Airbus A340
Airbus A340 je širokotrupni, putnički avion velikog doleta. Proizvodi ga Airbus S.A.S.- ova podružnica EADS. Avion pokreću četiri turbo-fen motora, ima 261 do 380 sjedala (ovisno o broju klasa) i dolet između 6.700 i 9.000 Nmi. Po dizajnu je sličan dvomotornom A330 s kojim je u početku "dijelio" trup i krila. Kasnije verzije imaju dulji trup s novim, većim krilima[2].
| Airbus | |
 | |
| Tip | Linijski putnički avion |
| Proizvođač | Airbus |
| Probni let | 25. oktobra 1991. |
| Uveden u uporabu | mart 1993. |
| Prvotni korisnik | Lufthansa i Air France |
| Broj primjeraka | 367 (do 31. jula 2009.[1]) |
Historijski razvoj uredi
Avion velikog doleta A340 prikazan je 1987. kao dopuna A320, avionu manjeg doleta i A300, avionu srednjeg doleta. Dvomotorni avioni zaostajali su za četveromotornih radi pravila od strane ICAO (ETOPS) da dvomotorni avioni ne smiju letjeti izvan dometa pogodne zračne luke unutar 60 minuta.
A340 razvijan je paralelno s dvomotornim A330 s kojim dijeli ista krila i sličan trup. Jedino je naprednija elektronička oprema kao i konstrukcija od kompozitnih materijala "uzeta" s A320. Završno sklapanje izvršeno je u Toulouse-Blagnacu, Francuska. Isprva je planirana uporaba novih IAE (International Aero Engines) superfen motora ali je kompanija odustala od njihovog razvoja. Nakon toga jedini izbor originalnoj zamisli bili su CFMI CFM56-5C4 motori.
Kada je 1991. godine avion prvi puta uzletio, inženjeri su uvidjeli da krila nisu dovoljno jaka za nošenje vanjskih motora i da se na brzini krstarenja previše izvijaju i tresu. Kako bi se ispravilo opstrujavanje zraka, na donjaku krila, oko nosača motora, ugrađene su aerodinamički oblikovane izbočine (što je pridonijelo i čvrstoći).
A340 je skup visoke tehnologije kao što su digitalni "fly by wire" sustav kontrola leta. Kao i na A320 avionom se upravlja pomoću "joysticka" koji je pilotu s lijeve a kopilotu s desne strane. Općenito je pilotska kabina na A340 i A330 slična onoj na A320 što omogućava pilotima, uz minimalni dodatni trening prijelaz s jednog na drugi avion.
Verzije uredi
A340-200 uredi
A340-200 je početna verzija s 261 sjedala za putnike smještenih u tri klase. Dolet od 13.800 km jedan je od najvećih u tom razdoblju. Jedina verzija je koja ima veći raspon krila od duljine trupa. Na avion su ugrađeni CFMI CFM56-5C4 motori.
Za jednu verziju A340-200, naručenu od Sulatana od Brunea tražen je dolet od 14.820 km. Avionu (označen kao A340-8000) su ugrađeni dodatni spremnici za gorivo, motori od 151 kN potiska i neznatno je modificirano podvozje što je u konačnici rezultiralo doletom od 15.000 km i maksimalnom težinom uzlijetanja (MTOW) od 275 tona (kao i A340-300).
Slijedeći avioni ove klase prerađivani su kao i pod-verzija A340-8000 a označeni su kao A340-213X. Radi velikog raspona krila, četiri motora, malim kapacitetom i unapređenjima koja su ugrađena i na sljedeću verziju, serija -200 je izgubila na popularnosti. Proizvedeno je samo 28 avion od kojih danas neki lete kao VIP avioni.
A340-300 uredi
A340-300 može prevesti 295 putnika u tri klase na udaljenost od 12.400 km. Početna verzija prvi puta je uzletjela 25. oktobra 1991. godine a u redovni servis ušla je u martu 1993. Kao i A340-200 na avion su ugrađeni CFMI CFM56-5C motori. Teža izvedba aviona u ovoj seriji je A340-313X koji je isporučen kompaniji Singapore Airlines u aprilu 1996.
Zadnja pod-verzija je A340-313E isporučena 2003. kompaniji Swiss-International. Avion prevozi 295 putnika, ima maksimalnu težinu uzlijetanja (MTOW) 276,5 tona a dolet mu je 13.300-13.700 km. US Airways postati će prvi i jedini korisnik A340 isporukom u 2009. godini.
A340-500 uredi
A340-500 predstavljen je kao komercijalni avion s najvećim doletom. Prvi let avion je imao u februaru 2002. godine a sve dozvole za uporabu dobiva 3. decembra iste godine. U februaru 2006. u maksimalnom doletu premašuje ga Boeing 777-200LR. A340-500 ima 313 putničkih sjedala u 3 klase. Thai Airways International leti s ovim avionom bez usputnog slijetanja iz Bangkoka u Los Angeles i iz Bangkoka u New York. Od Londona do Pertha u Australiji i nazad nadopuna goriva potrebna je samo ako tijekom leta avion ima čeoni vjetar[3].
U usporedbi s A340-300 ova verzija ima za 4,3 m dulji trup, veću površinu krila, može ponijeti oko 50% više goriva, ima nešto veću brzini krstarenja, veći horizontalni stabilizator i manji vertikalni stabilizator. Verzija A340-500/600 ima ugrađene pomočne kamere koje pomažu pilotu prilikom taksiranja po zemlji. Pokreću ga Rolls-Royce Trent 553 turbofen motori.
