Američka Samoa
Američka Samoa (engleski: American Samoa; samoanski: Amerika Samoa) je neorganizirana, neinkorporirana teritorija Sjedinjenih Država koja se nalazi u Južnom Pacifiku jugoistočno od suverene države Samoe. Najveći (i najstanjeniji) otok je Tutuila, a u teritoriju ulaze i Manu‘a otoci, atol Rose i otok Swains. Američka Samoa je dio lanca Samoanskih otoka koji se nalaze zapadno od Cook otoka, sjeverno od Tonge i 500 km južno od Tokelaua. Na zapadu su otoci Wallis i Futuna.
| Američka Samoa Amerika Sāmoa / Sāmoa Amelika American Samoa |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| Državna himna: "The Star-Spangled Banner, Amerika Samoa" | ||||||
.svg) |
||||||
| Glavni grad | Pago Pago1(de facto), Fagatogo (sjedište vlade) | |||||
| Službeni jezici | engleski, samoanski | |||||
| Demonim | Američki Samoanci | |||||
| Vlada | ||||||
| - | Državni poglavar | Donald Trump (R) | ||||
| - | Guverner | Lolo Letalu Matalasi Moliga (D) | ||||
| - | Viceguverner | Ipulasi Aitofele Sunia (D) | ||||
| Neinkorporirana teritorija SAD | ||||||
| - | Tripartitna konvencija | 1899 | ||||
| - | Tuitilina cesija |
1900 |
||||
| - | Manu'aova cesija |
1904 |
||||
| Površina | ||||||
| - | Ukupno | 199 km2 (212..) | ||||
| Stanovništvo | ||||||
| - | Procjena za 2009 | 65.628 (196.) | ||||
| - | Popis iz 2000 | 57.291 | ||||
| - | Gustoća | 326/km2 | ||||
| Valuta | Američki dolar (USD) | |||||
| Vremenska zona | (UTC-11) | |||||
| - | Ljeti (DST) | ne primjenjuje se (UTC) | ||||
| Pozivni broj | +1-684 | |||||
| Web domena | .as | |||||
Samoanske otoke su drevni polinežani naselili još u prvom milenijumu pne. Evropljani su prvi put došli u 18. vijeku. Godine 1899. Samoansko otočje je podijeljeno sporazumom između Njemačke i SAD na zapadni i istočni dio. Lokalne poglavice su godine 1967. od Kongresa SAD uspjele isposlovati lokalnu autonomiju.
IstorijaUredi
Samoa je bila naseljena već 1000 godina pne. Evropski istraživači su do Samoe stigli tek u 18. veku.
Ugovorom iz Berlina 1899. Nemačka i SAD podelile su arhipelag Samoa. Naredne godine SAD su okupirale manji, istočni deo arhipelaga.
Ostrva su imala i imaju velik značaj za američku vojnu mornaricu. Na poslovima vezanim za nju radi većina ostrvljana.
Postojao je plan posle Drugog svetskog rata da se Američka Samoa uključi u sastav SAD−a, ali je usled protivljenja lokalnih poglavica ovaj predlog odbačen. Po ustavu iz 1967, Američka Samoa ima autonomnu upravu.
PrometUredi
Značajnije morske luke za međunarodni promet su Pago Pago i Ta'u.
DistriktiUredi
Sastoji se od 4 distrikta: Eastern, Manu'a, Swains Island i Western.
ZanimljivostiUredi
- Čak 30 Samoanaca igra u američkoj profesionalnoj ligi u Američkom fudbalu.
- Fudbalski tim Američke Samoe drži jedan svetski rekord u fudbalu. Poražen je u međunarodnom meču protiv Australije sa 31:0, 11. aprila 2001.
- U literaturi se obično navodi Pago Pago kao prestonica Američke Samoe. Glavni grad je, u stvari, Fagatogo, a Pago Pago je ime luke.
- Marta 1889, Nemačka mornarica granatirala je selo na Samoi gde je oštećena američka imovina. Tri Američka bojna broda uplovila su u luku na Samoi i pripremala se da se sukobe sa 3 nemačka broda koja su se tamo zatekla. Pre nego što je borba počela, uragan je potopio sve brodove obe zaraćene strane. Ovo je dovelo do „prinudnog“ primirja.
Vanjske vezeUredi
- CIA - The World Factbook -- American Samoa Arhivirano 2006-04-07 na Wayback Machine-u - CIA's Factbook on American Samoa
- [1] Arhivirano 2007-08-08 na Wayback Machine-u"The Passive Resistance of Samoans to US and Other Colonialisms", article in "Sovereignty Matters", ed. Joanne Barker, University of Nebraska Press, 2005.
- History of American Samoa- Essay which looks at the history of the territory from ancient to more modern times.
- Jane's American Samoa Page Arhivirano 2006-01-03 na Wayback Machine-u
- Library of Congress Portals of the World - American Samoa - Library of Congress resource which provides links to resources on American Samoa.
- Map of American Samoa - Map showing the basic layout of American Samoa.
- Revised Constitution of American Samoa - Provides the text of the constition of American Samoa.
- The Official Webpage of the American Samoa Government - Lists information on the territorial government including officials and recent legislation.
- United Nations Decolonization Papers - Online United Nations Decolonization Documents including current and past Working Papers on American Samoa
- ChooHoo! - An online community for Samoans. Features include forums, chat, blogs, etc.
- Rulers.org — American_samoa List of rulers for American Samoa