Arheološki lokalitet Crkvina (Vođenica)
Arheološki lokalitet Crkvina u Vođenici je istorijsko područje sa ostacima crkve i nekropolom stećaka. Nalazi se na teritoriji opštine Bosanski Petrovac, Bosna i Hercegovina[1]
Lokacija uredi
Vođenica je naselje na sjevernom obodu Petrovačkog polja (dijela polja pod nazivom Bjelajsko polje) i južnim padinama planine Grmeč. Lokalitet Crkvina se nalazi uz rijeku ponornicu Vođenicu, koja izvire na Grmeču a ponire u Bjelajskom polju.[2]
Arheologija uredi
U Vođenici se nalazi i ruševina „Crkvina" dimenzija 15x6 m. U Arheološkom leksikonu BiH u opisu lokaliteta stoji: Srednjovjekovna crkva i groblje. Sačuvane ruševine crkvene građevine (dimenzije 15x6 m.), uz koju se, prilikom raskopavanja nailazilo na oružje i liturgijske predmete. Oko ruševina je sačuvano oko 40 stećaka u obliku ploča i sanduka sa ornamentima polumjeseca i krsta. Ovaj opis je nastao na osnovu istraživanja arheologa Vejsila Ćurčića.[3]
Detaljan opis nalaza novootkrivene crkve dao je proto Kosta Kovačević i objavljen je 1887. godine u "Dabro-bosanskom istočniku". U opisu se navode pronađeni artefakti:
- oltar, dug 7 i širok 5 metara, slab i dotrajao od uticaja vremena
- metalni zaštitni oklop
- ključ crkve, sa oštećenjima od gorenja a u njoj su izgorjeli i ljudi koji su je branili.
- diskoteka prečnika 6 inča,
- časna čaša od olova, na mestu proskomidije
- koplje od slonovače
- mali krst od daščica, vjerovatno srebrenih,
- pojasne pločice (pavfte),
- mala ikona od lima, izdubljena sa likom anđela.
- komad metela od rastopljenog zvona
- ljudski kostur
- Nekoliko stećaka u obliku ploča, bez epitafa i reljefnih motiva. Prema Bešlagiću, osim u nekropolama, stećci su se ugrađivali u vjerske objekte.
Nalazi ukazuju da je crkva uništena gorenjem. Nije poznato gdje su završili pronađeni artefakti.
Reference uredi
- ↑ „Jelena Božić: Prilog poznavanju kulturno-istorijske prošlosti petrovačkog kraja: Vođenica”. Institut za zaštitu i ekologiju Republike Srpske, Banja Luka , 2019. Pristupljeno 9. 1. 2022.
- ↑ „Arheološka nalazišta u BiH”. Arheološki leksikon BiH - tom 2, st. 160. Pristupljeno 9. 1. 2022.
- ↑ Starine iz okoline Bosanskog Petrovca - Vejsil Ćurčić, Glasnik Zemaljskog muzeja u Sarajevu, godina 1902.