- A340-500HGW (eng. High Gross Weight) pod-verzija je s doletom od 16.700 km i MTOW od 380 tona. U upotrebu je avion ušao 2007. godine (Thai Airway International). Ima pojačanu strukturu i dodatno povećan kapacitet goriva. Pokreću ga Rolls-Royce Trent 556 turbofen motori. Kingfisher Airlines planira stalni let s ovim avionom iz Indije u Ameriku[4]. Najveći korisnici su Emirati koji posjeduju 10 aviona.
A340-600 uredi
A340-600 ima 380 sjedala u 3 klase ili 419 sjedala u dvije klase a dolet mu je 13.900 km. Putničkim kapacitetom je sličan Boeingovom 747 ali s 25% većim cargo prostorom. Prvi let bio je 23. aprila 2001. a Virgin Atlantic počeo je komercijalne letove u augustu 2002.
A340-600 je više od 10 metara dulji od verzije -300 što ka čini najduljim avionom na svijetu. Pokreću ga četiri Rolls-Royce Trent 556 turbofen motora od po 249 kN. Avionu su dodana dodatna četiri kotača na centralnoj liniji srednjeg dijela trupa koji na sebe prima dio dodatnog opterećenja nastao povećanjem maksimalne nosivosti. Dodatni prostor u putničkoj kabini dobiven je smještajem prostora ta odmor posade, "kuhinje" aviona i toaleta na nižu razinu (za razliku od Boeinga gdje je taj prostor gornjoj palubi).
- A340-600HGW pod-verzija imala je svoj prvilet18. novembra 2005.[5] a dozvolu za redovnu uporabu dobila je 14. aprila 2006. [6]. Maksimalna težina uzlijetanja ovog aviona je 380 tona a dolet 14.600 km što je omogućeno s ojačanom konstrukcijom (na kojoj je primjenjivano lasersko zavarivanje), većim kapacitetom goriva i jačim motorima (četiri Rolls-Royce Trent 560 turbofen motora od po 267 kN).
Usporedba uredi
| Veličine | A340-200 | A340-300 | A340-500/-500HGW | A340-600/-600HGW |
|---|---|---|---|---|
| Posada | Dva | |||
| Sjedala | 239 (3-klase) | 295 (3-klase) | 313 (3-klase) | 380 (3-klase) |
| Duljina | 59,39 m | 63,60 m | 67,90 m | 75,30 m |
| Raspon krila | 60,30 | 63,45 m | ||
| Postavni kut krila | 30° | 31,1° | ||
| Visina | 16,70 m | 16,85 m |
17,10 m | 17,30 m |
| Promjer kabine | 5,28 m | |||
| Razmak podvozja | 23,24 m | 25,60 m | 27,59 m | 32,89 m |
| Težina aviona | 129.000 kg | 129.275 kg | 170.400 kg | 177.000 kg |
| Maksimalna težina uzlijetanja | 275.000 kg | 276.500 kg | 372.000/380.000 kg | 368.000/380.000 kg |
| Brzina krstarenja | M.82 (896 km/h, 557 mph) | M .88 (907 km/h, 564 mph) | ||
| Maksimalna brzina | M .94[7] | |||
| Duljina uzlijetanja s MTOW | 2.990 m | 3.000 m | 3.050 m | 3.100 m |
| Dolet (s maksimalnom težinom) | 14,800 km 8,000 NM |
13,700 km 7,400 NM |
16,100/17,100 km 8,670/9,000 NM | 14,900/15,900 km 7,750/7,900 NM |
| Maks. Kapacitet goriva | 155,040 L 40,957 gal | 140,640 L 37,153 gal | 214,810/222,000 L 56,750/58,646 gal | 195,881/204,500 L 51,746/54,023 gal |
| Kapacitet tereta | 18 LD3s/6 pallets | 30 LD3s/10 paleta | 32 LD3s/11 paleta | 42 LD3s/14 paleta |
| Service Ceiling | 11,887 m (39,000 ft) | |||
| Motori (4x) | CFM56-5C2 (138.78kN) CFM56-5C3 (144.57kN) CFM56-5C4 (151.25kN) |
CFM56-5C2 (138.78kN) CFM56-5C3 (144.57kN) CFM56-5C4 (151.25kN) CFM56-5C4P (149.9kN) |
Rolls-Royce Trent 553/556 (236/249kN) |
Trent 556/560 (249/260kN) |
Izvori uredi
- ↑ „Airbus orders & deliveries”. Airbus S.A.S. Arhivirano iz originala na datum 2012-02-08. Pristupljeno 2015-05-05.
- ↑ „Archive copy”. Arhivirano iz originala na datum 2009-09-17. Pristupljeno 2015-05-05.
- ↑ „Record Longest Flight Flies in the Face of Its Critics”. Guardian. 2004-06-29. Arhivirano iz originala na datum 2006-04-13. Pristupljeno 2015-05-05.
- ↑ Kingfisher Purchases Five Airbus A340-500
- ↑ „New A340-600 takes to the skies”.[mrtav link]
- ↑ „Newly certified A340-600 brings 18% higher productivity”. Arhivirano iz originala na datum 2006-06-16. Pristupljeno 2015-05-05.
- ↑ „Archive copy”. Arhivirano iz originala na datum 2009-09-17. Pristupljeno 2015-05-05.