Pirova pobjeda, a to se prije svega odnosilo na događaje poslije bitke kod Askuluma. Od 146. pne. Amvrakia je u sastavu Rimskog Carstva, a provincija Epir, nazvana je Epirus Vetus, za razliku od novoustanovljene Epirus Nova koja je bila istočnije.
Grad se prvi put spominje pod imenom Arta, tek 1082 godine.
Za vrijeme Bizanta i Otomanskog Carstva uredi
1204 godine nakon pada Konstantinopola u ruke križara, Arta je postala sjedište Epirske Despotovine koja se na vrhuncu svoje moći prostirala se od Drača te preko cijele sjeverozapadne Grčke, Tesalije i sjeverozapadne Makedonije. Nakon toga gradom kratkotrajno vlada talijanska feudalna obitelj Orsini (1318 -1337) Potom Artom upravlja Srpsko Carstvo (1337 - 1359), pa za njima albanski rodovski klan (1359 -1416) Potom gradom upravljaju talijanski feudalci iz familije Tocco; Carlo II Tocco i Leonardo III Tocco.
Zatim Turci zauzimaju 1449 godine Artu i mijenjaju joj ime u Narda. Zatim je Arta kratkotrajno pod vlašću Venecije od 1717 godine, potom Francuza od 1797 godine. Turci ponovno zauzimaju grad 1799 godine i drže ga pod svojom vlašću sve do 1881 kada je nakon odluke Berlinskog kongresa grad pripojen Kraljevini Grčkoj.
Znamenitosti uredi
Antika uredi
Današnja Arta leži na ostacima starog naselja Ambrakia. Od stare Ambrakije ostalo je malo; ostaci starih zidina, ostatci hrama bogu Apolonu, iskopine antičkog kazališta i ostatci jugozapadnog groblja stare Ambrakije.
Bizant uredi
Utvrdu Arta podigao je epirski despot Mihajlo II Komnen Dukas sredinom 13. vijeka, to je dobro očuvani primjer bizantske arhitekture. Najvažniji bizantski spomenik Arte je Crkva - Parigoritrija koju je podigao od 1285 do 1289 Nikifor I. Komnen Dukas i njegova žena Ana Palajologina Kantakuzina. Crkva Sv.Teodora još je jedan primjer fine bizantinske arhitekture. Ostali spomenici su crkva Sv. Bazilija (Hagios Vasilios) i manastir Kato Panagia.
Muzeji uredi
- Muzej prahistorije i klasične antike iz Arte
- Crkva Parigoritrija (arheološka zbirka)
- Historijski muzej Skoufas
- Arheološki muzej Koronisia
Tehnološki edukacijski institut Epir uredi
Tehnološki edukacijski institut Epir (T.E.I.) ima sjedište i glavni studentski kamp u Arti; a u ostalim gradovima Epira podružnice, a one se nalaze u ; Janjini, Igumenica i Preveza. T.E.I. danas ima (4) Fakulteta i (13) Odjela.
Geografske karakteristike i promet uredi
Arta se nalazi sjeverozapadno od Antirija, Mesolongija i Agrinija, sjeveroistočno od Preveze, jugoistočno od Janjine i jugozapadno od Trikale.
Grad je povezan s ostalim grčkim gradovima magistralnim cestama; grčka nacionalna cesta GR-5 (Antirio - Janjina) i grčka nacionalna cesta GR-30 (Arta-Peta - Trikala). Rijeka Araktos teče zapadno od grada, veliko akomulaciono jezero na rijeci nalazi se sjeverno od Arte.
Rast stanovništva Arte posljednjih decenija uredi
| Godina | Stanovništvo | Promjene |
|---|---|---|
| 1981 | 20,004 | - |
| 1991 | 23,710 | +3,706/+18.53% |
| 2001 | 23,863 | +153/+0.65% |
Izvori uredi
Vanjske veze uredi
- Prefektura Arta Arhivirano 2009-02-21 na Wayback Machine-u (el)
- Općina Makrakomi na stranicama GTP-a (el), (en)
- Makrakomi na stranicama GTP-a (el), (en)