Amfetamin
Amfetamini su hemikalije dobijene sintetičkim putem. Na tržište najčešće dolaze u obliku tableta. Amfetamini se unose oralno, pušenjem, udisanjem praha, i intravenski. Neposredno stimulišu cerebralni korteks u centralnom nervnom sistemu, uklanjajući umor, glad i pospanost. Dovode korisnika u stanje euforije. Pojačavaju koncentraciju, pažnju, reflekse, a i ideje i slike su mnogo življe. Prevelika doza može uzrokovati vrtoglavice, drhtanje, uznemirenost, paniku, bolove u grudima i ubrzan rad srca. Posledica može biti potpuni telesni i psihički kolaps. Hronično trovanje može izazvati paranoidne ideje i halucinacije. U mozgu stvara zavisnost i oslobađa ga od bilo kakvih ograda.
| |||
| |||
| (IUPAC) ime | |||
|---|---|---|---|
| (±)-1-fenilpropan-2-amin | |||
| Klinički podaci | |||
| Identifikatori | |||
| CAS broj | 300-62-9 405-41-4 | ||
| ATC kod | N06BA01 | ||
| PubChem[1][2] | 3007 | ||
| DrugBank | APRD00480 | ||
| ChemSpider[3] | 13852819 | ||
| Hemijski podaci | |||
| Formula | C9H13N | ||
| Mol. masa | 135.2084 | ||
| SMILES | eMolekuli & PubHem | ||
| |||
| Sinonimi | alfa-metilbenzenetanamin, alfa-metilfenetilamin, beta-fenil-izopropilamin | ||
| Fizički podaci | |||
| Tačka topljenja | 285–281 °C (545–538 °F) | ||
| Rastvorljivost u voda | 50–100 mg/mL (16 °C) mg/mL (20 °C) | ||
| Farmakokinetički podaci | |||
| Bioraspoloživost | Oralno 20-25%; nazalno 75%; rektalno 95–99%; intravenozno 100% | ||
| Vezivanje za proteine plazme | 15–40% | ||
| Metabolizam | Hepatički (CYP2D6)[4] | ||
| Poluvreme eliminacije | 12 h prosek za d-izomer, 13 h za L-izomer | ||
| Izlučivanje | Renalno; značajna porcija nepromenjena | ||
| Farmakoinformacioni podaci | |||
| Trudnoća | C(US) | ||
| Pravni status | Droga (S8) (AU) Schedule III (CA) ? (UK) Schedule II (SAD) ℞ Prescription only | ||
| Način primene | Oralno, Intravenozno, Vaporizacija, insuflacija, Rektalno, Podjezično | ||
Spoljašnji znakovi su širenje zenica, nesanica, proliv, drhtanje, promene u ponašanju, izrazita euforija i naglo mršavljenje. Najpoznatiji amfetamini su „dizalica” (engleski: upper), „spid” (engleski: speed) i ekstazi.
Spid je ulični naziv za sintetičke droge na bazi amfetamina. Efekti uključuju smanjeni apetit, povećanu izdržljivost i energiju, povećani libido, hiperaktivnost i nesanicu. Organizam se pritom rapidno iscrpljuje. Kada se koristi u velikim dozama i intravenozno može dovesti i do predoziranja, do brze zavisnosti što je veliki rizik po zdravlje.
Reference
- ↑ Li Q, Cheng T, Wang Y, Bryant SH (2010). „PubChem as a public resource for drug discovery.”. Drug Discov Today 15 (23-24): 1052-7. DOI:10.1016/j.drudis.2010.10.003. PMID 20970519.
- ↑ Evan E. Bolton, Yanli Wang, Paul A. Thiessen, Stephen H. Bryant (2008). „Chapter 12 PubChem: Integrated Platform of Small Molecules and Biological Activities”. Annual Reports in Computational Chemistry 4: 217-241. DOI:10.1016/S1574-1400(08)00012-1.
- ↑ Hettne KM, Williams AJ, van Mulligen EM, Kleinjans J, Tkachenko V, Kors JA. (2010). „Automatic vs. manual curation of a multi-source chemical dictionary: the impact on text mining”. J Cheminform 2 (1): 3. DOI:10.1186/1758-2946-2-3. PMID 20331846.
- ↑ Miranda-G E, Sordo M, Salazar AM (2007). „Determination of amphetamine, methamphetamine, and hydroxyamphetamine derivatives in urine by gas chromatography-mass spectrometry and its relation to CYP2D6 phenotype of drug users”. J Anal Toxicol 31 (1): 31–6. PMID 17389081. Arhivirano iz originala na datum 2020-05-03. Pristupljeno 2013-11-07.
Literatura
Ovaj članak, ili jedan njegov segment, izvorno je preuzet iz knjige Ivan Vidanović "Rečnik socijalnog rada" uz odobrenje autora.
